Source: ਕੂੜ

kuuṛ

kii viiraaṁ toṁ ih sshbd bhut vaar suṇiaa hai। jihṛii vstuu, grrunth, khiaal jaaṁ soch chungii naa lage usnuuun kuuṛ aakh diataa jaaṁdaa hai। ṭiikiaaṁ ne vii isdaa sshbdii arth jhuuṭh jaaṁ mundaa kiitaa hai। so gurmti dii rosshnii viach jhuuṭh taaṁ saarii jg rchnaa nuuun hii khiaa hai, bins jaaṇ vaalii hr vstuu hii jhuuṭh hai। sch kevl akaal, kaal ate hukm hai। so aaj vichaarde haaṁ ke kuuṛ gurmti ne kis nuuun munniaa hai। baaṇii diiaaṁ punktiiaaṁ viach naank paatisshaah phrmaauṁde hn

kuuṛu raajaa kuuṛu prjaa kuuṛu sbhu sunsaaru॥ kuuṛu munḍp kuuṛu maaṛii kuuṛu baisṇhaaru॥ kuuṛu suinaa kuuṛu rupaa kuuṛu painੑṇhaaru॥ kuuṛu kaaiaa kuuṛu kpṛu kuuṛu ruupu apaaru॥ kuuṛu miiaa kuuṛu biibii khpi hoe khaaru॥ kuuṛi kuuṛai nehu lgaa visriaa krtaaru॥ kisu naali kiichai dostii sbhu jgu chlṇhaaru॥ kuuṛu miṭhaa kuuṛu maakhiu kuuṛu ḍobe puuru॥ naanku vkhaaṇai bentii tudhu baajhu kuuṛo kuuṛu॥1॥ – raajaa te raaj vii kuuṛ, kuuṛ soinaa, kuuṛ kapṛe, kuuṛ paauṇvaale, kuuṛ kaaiaa vii, kuuṛ hrek vstuu jo chlṇhaar hai, is duniaaṁ te temporary asthaaii hai, binsjaaṇ vaalii hai। kuuṛ maaiaa naal neh, risshte। prmesr (akaal) usde naam (sojhii) hukm de ilaavaa hrek disṇvaalii vstuu hii kuuṛ hai। jo aakhraaṁ viach drj galaaṁ hn ih vii thir nhiiṁ hn “e akhr khiri jaahige oi akhr in mhi naahi॥” – aakhde aakhr khiunḍ jaaṇge uh akhr jo kde khrdaa nhiiṁ ihnaaṁ viach nhiiṁ hai। aakhraaṁ raahiiṁ kevl biaan kiitaa jaa skdaa hai, pr aakhraaṁ toṁ giaan buadh ne laike ghṭ aundr hii akhr (jo khrdaa nhiiṁ, jis viach ghaaṭ vaadh nhiiṁ huundaa) nuuun khojṇaa hai।

”lbu kutaa kuuṛu chuuhṛaa ṭhgi khaadhaa murdaaru॥ pr niundaa pr mlu mukh sudhii agni krrodhu chunḍaalu॥ rs ks aapu slaahṇaa e krm mere krtaar॥1॥ baabaa boliiai pti hoi॥ uutm se dri uutm khiiahi niich krm bhi roi॥1॥” – niundaa, jhuuṭh, laalch krrodh chunḍaal, ihu saare rs krm hn sunsaar viach rhiundiaaṁ।

”amlu glolaa kuuṛ kaa ditaa devṇhaari॥ mtii mrṇu visaariaa khusii kiitii din chaari॥ schu miliaa tin sophiiaa raakhṇ ku drvaaru॥1॥” – kuuṛ (jhuuṭh) bhaav jo sdiiv rhiṇ vaalaa nhiiṁ hai, jg rchnaa is daa amlu glolaa (nsshaa) vii deṇvaale ne aap hii diataa hai, ih sdiiv rhiṇ vaalaa nhiiṁ hai ik din bins jaaṇaa, is mrn nuuun visaar ke chaar din dii khusshii rung maaṇdaa haiṁ, sach uhnaaṁ sophiaaṁ jihṛe maaiaa daa nsshaa nhiiṁ krde uhnaaṁ nuuun mildaa hai। aage aakhde “naank saache ku schu jaaṇu॥ jitu seviai sukhu paaiiai terii drgh chlai maaṇu॥1॥”

iak paase munnde haaṁ ke jo ho rhiaa hai sb hukm viach hai, hukm toṁ baahr kuajh nhiiṁ, duuje paase shii glt, kuuṛ, shii glt dii vichaar viach phse hoe haaṁ। doveṁ naal nhiiṁ chl skde। jaaṁ taaṁ munn lvo ke glt hoṇ vaalaa hrek kunm hukm toṁ baahr hai jaaṁ munn lvo ke jii jg rchnaa hii kuuṛ (jhuuṭh) hai te sach nuuun giaan naal prraapt krnaa hai। munn lvo ke “jo hoaa hovt so jaanai॥prrbh apne kaa hukmu pchhaanai॥”

”mn mere saachaa sevi jichru saasu॥ binu sche sbh kuuṛu hai aunte hoi binaasu॥” – sach hai akaal, kaal te hukm। gurmti schi hai kiuṁke ihnaaṁ de giṇaaṁ daa giaan hai। guṇaaṁ dii vichaar saache dii sevaa hai “gur kii sevaa sbdu viichaaru॥”। sach (akaal/kaal/hukm) de ilaavaa hr vstuu, sunsaar, jg rchnaa sb kuuṛ munnii hai gurmti ne, kuuṛ dii punktii ih hai te jhuuṭh vaalii hai “jg rchnaa sbh jhuuṭh hai jaani lehu re miit॥ khi naank thiru naa rhai jiu baaluu kii bhiiti॥”

naam (guṇaa dii sojhii, gurmti giaan toṁ prraapt surt) toṁ binaaṁ hrek vstuu hii kuuṛrh hai “horu kuuṛu pṛṇaa kuuṛu bolṇaa maaiaa naali piaaru॥ naank viṇu naavai ko thiru nhii pṛi pṛi hoi khuaaru॥2॥”

jo mn dii mrjshii kre, agiaantaa viach kaam, krrodh, lobh, moh, ahunkaar, iirkhaa, drvessh, jhuuṭh, niundaa, chuglii, avguṇ krdaa uh mnmukh hai, mnmukh daa dhiaan maaiaa vl huundaa hai te kuuṛ kmaauṁdaa, gurmukh naam (giaan toṁ sojhii) dii kmaaii krdaa। us baare gurmti aakhdii “mnmukhu loku smjhaaiiai kdhu smjhaaiaa jaai॥ mnmukhu rlaaiaa naa rlai piai kirti phiraai॥ liv dhaatu dui raah hai hukmii kaar kmaai॥ gurmukhi aapṇaa mnu maariaa sbdi ksvṭii laai॥ mn hii naali jhgṛaa mn hii naali sth mn hii munjhi smaai॥ mnu jo ichhe so lhai schai sbdi subhaai॥ aunmrrit naamu sd bhuunchiiai gurmukhi kaar kmaai॥ viṇu mnai ji horii naali lujhṇaa jaasii jnmu gvaai॥ mnmukhii mnhṭhi haariaa kuuṛu kustu kmaai॥ gurprsaadii mnu jiṇai hri setii liv laai॥ naank gurmukhi schu kmaavai mnmukhi aavai jaai॥2॥”

gurmukh uh hai jo giaan, guṇaaṁ dii vichaar, hukm dii sojhii vl dhiaan rakhdaa hai। mnmuakh nuuun kuuṛiaar aakhdii gurbaaṇii kiuṁ ke mnmukh daa dhiaan giaan vl nhiiṁ mn dii mti, vikaar, sunsaarii pdaarthaaṁ, niundaa, chuglii, jhuṭh vl huundaa hai “schaa teraa hukmu gurmukhi jaaṇiaa॥ gurmtii aapu gvaai schu pchhaaṇiaa॥ schu teraa drbaaru sbdu niisaaṇiaa॥ schaa sbdu viichaari schi smaaṇiaa॥ mnmukh sdaa kuuṛiaar bhrmi bhulaaṇiaa॥ visṭaa aundri vaasu saadu n jaaṇiaa॥ viṇu naavai dukhu paai aavṇ jaaṇiaa॥ naank paarkhu aapi jini khoṭaa khraa pchhaaṇiaa॥”

