Source: ਮਦੁ, ਅਮਲ, ਭਾਂਗ ਅਤੇ ਸੁੱਖਾ
Source: ਮਦੁ, ਅਮਲ, ਭਾਂਗ ਅਤੇ ਸੁੱਖਾ
aaj siakhaaṁ viach bhut dubidhaa hai ke nihung siungh suakhaa sshkde hn, nsshe krde hn te kuajh dl punthaaṁ viach punch rtnii vii chhkde hn। nsshiaaṁ de khilaaphsh lgbhg hr duniaavii dhrm hii boldaa hai। so gurmti daa updessh kii hai nsshe baare ih jaanṇaa bhut jshruurii hai। nsshe lii jo gurmti viach sshbd aaiaa hai uh hai mdu te aaj gl kraaṁge ke gurmti kis mdu de skht khilaaphsh hai te kihṛaa mdu/aml prvaan hai। so aau smjhde haaṁ ke mdu gurmti kisnuuun aakhdii hai te kii phurmaan hai mdu baare। is baare asiiṁ philaaṁ vii vichaar kiitii hai vekho “nsshaa, daaruu, md, aml baare vichaar” ate “nsshaa” aaj aage vichaar kraaṁge।
mdu
”kli klvaalii maaiaa mdu miiṭhaa mnu mtvaalaa piivtu rhai॥ aape ruup kre bhu bhaaṁtiiṁ naanku bpuṛaa ev khai॥4॥“ – bhaav kljug viach jiiv daa mn maaiaa de mdu (nsshe) viach mtvaalaa hoiaa phirdaa hai। klijug asl viach kii hai smjhṇ lii vekho “gurbaaṇii viach jug”
”durmti mdu jo piivte bikhlii pti kmlii॥raam rsaaiṇi jo rte naank sch amlii॥4॥” – bhaav durmti, mnmti, maaṛii mti, maaiaa de mgr lagṇ vaalii mti jo piiṁde hn uhnaaṁ dii drghi pti nhiiṁ hhiundii, mti kmlii ho jaaṁdii hai, drgaah toṁ dhiaan hṭ jaaṁdaa hai। jo raam rsaaiṇ (raam de guṇ, hukm dii sojhii, gurmti giaan daa aunmrrit) jihnaaṁ kol hai uh sach amlii hn। naam (sojhii) daa giaan daa aml (nsshaa) prvaan hai gurmti viach।drgaah baare smjhṇ lii vekho “bhuut, prret, jm, dhrm raai ate drgaah”। gurmti viach naam kii hai smjhṇ lii vekho “naam, jp ate naam drriṛrh kiveṁ huundaa?”। maaiaa baare hor visthaar viach smjhṇ lii vekho “lachhmii, srp ate maaiaa” ate “trrai guṇ maaiaa, bhrm ate vikaar”।
bhgt bhaaii mrdaanaa jii dii baaṇii hai pothii saahib viach। paatisshaah aakhde “kli klvaalii kaamu mdu mnuuaa piivṇhaaru॥ krrodh kṭorii mohi bhrii piilaavaa ahunkaaru॥ mjls kuuṛe lb kii pii pii hoi khuaaru॥ krṇii laahṇi stu guṛu schu sraa kri saaru॥ guṇ munḍe kri siilu ghiu srmu maasu aahaaru॥ gurmukhi paaiiai naankaa khaadhai jaahi bikaar॥1॥” aage likhde hn “kaaiaa laahṇi aapu mdu mjls trrisnaa dhaatu॥ mnsaa kṭorii kuuṛi bhrii piilaae jmkaalu॥ itu mdi piitai naankaa bhute khṭiiahi bikaar॥ giaanu guṛu saalaah munḍe bhu maasu aahaaru॥ naank ihu bhojnu schu hai schu naamu aadhaaru॥2॥ kaaṁyaaṁ laahṇi aapu mdu aunmrrit tis kii dhaar॥ stsungti siu melaapu hoi liv kṭorii aunmrrit bhrii pii pii kṭhi bikaar॥3॥” – bhaav vikaar, maaiaa, kaamṇii, trrisnaa mdi hai jisde jiiv piaale bhr bhr piiṁdaa hai। ihnaaṁ dii hii ardaas hmesshaa krdaa hai। guruu ghraaṁ viach is nsshe baare dasṇ dii thaaṁ maaiaa laike maaiaa kaṭhii krke aage maaiaa diiaaṁ hii ardaasaaṁ aap uh kr rhe ne jihnaaṁ nuuun gurmti daa prrchaar krnaa sii। guruu daa vjshiir bṇ gurmti de hii ulṭ maaiaa daa vpaar kr rhe hn। ardaas te mungṇaa kii hai smjhṇ lii vekho “ardaas kii hai ate guruu toṁ kii mungṇaa hai?”
