Source: ਕਾਚਾ ਧਨ ਅਤੇ ਸਾਚਾ ਧਨ
Source: ਕਾਚਾ ਧਨ ਅਤੇ ਸਾਚਾ ਧਨ
jdoṁ mnuakh kevl agiaantaa viach bhṭkiaa phirdaa, vikaar jiveṁ kaam, krrodh, ahunkaar, lobh, moh, iirkhaa, dvessh, jhuuṭh, niundaa , chuglii viach phsiaa huundaa, ptaa nhiiṁ huundaa ihnaaṁ naal kaaiaa te kii prrbhaav paiṁdaa। vikaaraaṁ daa kaarṇ ḍr huundaa jiveṁ laabh haanii, js apjs, jiivn mrn ate vikaaraaṁ naal pher ḍr viach vaadhaa huundaa rhiundaa। ih chakr saaraa jiivn chldaa rhiundaa hai। jdoṁ mnuakh nuuun aabhaas huundaa ke kuajh taaṁ glt ho rhiaa hai, mn nuuun ptaa huundaa hai ke kuajh taaṁ ṭhiik nhiiṁ chl rhiaa ghṭ viach। udoṁ gurmti (guṇaaṁ dii mti) mnuakh dii baaṁh phṛ usnuuun smjhaauṁdii hai। ih guṇaa dii mti mnuakh de aundroṁ vii jaag skdii hai te baahroṁ kise de dasṇ uprunt vii jaag skdii hai। jdoṁ mnuakh guṇ dhaarṇ krdaa hai taaṁ philii sṭej (pṛaav) jaa avsthaa viach usnuuun shii glt daa chaanṇaa huundaa hai। kihṛii vstuu jaaṁ duniiaaṁ dii sshai kaachii bhaav asdhaaii hai, bins jaaṇ vaalii hai te kihṛii sach, saachii jaaṁ sdiiv rhiṇ vaalii hai। is avsthaa viach mnuakh nuuun gurmti smjhaauṁdii hai ke kaachii bhaav naasmaan, jhuuṭh vstuu nuuun sunchit bhaav iktrrit naa kr te saachii vstuu bhaav sach daa giaan ikaṭhaa kr। naam (hukm de giaan ate sojhii) nuuun baaṇii ne saachii vstuu khiaa hai, akaal de guṇaaṁ nuuun, hukm nuuun sach khiaa hai। ih philii avsthaa viach mnuakh nuuun ptaa lgdaa hai ke mnuakh ne naam prraapt hoṇaa hai। saache dhn te kaache dhn daa phrk ih punktii dasdii hai “saachaa dhnu gurmtii paae॥ kaachaa dhnu phuni aavai jaae॥”, jihṛii vstuu, sshai aavṇ jaaṇ viach lagii hai usnuuun kaachaa munniaa hai। ih punktiiaaṁ vii vkhiaan krdiiaaṁ hn saache dhn te kaache dhn nuuun “suinaa rupaa sunchiiai dhnu kaachaa bikhu chhaaru॥ saahu sdaae sunchi dhnu dubidhaa hoi khuaaru॥ schiaarii schu sunchiaa saachu naamu amolu॥ hri nirmaailu uujlo pti saachii schu bolu॥”
kaachaa dhn
gurmti ne agiaantaa nuuun, maaiaa vl dhiaan nuuun kaachaa dhn dasiaa hai। kii vaar gurbaaṇii pṛrhdiaaṁ jaaṁ suṇdiaaṁ iunj jaapdaa hai jiveṁ dhn nuuun, soinaa, privaar nuuun kaachaa dhn dasiaa jaa rhiaa hai। pr maaiaa kii hai smjhṇ te ptaa lgdaa hai ke ih vstuuaaṁ taaṁ mnuakh nuuun sunsaar dii kaar chlaauṇ lii diatiiaaṁ sii pr mnuakh ihnaaṁ de mgr itnaa ruajh giaa ke huṇ isnuuun giaan toṁ sojhii toṁ duur rakhdiiaaṁ hn।
”horu sbh prriiti maaiaa mohu kaachaa॥ binsi jaai kuuraa kchu paachaa॥ jn naank prriiti trripti guru saachaa॥”
jdoṁ tak hukm ate bhaaṇe daa giaan nhiiṁ hai udoṁ tk hrek vstuu hii kach (kachii) hai “naank hri kaa bhaaṇaa munne so bhgtu hoi viṇu munne kchu nikchu ॥1॥”
saachaa dhn
