Source: ਸਿੱਖੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਸਵਾਲ

siakhii ate siakhṇ lii svaal

siakh daa arth huundaa siakhṇ vaalaa, gursiakh daa arth gur (guṇaaṁ) dii siakhiaa laiṇ vaalaa। giaanii jo guṇaaṁ dii vichaar kre giaan prraapt kr lve te lokaaṁ nuuun guṇaaṁ baare das ske “guṇ viichaare giaanii soi॥ guṇ mhi giaanu praapti hoi॥ guṇdaataa virlaa sunsaari॥ saachii krṇii gur viichaari॥”। gurbaaṇii aakhdii “sikhii sikhiaa gur viichaari॥ ndrii krmi lghaae paari॥” – bhaav sikh lii siakh siakhiaa, gur (guṇaa) dii vichaar jshruurii hai। siakh daa svaal puachhṇaa gurmti dii siakhiaa laiṇaa gurmti baare svaal puachhṇaa bhut jruurii hai। niiche kuajh svaal hn, udaahrṇ hn jihnaaṁ de jvaab saanuuun labṇe hn।

  1. siakhii daa visshaa kii hai ? gursiakh daa asl kaarṇ sunsaar viach jnm laiṇ daa kii hai?
  2. gurbaaṇii kiuṁ sunsaar nuuun supnaa , tmaasshaa khiundii hai, jg rchnaa sbh jhuuṭh hai kiuṁ khiundii hai ?
    jg rchnaa sbh jhuuṭh hai jaani lehu re miit || khi naank thiru naa rhai jiu baaluu kii bhiiti || ( punnaa 1429)

ih svaal vii gurbaaṇii viach hn ate jvaab vii gurbaaṇii viach hn, jekr ih pṛrh ke vii saaḍe aundr svaal nhii uaṭhiaa, ki asiiṁ taaṁ ih sbh sach munn rhe haaṁ, gurbaaṇii kiuṁ supnaa ate jhuuṭh khi rhii hai, taaṁ mtlb asiiṁ suate pe pṛrhii jaaneṁ haaṁ, jaaṁ phir imaandaarii nhii saaḍe viach?

  1. gurbaaṇii khiundii hai aatm khoj kiite binaaṁ bhrm nhii duur hoṇaa। bhrm kii hai ? kii asiiṁ aapṇe giaanii prchaarkaaṁ kolo puachhiaa kde ki saanuuun gurbaaṇii viachoṁ 5-7 prrmaaṇ deke daso bhrm kii hai?

jn naank binu aapaa chiinai miṭai n bhrrm kii kaaii॥( punnaa 684)

4. gurbaaṇii khiundii hai kale pṛrhn naal nhii koii laabh। pṛrh ke khoj ke buajhṇaa hai, jo tat hai is viach। phir taaṁ giṇtii krke kiite paaṭhaaṁ daa vii laabh nhii। gurbaaṇii khi rhii hai dekho aage prrmaaṇ,

kete khhi vkhaaṇ khi khi jaavṇaa ॥ ved khhi vkhiaaṇ auntu n paavṇaa ॥ pṛiai naahii bhedu bujhiai paavṇaa ॥(punnaa 148)

gurbaaṇii khiundii ihnaa aakhraaṁ viachoṁ khoj ke buajhṇaa hai।

enaa akhraa mhi jo gurmukhi buujhai tisu siri lekhu n hoii ॥( punnaa 432)

ih jo svaal hn, jiathe vii kthaavaachk kthaa krde hn , uathe aapṇii mrjii dii kthaa krnii chhaḍ ke sungt nuuun ihnaa svaalaaṁ de jvaab deṇ prchaark ate giaanii। sungt vii ih svaal kre, is traaṁ vichaaraaṁ naal giaan vdhegaa। hor mataaṁ de prchaark vii aaj kal ise traaṁ prchaar kr rhe hn, sungt viach maaiik de diunde hn, sungt svaal krdii hai prchaarkaaṁ nuuun?