gurmti ne maaiaa de nsshe dii thaaṁ sach daa, giaan daa naam (sojhii) daa nsshaa krn nuuun aakhiaa hai “maaṇsu bhriaa aaṇiaa maaṇsu bhriaa aai॥ jitu piitai mti duuri hoi brlu pvai vichi aai॥ aapṇaa praaiaa n pchhaaṇii khsmhu dhke khaai॥ jitu piitai khsmu visrai drgh milai sjaai॥ jhuuṭhaa mdu muuli n piichii je kaa paari vsaai॥ naank ndrii schu mdu paaiiai stiguru milai jisu aai॥ sdaa saahib kai rungi rhai mhlii paavai thaau॥1॥” – vichaarn vaalii gl hai ke maaṇsu bhaariaa aaṇiaa, maaṇs bhriaa aai, kis mdi viach? kihṛaa mdi hai jis piite mti duur huundii hai? uh kihṛaa jhuuṭhaa mdu hai? uh hai mnmti, durmti, maaiaa dii bhuakh। “naamu visaari maaiaa mdu piiaa॥ binu gur bhgti naahii sukhu thiiaa॥”, “prraan sukhdaataa jiia sukhdaataa tum kaahe bisaario agiaanth॥ hochhaa mdu chaakhi hoe tum baavr dulbh jnmu akaarth॥1॥”
baar baar mdu dii jiathe vii gl hoii hai uathe prrmaaṇ maaiaa, mnmti, durmti val hii isshaaraa ho rhiaa hai “maaiaa ko mdu khaa krtu hai sungi n kaahuu jaaii॥naanku khtu cheti chiuntaamni hoi hai aunti shaaii॥”
jiathe vii sach aml dii gl hoii hai uathe naam de mdu nuuun hii mungiaa hai “koii hai re suntu shj sukh auntri jaa ku jpu tpu deu dlaalii re॥ ek buuund bhri tnu mnu devu jo mdu dei klaalii re॥” ate “abhai pd puuri taap th naase khi kbiir biichaarii॥ ubṭ chlunte ihu mdu paaiaa jaise khoṁd khumaarii॥”,
”bhu teraa bhaaṁg khlṛii meraa chiitu॥ mai devaanaa bhiaa atiitu॥ kr kaasaa drsn kii bhuukh॥ mai dri maagu niitaa niit॥1॥”
”maaiaa kaarni dhaavhii muurkh log ajaan॥ khu naank binu hri bhjn birthaa jnmu siraan॥28॥”
kii hvaalaa diunde hn ihnaaṁ punktiiaaṁ daa “kbiir bhaaṁg maachhulii suraa paani jo jo prraanii khaaṁhi॥ tiirth brt nem kiie te sbhai rsaatli jaaṁhi॥233॥” – je bhaaṁg maachhulii suraa paani ihnaaṁ punktiiaaṁ toṁ maaṛaa smjhaaṁge taaṁ tiirth, brt nem aadii shii munnṇe paiṇe। asl viach ih galaaṁ punḍit aakhdaa sii jihnaaṁ dii gl kbiir jii kr rhe ne, ih punḍt dii gl daa udaahrṇ hai। te aage jvaab viach jo aakhde hn uh vii pṛrh ke vichaar krke smjh lvo “niiche loin kri rhu le saajn ghṭ maahi॥ sbh rs khelu piia su kisii lkhaavu naahi॥234॥ aaṭh jaam chusṭhi ghrii tua nirkht rhai jiiu॥ niiche loin kiu kru sbh ghṭ dekhu piiu॥235॥”। maas baare smjhṇ lii vekho “maas khaaṇaa (Eating Meat) ate jhṭkaa (Jhatka)”, tiirth baare smjhṇ lii vekho “sshrdhaa, krm, tiirth te prmesr prraaptii”
jiveṁ sriir de bhojn dii gurmti viach koii gl nhiiṁ hoii uadaaṁ hii sriir de nsshe dii gl gurmti viach nhiiṁ hoii pr is baare aage hor vichaar kraaṁge। gurmti brrhm daa giaan hai mn nuuun aapṇii hoṁd chete kraauṇ lii। guṇaaṁ dii gl hoii hai guṇ, giaan, naam (sojhii) visshaa hai gurmti daa।
bhaaṁg daa nsshaa