gurbaaṇii ne philii avsthaa viach giaan nuuun, naam nuuun akaal de guṇaa nuuun saachaa khiaa hai। pr jdoṁ naam prraapt ho giaa, guṇaaṁ dii smjh pai gii, mn dii avsthaa iho jihii bṇ gii ke dubidhaa nhiiṁ rhii taaṁ paatisshaah ne spsshṭ kr agle pṛaav te mnuakh nuuun ih dsiaa hai ke kaachaa kevl smjhaauṇ lii vrtiaa sii dhiaan naam vl krn lii pr kaachaa kuajh vii nhiiṁ hai isdaa prrmaaṇ mildaa hai
”jh jh dekhu th th saachaa॥ binu buujhe jhgrt jgu kaachaa॥4॥” – maiṁ jiathe vekhdaa haaṁ mainuuun hr jgh huṇ saachaa hii disdaa। hukm, akaal de guṇ hii disde hn। hukm daa vrtaaraa hii disdaa hai। naaraaiṇ dii kheḍ disdii hai। sb gobiund disdaa। jdoṁ sb gobiund disiaa kaachaa kuajh nhiiṁ disṇaa jaa lagṇaa। jdoṁ tk ih buujhdaa nhiiṁ udoṁ tk saaraa sunsaar hii kaachaa disdaa।
”aapi sti kiiaa sbhu sti॥ aape jaanai apnii miti gti॥” – jdoṁ saache ne sab sach hii kiitaa hai taaṁ jhuuṭh kuajh vii nhiiṁ। bs hukm viach hai jo vii dis rhiaa hai।
gurbaaṇii pṛrhdiaa, guṇaaṁ daa giaan laiṁdiaaṁ je kise sshai nuuun vii kaachaa munn lvaaṁge taa “sbhu gobiundu hai sbhu gobiundu hai gobiund binu nhii koii॥” nuuun nhiiṁ smjh skde। hukm dii kheḍ smjh nhiiṁ lagṇii। bhut saare viir bhaiṇ ise viach hii phs jaaṁde hn। kise sshai nuuun kaachaa dhn munn ke tiaagṇ lag jaaṁde hn। dhn nuuun tiaag junglaaṁ viach nikl jaaṇaa, jnaanii, bache, bhuum (jshmiin), raaj daan munn ke kise paakhunḍii nuuun de deṇaa। kii taaṁ tn/sshriir nuuun kaachaa dhn munn ke tiaag krn lg pe, ksshṭ deṇ lg pe। jdoṁ tk hukm dii sojhii nhiiṁ paiṁdii udoṁ tk jaaṁ taaṁ mnuakh bhulekhe viach rhiundaa hai bilkul hii disshaa hiin turiaa jaaṁdaa, kdoṁ vikaar haavii ho ge, kdoṁ chiuntaa lg gii ptaa hii nhiiṁ chldaa। jdoṁ giaan laiṇaa sshuruu krdaa sache jaaṁ kache dhn dii vichaar viach phs jaaṁdaa। bhut ghṭ huunde hn jihṛe aage vichaar krde hn jaaṁ giaan de agle pṛrhaa vl turnaa chaahuunde। jihṛii gl smjhaauṇ lii khiaa sii ke “kaachii gaagri deh duhelii upjai binsai dukhu paaii ॥”, je is toṁ aage nhiiṁ vichaariaaṁ taaṁ pher ih nhiiṁ smjh aauṇaa ke “kbiir maans jnmu dulunbhu hai hoi n baarai baar॥”
so jiathe gl smjhaauṇ lii gurmti philaaṁ aakhdii hai “kaachaa dhnu sunchhi muurkh gaavaar॥mnmukh bhuule aundh gaavaar॥ bikhiaa kai dhni sdaa dukhu hoi॥ naa saathi jaai n praapti hoi॥1॥”, pher smjhaauṁdii hai “saachaa dhnu gurmtii paae॥ kaachaa dhnu phuni aavai jaae॥ rhaau॥ mnmukhi bhuule sbhi mrhi gvaar॥ bhvjli ḍuube n urvaari n paari॥ stiguru bheṭe puurai bhaagi॥”, jdoṁ ih dohe galaaṁ smjh aa giiaaṁ aakhde “saachi rte ahinisi bairaagi॥2॥ chhu jug mhi aunmrritu saachii baaṇii॥ puurai bhaagi hri naami smaaṇii॥ sidh saadhik trshi sbhi loi॥ puurai bhaagi praapti hoi॥3॥” jdoṁ giaan ho giaa pher aap hii kaachaa dhn vii kaṭ rhe ne te aakhde hn “sbhu kichhu saachaa saachaa hai soi॥” pr aakhde sb kuajh saachaa vaalii avsthaa tk koii virlaa hii phuunchdaa hai “uutm brrhmu pchhaaṇai koi॥ schu saachaa schu aapi drriṛaae॥ naank aape vekhai aape schi laae॥“
agiaanii nuuun philaaṁ ih smjh lagṇaa ke saachaa dhn, kaachaa dhn huundaa। jdoṁ giaan ho giaa us pdvii tk phuunch ke kaachaa dhn vii kaṭiaa jaaṇaa te kaachaa dhn vii hukm (saachaa) te gobiund (prmesr bhaav sach daa biund) hii disṇaa।
kise nuuun ggrii pii nhiiṁ dis rhii। pher giaan hoiaa ih ggrii viach taaṁ aunmrrit piaa। pher ptaa lagṇaa ggrii kaachii hai। pher ptaa lgṇaa bhaaii ggrii nhiiṁ ih taaṁ miaṭii ne ggrii daa ruup liaa hoiaa hai। asl viach ggrii nhiiṁ miaṭii hai। miaṭii sach hai jis naal anekaaṁ vaar pher kii ggriiaaṁ kii klaa krritiiaaṁ bṇ jaaṇiiaaṁ।
kaachii saachii kevl mn dii avsthaa hai। jdoṁ guṇ dhaarṇ ho ge pher jhuuṭh kuajh nhiiṁ sb hukm (sti/sach) hii disṇaa। sach vekh ke sach viach smaaiaa jaaṇaa। ih saaḍaa krunm (iraadaa) hai ke asiiṁ giaan de kis pṛrhaa tk jaaṇaa chaahuunde haaṁ। kite maaṛaa jihaa anund miliaa te aṭkṇaa nhiiṁ hai। mhaa aanund dii avsthaa tk sach dii sojhii tk phuunchṇ lii gurmti nuuun aapṇe mni dii mti tiaag puure visshvaas naal vichaarnaa hai। gurbaaṇii viach bhut prrkaar de udaahrṇ vrt te gl smjhaaii gii hai। koii udaahrṇ viach phs jaaṁdaa, koii udaahrṇ dii vrto smjh ke giaan kii mil rhiaa hai usdii sojhii dii vichaar krdaa hai। so bhaaii gurbaaṇii dii vichaar kro। gurbaaṇii ne jo smjhaaiaa us ghiraaii tak phuuncho। jiathe gurbaaṇii aakhdii hai। bhut saare udaahrṇ milṇge iho jihe। jiveṁ philii avsthaa viach aakhde
”hri guṇ pṛiiai hri guṇ guṇiiai॥ hri hri naam kthaa nit suṇiiai॥”
iathe huṇ pṛjhn nuuun aakh rhe ne, suṇn nuuun aakh ੲhe ne। pr aage phir ih vii aakhde hn “kiaa pṛiiai kiaa guniiai॥ kiaa bed puraanaaṁ suniiai॥ pṛe sune kiaa hoii॥ju shj n milio soii॥”, ate “pṛiai naahii bhedu bujhiai paavṇaa॥”, jo pṛrh nhiiṁ rhiaa, suṇ nhiiṁ rhiaa usnuuun pṛrhn suṇn nuuun laaiaa jaa rhiaa hai। jihṛaa pṛh suṇ rhiaa hai usnuuun aakhde hn bhaaii pṛrhn suṇn naa hii gl nhiiṁ bṇnii giaan vichaar vii kr। buujh vii। iadaaṁ hii aakhde “gaaviiai suṇiiai mni rkhiiai bhaau॥” ih pṛrh ke koii kiirtn gaain tk hii siimit ho jaaṇaa taaṁ usnuuun aakhde saaraa sunsaar hii gaa rhiaa hai hukm munn ke। kevl gaauṇ naal gl nhiiṁ bṇnii “logu jaanai ihu giitu hai ihu tu brrhm biichaar॥”।iak paase aakhde hn “naavai kii kiimti miti khii n jaai॥” naam dii kiimt dasii nhii jaa skdii, pher dasde vii hn ke “mnu de raamu liiaa hai moli॥” isto aapaa virodh nhiiṁ disdaa blke dasiaa jaa rhiaa hai ke giaan lii mn tuaagṇaa paiṁdaa hor koii mol nhiiṁ hai। so bhaaii sphr lunbaa hai, bthere pṛrhaav aauṇe hn, kise iak pṛrhaa te khṛn dii thaaṁ niruntr, lgaataar, ahinis (hr vele) giaan vichaar, guṇaaṁ dii vichaar krii chl।
Source: ਕਾਚਾ ਧਨ ਅਤੇ ਸਾਚਾ ਧਨ