  1. gurbaaṇii ne saanuu giaan maarg dasiaa hai, gurbaaṇii viach brrhmgiaan hai। gursiakh taaṁ uhii hai jo giaan lai rihaa hai, gur kii mti lai rihaa hai, jekr mathaa ṭekṇ tak siimit hai , ate guruu toṁ giaan nhii lai rihaa, phir paas vii nhii huundaa। kise skuul daa student, kalii vrdii paaii phire ate pṛrhaaii kre naaṁ, uh phel vii hovegaa ate aapṇe aap nuuun dhokhaa de rihaa hai।
  2. kii rab nuuun saaḍii bhgtii dii loṛ hai? jisne srrisṭii dii rchnaa kiitii, jis srrisṭii viach dhrtii dii hoṁd iak til braabr vii nhiiṁ, us srrisṭii viach dhrtii de iak hiase viach baiṭhe mnuakh dii bhgtii toṁ prmesr ne kii laiṇaa? loṛ saaḍii hai, asiiṁ aapṇe aap nuuun smjhṇaa sii। prmesr daa aunt nhiiṁ paaiaa jaa skdaa, uh kise de vas viach nhiiṁ ho skdaa ih taaṁ gurbaaṇii khi rhii hai। pher kii labhde haaṁ asiiṁ। jdoṁ kbiir jii aakhde hn “kbiir jaa ku khojte paaio soii ṭhuru॥ soii phiri kai tuu bhiaa jaa ku khtaa auru॥87॥” kauṇ miliaa kbiir jii nuuun, kiathe te kiveṁ? jo nirguṇ sruup hai, niraakaar hai, athaah hai, kiveṁ mildaa? kihṛii vst gur be kbiir nuuun diatii jihṛii uhnaaṁ aage sunsaar nuuun diatii? “koṭhre mhi koṭhrii prm koṭhii biichaari॥ guri diinii bstu kbiir ku levhu bstu smੑaari॥4॥ kbiiri diiii sunsaar ku liinii jisu mstki bhaagu॥ aunmrrit rsu jini paaiaa thiru taa kaa sohaagu॥”
  3. kii asiiṁ guruu nuuun e ṭii aim taaṁ nhiiṁ smjh liaa? ke bs paise paao te mn chaahii vstuu mung lvo। kevl sunsaarii vstuuaaṁ hii mungii jaaṁde haaṁ। gurbaaṇii taaṁ munndii hrek jiiv raajaa hai agiaan dii niiṁd viach suataa bhikhaarii bṇiaa hoiaa hai “nrpti eku siunghaasni soiaa supne bhiaa bhikhaarii॥ achht raaj bichhurt dukhu paaiaa so gti bhii hmaarii॥2॥”, kii saanuuun smjh hai ke mungṇaa kii hai te milṇaa kii hai? pkhunḍ kii hai? bhgtii te pkhunḍ de kihṛe phshrk gurbaaṇii ne dase hn?
  4. jihṛe khunḍe dii phul nuuun aunmrrit khi ke prrchaar rhe hn, uhnaaṁ kde vichaariaa ke gurbaaṇii aakhdii ke aunmrrit piiṇ vaalaa sdaa rhiundaa kde mrdaa nhiiṁ “ihu hri rsu paavai jnu koi॥ aunmrritu piivai amru so hoi॥ usu purkh kaa naahii kde binaas॥” uh kihṛaa aunmrrit hai jisdii gl gurbaaṇii kr rhii hai?
  5. kevl gurbaaṇii pṛrhn jaa gaauṇ naal giaan ho jaaṇaa? baaṇii raṭṇ naal kii hoṇaa? gurbaaṇii kiuṁ aakhdii “pṛi pṛi gḍii ldiiahi pṛi pṛi bhriiahi saath॥ pṛi pṛi beṛii paaiiai pṛi pṛi gḍiiahi khaat॥ pṛiiahi jete brs brs pṛiiahi jete maas॥ pṛiiai jetii aarjaa pṛiiahi jete saas॥ naank lekhai ik gl horu humai jhkhṇaa jhaakh॥1॥”
  6. baaṇii raagaaṁ viach likhii hai। gaaiiṇ nuuun kiirtn aakhde haaṁ te pher gurbaaṇii kiuṁ aakhdii “koii gaavai raagii naadii bedii bhu bhaati kri nhii hri hri bhiijai raam raaje॥”
  7. saanuuun iak sshbd de uchaarn naal kii laabh? baar baar ik sshbd bolṇ vaale nuuun sbdii aakhde hn te gurbaaṇii aakhdii “naadii bedii sbdii monii jm ke pṭai likhaaiaa॥2॥ bhgti naardii ridai n aaii kaachhi kuuchhi tnu diinaa॥ raag raagnii ḍiunbh hoi baiṭhaa uni hri phi kiaa liinaa॥3॥“, naardii bhgtii kihṛii huundii hai?
  8. gurbaaṇii aakhdii “mn auntri bolai sbhu koii॥ mn maare binu bhgti n hoii॥2॥ khu kbiir jo jaanai bheu॥ mnu mdhusuudnu trribhvṇ deu॥”, mn kii hai? mn kiveṁ te kiuṁ maarnaa? “jaanu nhii bhaavai kvn baataa॥ mn khoji maargu॥” – gurmti rab khoj maarg nhiiṁ mn khoj maarg hai। “isu mn ku koii khojhu bhaaii॥ tn chhuuṭe mnu khaa smaaii॥4॥”
  9. jekr sache gursiakh haaṁ asiiṁ phir saanuuun ptaa hoṇaa chaahiidaa jo saanuuun saaḍaa ṭaargeṭ gurbaaṇii dasdii hai, uh hai prmtat dii prraaptii। je asiiṁ imaandaar haaṁ, taaṁ saaḍe aundr svaal paidaa hoṇge, ki jo gurbaaṇii khi rhii hai sach hai, lekin saanuuun ih ptaa nhii। je ptaa lage phir us imaandaarii viachoṁ ihnaa sbh svaalaaṁ de uatr khojṇ dii bhuakh paidaa hovegii, is giaan dii bhuakh paidaa hovegii।
  10. jisnuuun bhuakh nhii lgdii uh abhaagaa hai, saaḍe baahrle sshriir nuuun jekr roṭii dii bhuakh naaṁ lage taaṁ ḍaakṭr toṁ bhuakh dii dvaaii laiṇ jaaṁde haaṁ। is aatmaa de khaaṇ vaale giaan ruupii bhojn dii bhuakh baare vii saanuuun aapṇe aundr dekhṇaa chaahiidaa। gurbaaṇii aakhdii “bhojn giaanu mhaa rsu miiṭhaa॥ jini chaakhiaa tini drsnu ḍiiṭhaa॥ drsnu dekhi mile bairaagii mnu mnsaa maari smaataa he॥16॥” kisdaa drsshn hoṇaa? giaan de bhojn daa lungr kiathe te kiveṁ lagdaa?