”dovai trphaa upaai iku vrtiaa॥ bed baaṇii vrtaai aundri vaadu ghtiaa॥ prvirti nirvirti haaṭhaa dovai vichi dhrmu phirai raibaariaa॥ mnmukh kche kuuṛiaar tinੑii nihchu drgh haariaa॥ gurmtii sbdi suur hai kaamu krrodhu jinੑii maariaa॥ schai aundri mhli sbdi svaariaa॥ se bhgt tudhu bhaavde schai naai piaariaa॥ stiguru sevni aapṇaa tinੑaa viṭhu hu vaariaa॥5॥”

”schaa stiguru sevi schu smੑaaliaa॥ aunti khloaa aai ji stigur agai ghaaliaa॥ pohi n skai jmkaalu schaa rkhvaaliaa॥ gur saakhii joti jgaai diivaa baaliaa॥ mnmukh viṇu naavai kuuṛiaar phirhi betaaliaa॥ psuu maaṇs chunmi pleṭe aundrhu kaaliaa॥ sbho vrtai schu schai sbdi nihaaliaa॥ naank naamu nidhaanu hai puurai guri dekhaaliaa॥”

”mnmukh maaiaa mohu hai naami n lgo piaaru॥ kuuṛu kmaavai kuuṛu sungrrhai kuuṛu kre aahaaru॥ bikhu maaiaa dhnu sunchi mrhi aunte hoi sbhu chhaaru॥ krm dhrm such sunjm krhi auntri lobhu vikaaru॥ naank ji mnmukhu kmaavai su thaai naa pvai drghi hoi khuaaru॥2॥”

”suurju tpai agni bikhu jhaalaa॥ aptu psuu mnmukhu betaalaa॥ aasaa mnsaa kuuṛu kmaavhi rogu buraa buriaaraa he॥”

”aundri tisnaa agi hai mnmukh bhukh n jaai॥ mohu kuṭunbu sbhu kuuṛu hai kuuṛi rhiaa lpṭaai॥ andinu chiuntaa chiuntvai chiuntaa bdhaa jaai॥ junmṇu mrṇu n chukii humai krm kmaai॥ gur srṇaaii ubrai naank le chhḍaai॥26॥”

je koii vstuu jaaṁ koii gl kuuṛ lgdii vii hai taaṁ chhaḍo usnuuun, kevl gurmti giaan vl dhiaan devo, “prhri lobhu niundaa kuuṛu tiaaghu schu gur bchnii phlu paahii jiiu॥ jiu bhaavai tiu raakhhu hri jiiu jn naank sbdi slaahii jiiu॥”। je aundr vikaar hn taaṁ hii kaam krrodh lobh moh niundiaa prrbl hai। “kuuṛu chhoḍi saache ku dhaavhu॥ jo ichhhu soii phlu paavhu॥ saach vkhr ke vaapaarii virle lai laahaa sudaa kiinaa he॥” – jisdaa dhiaan sach vl huundaa uh sch dii gl hii krdaa।

dhiaan vikaaraaṁ vl rakhṇaa hai, niundiaa vl rakhṇaa hai, sunsaarii pdaarthaaṁ vl jaaṁ hukm nuuun smjh ke naam prraaptii vl rakhṇaa hai ih siakh ne pṛchol krnii hai। guṇaaṁ dii vichaar, sach dii khoj, dil viach prrem bhaavnaa ih mn te lagii kuuṛ (vikaar) dii ml nuuun dho diundii hai। so bhaaii sb chhaḍ ke gur chrnii lag। guṇaaṁ ne hii sdiiv rhiṇ vaale anund dii prraaptii kraauṇii hai। jis kol giaan hai us lii sb gobiund hai, sb hukm hai, hrek vstuu hr vstuu hr sthitii lii shij hai, jo agiaanii, aundhaa, suataa, mnmtiiaa hai vikaaraaṁ viach phsiaa us lii hr vstuu hii kuuṛ hai। jisdaa visshaa giaan hove uh hri kaa bilovnaa bilo ke makhṇ (naam/sojhii) kaḍh laiṁdaa hai।

Source: ਕੂੜ