aaj daa siakh jihṛaa ghraaṁ viach pakhe thale baiṭhaa, jisdaa ḍhiaḍ bhriaa, duniaavii giaan lai ke siaaṇaa bṇdaa, maaṛii jhii jhriiṭ vajṇ te sii sii krdaa ḍaakṭraaṁ kol phuunch jaaṁdaa, guruughr viach maaiaa de ke maaiaa mungdaa, vikaaraaṁ viach bhriaa jisnuuun saaiaa daa nsshaa nhiiṁ disdaa kde ih vichaar nhiiṁ krdaa ke puraatn smiaaṁ viach jungaaṁ juadhaaṁ viach phaṭṛ hoe siungh kii krde sii saṭ vajṇ uprunt? jungaaṁ juadhaaṁ viach hath pair kaṭe jaaṇ toṁ baad vii lṛde rhiṇ lii kevl jigraa kaaphshii nhiiṁ huundaa। jung viach lhuu vgdaa, paṭii bunn ke jaaṁ kii vaar binaaṁ dvaa daaruu de pher dusshmn naal lṛrhnaa paiṁdaa। jdoṁ gurmti giaan te sach dhrm dii raakhii krnii hove taaṁ vajiiaaṁ saṭaaṁ toṁ beprvaah hoṇaa paiṁdaa। aaj ḍaakṭraaṁ kol aiṁṭiisaipṭik, pen kilr bhaav drd ghaṭ krn dii dvaaii, khun rokṇ, choṭ toṁ khuun risṇaa bund krn de ate ainesthiisiiaa (behosshii) dii dvaaii uplbdh hai। aaj biibiiaaṁ ihnaaṁ toṁ binaaṁ jvaak nhiiṁ junm skdiiaaṁ, tkṛe toṁ tkṛaa mnuakh ṭaaṁke nhiiṁ lvaa skdaa। haḍii ṭuaṭṇ te drd brdaassht nhiiṁ kr skdaa। socho ke puraatn smiaaṁ viach kisdii vrto kiitii jaadii sii? nihung siunghaaṁ te nsshe daa dossh laauṇaa bhut saukhaa hai, uhnaaṁ viach rhi ke vekho। aaj vii puraatn dvaa daaruu nuskhiaaṁ naal aapṇe ilaaj krn nuuun sksshm hn te pher jung lṛn te kise te nirbhr naa hoṇ dii tiaarii hai। kuajh smeṁ philaaṁ tk saare hii bhung dii vrto krde sii dvaa de ruup viach। haa aaj kii nsshe hn jihṛe bhung toṁ kaḍe jaa rhe hn। tkriibn hrek videsshii dvaa viach ailkohl paiṁdii hai, ayurved viach hrek dvaaii viach bhung dii vrto huundii rhii hai। ih yunaanii dvaaiaa, chiinii dvaaiiaaṁ viach vii paiṁdii hai। aaj bhung toṁ riphaaiin krke hii nhiiṁ, kii kaimikl naal bṇe nsshe aam vikṇ lg pe hn jihnaaṁ te rok lagṇii chaahiidii hai। insaan dii phitrt rhii hai hrek vstuu dii durvrto jaaṁ jshruurt toṁ jiaadaa vrto krn dii। jihṛii vstuu saaḍe aas paas aam mildii hai usnuuun jiaadaa toṁ jiaadaa sudhaar krke durvrto huundii rhii hai। je chiinii ṭhiik ṭhaak maatrraa viach laiṇ te kise khaaṇ dii vstuu nuuun suaad bṇaauṁdii hai, uathe hii durvrto, laalch kaarṇ rog daa kaarn bṇdii hai। bhung mnuakh nuuun dvaaii de taur te vrtṇii nuuun kudrt dii beakiimtii dvaaii hai te dvaaii de ruup viach hjaaraaṁ saalaaṁ to vrtii jaaṁdii rhii hai, hjaaraaṁ rogaaṁ toṁ arogtaa diundii hai pr je mnuakh durvrto kre taaṁ dossh bhung te kiuṁ? bhaaveṁ aam bundaa hove jaaṁ koii nihung baaṇe viach dossh durvrto krn vaale te laao naa ke saare nihungaaṁ te। jdo। tak nihung siungh chungii trih bhaaṁg de patiaaṁ nuuun dho ke rgṛe viach dvaa dii trih vrtṇ taaṁ ih prvaan ho skdaa hai kiuṁke vrto dvaaii vaaṁg hai naa ke nsshe viach dhuat ho ke aapaa gvaa laiṇ dii kosshissh।
bhaaṁg jisnuuun gaaṁjaa vii aakhde hn us baare ḍaakṭr daa viiḍiio hai niiche, iak vaarii dekho। is toṁ ptaa lgdaa hai ke bhaaṁg kitne triike diiaaṁ maansik te sshriirk bimaariiaaṁ lii kaargr hai।
dhiaan rhe ke gurmti nsshaa maaiaa nuuun munndii hai। laalch, kde naa muakṇ vaalii mn dii bhuakh, vikaar mdu hai nsshaa hai bhaaveṁ raaj, maal, sikdaariiaaṁ, upaadhiiaaṁ daa hove bhaaveