Source: ਸਿਖਿਆ ਦੀਖਿਆ

sikhiaa diikhiaa

lgbhg saare hii duniaavii dhrm ih munnde hn ke kise nuuun guruu dhaar ke us toṁ diikhiaa (giaan) laiṇaa paiṁdaa hai daan viach। koii is nuuun naam daan aakhdaa hai te koii isnuuun diiksshaa aakhdaa hai। kevl gurmti hii is toṁ munkr hai te kevl giaan nuuun guruu munndii hai। giaan prraapt krn daa maarg guṇaaṁ dii vichaar nuuun aakhiaa hai gurmti ne te deh dhaarii mnuakh nuuun guruu munnṇ te rok hai gurmti viach। gurbaaṇii viach drj hai “maanukh kii ṭek brrithii sbh jaanu॥devn ku ekai bhgvaanu॥” – bhaav maanukh uate, bunde uate aas nhiiṁ rakhṇii। mnuakh taaṁ diikhiaa de bdle viach lokaaṁ de sir, lokaaṁ de aunguuṭhe, jnaanii, bache, dhn, raaj daan vajoṁ laiṁde rhe ne। gurmti daan kis nuuun munndii smjhṇ lii vekho “diaa, daan, suntokh ate miaa”। hrek gl daa aḍunbr bṇaa diataa। aaj vii mualaa je ajshaan iak khaas ḍhung naal naa bole taaṁ lok us ajshaan nuuun ṭhiik nhiiṁ munnde। je punḍt muntr pṛrhn lage khaas lhije naal naa bole lok aakh diunde ih muntr glt pṛrhdaa। ihii haal saaḍe viach baaṇii, kiirtn je kunnaaṁ nuuun chungaa naa lage asiiṁ aakh diunde haaṁ ke shii nhiiṁ pṛrhdaa। ihnaaṁ saariaaṁ viach kevl lok pchaaraa hai, aaj kise nuuun ajshaan, muntr, baaṇii de piachhe giaan toṁ bhaav naal koii mtlb nhiiṁ। kevl suṇn nuuun chungaa lgṇaa chaahiidaa। jihṛe muntr uachaarṇ siakhṇ jaade hn jaaṁ saaḍe viach vii sunthiaa laiṇ jaaṁde hn koii virlaa hii hoṇaa jo baaṇii kii aakhdii smjhṇ lii baaṇii sshuadh kiveṁ pṛrhnii siakhṇ jaaṁdaa hoṇaa, baakii taaṁ saare kunnaaṁ nuuun chungii kiadaaṁ lage uadaaṁ baaṇii pṛrhnaa siakhṇ lii jaaṁde te naam sshuadh uchaarṇ daa diunde ne। gurbaaṇii viach naam smaaiaa hoiaa hai, gurbaaṇii viach guṇaaṁ dii saaṁjh hai jo bhgtaaṁ ne saaḍe naal kiitii hai। jo guṇaaṁ dii diikhiaa uhnaaṁ nuuun prmesr toṁ, giaan guruu toṁ milii uhii uhnaaṁ saanuuun aage diatii hai। jiveṁ naank paatisshaah aakhde “stiguru dekhiaa diikhiaa liinii॥ mnu tnu arpio auntr gti kiinii॥ gti miti paaii aatmu chiinii॥4॥(m 1, raagu guṛii, 227)” – bhaav sti (sache) guru (guṇ) dekhiaa, aakhaaṁ naal nhiiṁ giaan aunjn naal, diikhiaa liinii diikhiaa guruu chele viach iak trih dii sundhii daa naam hai ke chelaa guruu dii sshrṇ viach hai te guruu toṁ giaan (naam/sojhii) lvegaa guruu dii gl nuuun vichaar te munn ke। aage ih vii das rhe ne kiveṁ, mnu tnu arpṇ krke, aatm (aatm bhaav ghṭ viach vasdii jot) chiinii (chinhit krnaa bhaav khoj laiṇaa smjh laiṇaa)। huṇ jihnaaṁ nuuun ih gl smjh nhiiṁ lagṇii uhnaaṁ aakhṇaa naank daa vii koii duniaavii guruu hoṇaa jis toṁ uhnaaṁ naam liaa। pr naank paatisshaah ne ih duniaavii guruu vaalii gl hii kaṭ diatii aakh ke “sbdu guruu surti dhuni chelaa॥”। aage vichaarde haaṁ ke gurmti diikhiaa kis nuuun aakh rhii hai।

”naank ku guri diikhiaa diinੑ॥ prrbh abinaasii ghṭi ghṭi chiinੑ॥” – bhaav naank nuuun ih diikhiaa milii hai ke ghṭ ghṭ viach prrbh abinaasii aap vasdaa hai “ghṭ ghṭ mai hri juu bsai suntn khio pukaari॥ khu naank tih bhju mnaa bhu nidhi utrhi paari॥12॥”। hrek jiiv de ghṭ bhaav hirde viach prrbh abhinaasii bhaav akaal dii jot jisdaa naas nhiiṁ huundaa uh vasdii hai। “aunḍj jerj setj utbhuj ghṭi ghṭi joti smaaṇii ॥”। prrbh baare jaanṇ lii vekho “ṭhaakur ate prrbh”।

sache de guṇaaṁ aage siis bheṁṭ krnaa paiṁdaa। guṇaaṁ muhre avguṇ chhaḍṇe paiṁde, ahunkaar, vikaar maarne paiṁde taaṁ hri rs (naam daa aunmrrit) prraapt huundaa। ihii rs nuuun paa ke mnuakh paars (paa+rs = rs dii prraaptii) huundaa “stiguru bheṭe taa paarsu hovai paarsu hoi t puuj kraae॥ jo usu puuje so phlu paae diikhiaa devai saachu bujhaae॥2॥” – jdoṁ ih diikhiaa mildii taaṁ sach daa ptaa lagdaa। sach kevl jot hai, akaal hai te akaal daa hukm hai baakii “jg rchnaa sbh jhuuṭh hai jaani lehu re miit॥ khi naank thiru naa rhai jiu baaluu kii bhiiti॥49॥”

gurbaaṇii daa phurmaan hai “gur sevii gur laagu paai॥ bhgti krii raachu hri naai॥ sikhiaa diikhiaa bhojn bhaau॥ hukmi sunjogii nij ghri jaau॥6॥” – gur dii sevaa kii hai? “gur kii sevaa sbdu viichaaru॥” ate “gur kaa sbdu shji viichaaru॥”। niraakaar de paai bhaav pair kii hn? niraakaar daa hukm। usde guṇaaṁ, usde hukm viach usde rung viach rungiaa jaaṇaa usde naam (sojhii) viach rch jaaṇaa hai। ihii sikhiaa usdii diikhiaa (dkjhṇaa/daan) hai। “saadhuu kii mn oṭ ghu ukti siaanp tiaagu॥ gur diikhiaa jih mni bsai naank mstki bhaagu॥1॥” – saadhuu kauṇ? mn saadhiaa jaaṇaa kaabuu viach ho jaaṇaa saadh hai। mn asaadh hai koii virlaa hii naam (sojhii) laike mn nuuun saadh laiṁdaa hai। hor vii prmaaṇ milde hn baaṇii viach

”hltu pltu dui lehu svaari॥ raam naamu auntri uri dhaari॥ puure gur kii puurii diikhiaa॥ jisu mni bsai tisu saachu priikhiaa॥ mni tni naamu jphu liv laai॥ duukhu drdu mn te bhu jaai॥ schu vaapaaru krhu vaapaarii॥ drgh nibhai khep tumaarii॥ ekaa ṭek rkhhu mn maahi॥ naank bhuri n aavhi jaahi॥6॥” – bhaav puure gur (guṇ) dii puurii diikhiaa raam naam (sojhii) hai। ih guṇ mni bhaav mn aundr bsai bhaav vs jaave ihii sach dii priikhiaa hai। je ḍr hai, duakh drd hai hje taaṁ gur dii diikhiaa prraapt nhiiṁ hoii hje।

”saa sevaa kiitii sphl hai jitu stigur kaa mnu munne॥ jaa stigur kaa mnu munniaa taa paap ksunml bhunne॥ updesu ji ditaa stiguruu so suṇiaa sikhii kunne॥ jin stigur kaa bhaaṇaa munniaa tin chṛii chvgṇi vunne॥ ih chaal niraalii gurmukhii gur diikhiaa suṇi mnu bhiunne॥25॥” – vichaarn vaalii gl hai ke stigur kaa mnu munne toṁ kii bhaav hai? sevaa kii hai? sevaa hai “gur kii sevaa sbdu viichaaru॥humai maare krṇii saaru॥7॥” – sbd vichaar dii sevaa sphl hai je sti gur (guṇ) naal mn munn jaave, vikaar tiaag deve।

”sikh sbhaa diikhiaa kaa bhaau॥ gurmukhi suṇṇaa saachaa naau॥ naank aakhṇu veraa ver॥ itu rungi naachhu rkhi rkhi pair॥”

”gur diikhiaa le jpu tpu kmaahi॥ naa mohu tuuṭai naa thaai paahi॥5॥ ndri kre taa ehu mohu jaai॥ naank hri siu rhai smaai॥6॥”

”aisii diikhiaa jn siu mungaa॥ tumੑro dhiaanu tumੑaaro rungaa॥ tumੑrii sevaa tumੑaare aungaa॥1॥” – bhaav maiṁ taaṁ aisii diikhiaa mungdaa haaṁ ke teraa dhiaan hmesshaa rhe te tere giaan viach hmesshaa rungiaa rhaaṁ। giaan kiuṁ, kiuṁke niraakaar daa rung usdaa giaan usde guṇ hii hn। gurmukh nuuun ise giaan daa mjiiṭh (naa utrṇ vaalaa pakaa) rung lgdaa “ihu mnu suundri aapṇaa hri naami mjiiṭhai rungi rii ॥”, “kaaiaa runਙṇi je thiiai piaare paaiiai naau mjiiṭh॥ runਙṇ vaalaa je runਙai saahibu aisaa rungu n ḍiiṭh॥2॥”। diikhiaa daa rung mjiiṭh huundaa pher nhiiṁ utrdaa “suuhviie suuhaa sbhu sunsaaru hai jin durmti duujaa bhaau॥ khin mhi jhuuṭhu sbhu binsi jaai jiu ṭikai n birkh kii chhaau॥ gurmukhi laalo laalu hai jiu rungi mjiiṭh schṛaau॥ ulṭii skti sivai ghri aaii mni vsiaa hri aunmrrit naau॥ naank blihaarii gur aapṇe jitu miliai hri guṇ gaau॥1॥”

”shj bhaai miliiai sukhu hovai॥ gurmukhi jaagai niid n sovai॥ suunn sbdu aprunpri dhaarai॥ khte muktu sbdi nistaarai॥ gur kii diikhiaa se schi raate॥ naank aapu gvaai milṇ nhii bhrraate॥54॥”

”binu gur diikhiaa kaise giaanu॥ binu pekhe khu kaiso dhiaanu॥ binu bhai kthnii srb bikaar॥ khu naank dr kaa biichaar॥” – dekhṇaa te pekhṇaa viach phrk hai। isdaa giaan gurmti toṁ mildaa hai।

”so punḍitu jo tihaaṁ guṇaa kii punḍ utaarai॥ andinu eko naamu vkhaaṇai॥ stigur kii ohu diikhiaa lei॥ stigur aagai siisu dhrei॥ sdaa algu rhai nirbaaṇu॥ so punḍitu drgh prvaaṇu॥3॥”

”baaghu mrai mnu maariiai jisu stigur diikhiaa hoi॥aapu pchhaaṇai hri milai bhuṛi n mrṇaa hoi॥” – diikhiaa, daan, giaan vichaar sb mn (agiaantaa/dliadr) nuuun khtm krn lii hai aapṇe muul dii pchhaaṇ kraauṇ lii hai “mn tuuun joti sruupu hai aapṇaa muulu pchhaaṇu॥ mn hri jii terai naali hai gurmtii rungu maaṇu॥ muulu pchhaaṇhi taaṁ shu jaaṇhi mrṇ jiivṇ kii sojhii hoii॥ gurprsaadii eko jaaṇhi taaṁ duujaa bhaau n hoii॥ mni saaṁti aaii vjii vdhaaii taa hoaa prvaaṇu॥ iu khai naanku mn tuuun joti sruupu hai apṇaa muulu pchhaaṇu॥5॥”

so naank paatisshaah ne, bhgtaaṁ ne guruuaaṁ ne taaṁ naam (sojhii) dii diikhiaa stigur (akaal/hukm de guṇ) toṁ lii hai। guṇ haasl krke akaal viach hii smaae hn। hrek siakh ne ihii diikhiaa dii aas rakhṇii hai prmesr toṁ। gurbaaṇii vichaar kro, pṛrho smjho te guṇaaṁ nuuun dhaarṇ krn dii aas rakho।

Source: ਸਿਖਿਆ ਦੀਖਿਆ