is aatm giaan dii bhuakh lagṇ te hii mn raagii toṁ bairaagii huundaa hai, udaas huundaa hai sunsaar to, ate aage jaake bairaagii toṁ anuraagii huundaa hai। iathoṁ asl sphr sshuruu huundaa hai gursikh daa। jekr ihde baare nhii vichaar rhe asiiṁ taaṁ gurmti maarg uate sphr sshuruu hii nhiiṁ kiitaa।

svaal puachhṇ vaale nuuun naastik aakh diunde hn। naank paatisshaah ne vii svaal puachhe te uhnaaṁ nuuun koii bhuutnaa koii betaalaa aakhdaa sii। je svaal nhiiṁ uaṭh rhe? je gurbaaṇii suṇ, pṛrh, gaa ate vichaar ke kuajh giaan nhiiṁ upj rhiaa taaṁ gurbaaṇii daa phurmaan hai “gurmti suni kchhu giaanu n upjio psu jiu udru bhru॥ khu naank prrbh birdu pchhaanu tb hu ptit tru॥”। so bhaaii siakh lii taaṁ giaan ate giaan dii vichaar toṁ baahr kuajh vii nhiiṁ hai। siakh ne svaal puachhṇe hn। jvaab vii labhṇe hn gurbaaṇii viachoṁ। gurmti laiṇ lii aapṇii kaaiaa nuuun nirml krn lii।


Source: ਸਿੱਖੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਸਵਾਲ