Source: ਪੂਤਾ ਮਾਤਾ ਕੌਣ ਹੈ?
Source: ਪੂਤਾ ਮਾਤਾ ਕੌਣ ਹੈ?
siakhaaṁ de ghraaṁ viach kise prrkaar dii khusshii daa smaa hove sb toṁ jiaadaa pṛrhiaa jaaṇ vaalaa sshbd hai “puutaa maataa kii aasiis॥”। pr svaal ih hai ke is sshbd dii smjh kis nuuun hai? kauṇ jaaṇdaa puutaa maataa kauṇ hai? ih kis dii jiunmevaarii bṇdii hai ke siakhaaṁ nuuun is sshbd dii shii smjh hove? aao puuraa sshbd vichaarde haaṁ
”jisu simrt sbhi kilvikh naashi pitrii hoi udhaaro॥ so hri hri tumੑ sd hii jaaphu jaa kaa auntu n paaro॥1॥ puutaa maataa kii aasiis॥ nimkh n bisru tumੑ ku hri hri sdaa bhjhu jgdiis॥1॥ rhaau॥ stiguru tumੑ ku hoi diaalaa suntsungi terii prriiti॥ kaapṛu pti prmesru raakhii bhojnu kiirtnu niiti॥2॥ aunmrritu piivhu sdaa chiru jiivhu hri simrt and anuntaa॥ rung tmaasaa puurn aasaa kbhi n biaapai chiuntaa॥3॥ bhvru tumੑaaraa ihu mnu hovu hri chrṇaa hohu kulaa॥ naank daasu un sungi lpṭaaio jiu buuundhi chaatrriku mulaa॥4॥3॥4॥(raagu guujrii, m 5, 496)
punchm paatisshaah aakhde jis simrt (chete kiitiaaṁ) saare kilvikh bhaav paap, rog sunse (sshunke) naashi (bhaj) jaaṁde hn duur ho jaaṁde hn ate pitraaṁ daa udhaar ho jaaṁdaa hai। mnuakh nuuun kevl aapṇii hii nhiiṁ apṇe pitraaṁ dii vii chiuntaa rhii hai। aapṇe paap, kulaaṁ de paap dhoṇ khaatr kii jtn krdaa sshraadh krdaa sunsaarii daan puunn krdaa। aakhde so aisaa hri (hri smjhṇ lii vekho “hri”) nuuun tusiiṁ sdaa hii jaaphu (pchhaaṇo “jpṇaa te simrn krnaa ? naam jaapṇ dii gurmti vidhii kii hai ?”) jisdaa aunt nhiiṁ paaiaa jaa skdaa। guṇ ruup viach usdaa naam (sojhii) prraapt kr usnuuun jaapiaa (pchhaaṇiaa jaa skdaa hai। ihii puutaa maataa kii aasiis hai। maataa kauṇ hai, gurbaaṇii mti nuuun maataa munndii hai “mti maataa suntokhu pitaa sri shj smaayu॥”, gurmti maataa hai, gurmti bhgutii hai utm bhgtii dii mti। “bhgutii kauṇ/kii hai ?”। mti nuuun maataa khiaa hai gurmti ne isde hor vii prrmaaṇ milde hn
”gurmukhi jiunduu jpi naamu krunmaa॥ mti maataa mti jiiu naamu mukhi raamaa॥(raagu guṛii maajh mhlaa 4, 172)”
”maataa mti pitaa suntokhu॥ stu bhaaii kri ehu visekhu॥1॥(raagu guṛii mhlaa 1, 151)”
puut kauṇ hai ih vii ds rhe ne paatisshaah। aakhde
”stigur saachai diiaa bheji॥ chiru jiivnu upjiaa sunjogi॥ udrai maahi aai kiiaa nivaasu॥ maataa kai mni bhutu bigaasu॥1॥ junmiaa puutu bhgtu goviund kaa॥ prrgṭiaa sbh mhi likhiaa dhur kaa॥” – ghṭ viach raam (rme hoe daa) hri (giaan dii hriaalii) naal munne hoe mnu bhaav puut dii utpti suhaagṇ, gurmti dii dhaarṇii buadh duaaraa hoii hai।
punch puut, bhaav vikaar vii buadh de hii puut hn jdoṁ isnuuun giaan nhiiṁ “punch puut jṇe ik maai॥ utbhuj khelu kri jgt viaai॥ tiini guṇaa kai sungi rchi rse॥ in ku chhoḍi uupri jn bse॥3॥”
so jdoṁ ih smjh aa jaave ke maat mti nuuun khiaa, buadh nuuun khiaa jo uatm bhgtii viach liin hai taaṁ pher is mti ruupii maataa daa puut smjhṇaa aukhaa nhiiṁ hai। puut hai sojhii, giaan, guṇ ruupii hri, raam jisdaa jnm buadh viach rtn maaṇik vaaṁg hai “mti vichi rtn jvaahr maaṇik je ik gur kii sikh suṇii ॥”।
so sshbd viach gurmti dhaarṇii mti daa vrṇn hai jis naal buadh viach hri/raam daa chaanṇaa/prgaas huundaa hai। is naal kii hoṇaa “nimkh n bisru tumੑ ku hri hri sdaa bhjhu jgdiis॥” pher nimkh maatrr vii, ik pl lii vii prmesr de guṇ nhiiṁ bisrne, bhaav bhualṇe। sdaa jgdiis dii bhgtii ghṭ viach rhiṇii। “stiguru tumੑ ku hoi diaalaa suntsungi terii prriiti॥” sti guru sache de guy jihṛe ghṭ viach dhaarṇ kiite hoṇ uh sdaa diaal huunde hn te sunt (ghṭ viach vsdaa hri, raam, prmesr daa guṇ) us naal sdaa prriit bṇii rhiundii hai। “kaapṛu pti prmesru raakhii bhojnu kiirtnu niiti॥2॥”, mnuakh dii dehii (kaaiaa/ghṭ) daa pti ruupii kpṛaa prmesr aap rakhdaa। kiirtii daa giaan daa bhojn hmesshaa prraapt huunde rhiṇaa।
“aunmrritu piivhu sdaa chiru jiivhu hri simrt and anuntaa॥ rung tmaasaa puurn aasaa kbhi n biaapai chiuntaa॥3॥” – aunmrrit giaan, sojhii naam lii vrtiaa giaa hai gurmti viach (“aunmrrit ate khunḍe dii phul (Amrit vs Khandey di Pahul)”। giaan/naam/sojhii daa aunmrrit piiṇ naal jiiv nuuun aapṇe akaal ruup hoṇ dii sojhii huundii hai। ih jot sdiiv rhiundii hai aadi toṁ aunt tk rhiṇ vaalii hai, ih smjh prraapt huundii hai। is jot daa giaan hri chete krdiaaṁ, chete rakhiaaṁ kde naa khtm hoṇ vaalaa aanund prraapt huundaa hai। jiiv lii sunsaarii rung tmaasshaa ate ihnaaṁ dii aasaa puurn huundii hai te kde vii chiuntaa nhiiṁ huundii। is avsthaa viach maataa (bhgutii) daa sdkaa hukm dii sojhii ghṭ viach chaanṇ bṇaa ke rkhdii hai।
ihii gl iak hor sshbd viach paatisshaah ne khii hai “stigur saachai diiaa bheji॥ chiru jiivnu upjiaa sunjogi॥ udrai maahi aai kiiaa nivaasu॥ maataa kai mni bhutu bigaasu॥1॥ junmiaa puutu bhgtu goviund kaa॥ prrgṭiaa sbh mhi likhiaa dhur kaa॥ rhaau॥ dsii maasii hukmi baalk jnmu liiaa॥ miṭiaa sogu mhaa anundu thiiaa॥ gurbaaṇii skhii anundu gaavai॥ saache saahib kai mni bhaavai॥2॥ vdhii veli bhu piiṛii chaalii॥ dhrm klaa hri bundhi bhaalii॥ mn chiundiaa stiguruu divaaiaa॥ bhe achiunt ek liv laaiaa॥3॥ jiu baalku pitaa uupri kre bhu maaṇu॥ bulaaiaa bolai gur kai bhaaṇi॥ gujhii chhunnii naahii baat॥ guru naanku tuṭhaa kiinii daati॥4॥7॥101॥“
guṇaaṁ dii mti, guṇ vaalii buadh hii puutaa hai “aaii puutaa ihu jgu saaraa॥ prrbh aadesu aadi rkhvaaraa॥ aadi jugaadii hai bhii hogu॥ ohu aprunpru krṇai jogu॥11॥” – jdoṁ buadh viach ih sojhii ih giaan vaalii puutaa paidaa ho jaadii hai usdaa vrṇn kr rhe ne paatisshaah।
so ih smjhṇ vaalii gl hai ke sunsaarii pdaarth dii prraaptii, sunsaarii puat dhii ghr aadii dii gl nhiiṁ kr rhe paatisshaah te ihnaaṁ nuuun puutaa maataa dii aasiis nhiiṁ khi rhe paatisshh। sunsaarii pdaarth taaṁ prmesr ne binaaṁ munge vii deii jaaṇe। visthaar viach smjhṇ lii vekho “ardaas kii hai ate guruu toṁ kii mungṇaa hai?”। sunsaarii puat dhii pdaarth prmesr toṁ mungṇ vaale nuuun taaṁ paatisshaah aakhde “puut miit maaiaa mmtaa siu ih bidhi aapu bundhaavai॥ mrrig trrisnaa jiu jhuuṭho ihu jg dekhi taasi uṭhi dhaavai॥1॥”
so bhaaii miit skhaa piaare jii gurbaaṇii nuuun smjh buujh ke hii vichaar kiitii jaa skdii hai। buadh viach rtn jvaahr maaṇik gur dii gl smjh ke hii milṇe। ih bs chete rakhiie। dhiirj naal shj viach aauṇ lii gurbaaṇii dii vichaar krii chaliie te jnm suhelaa krii chaliie।
Source: ਪੂਤਾ ਮਾਤਾ ਕੌਣ ਹੈ?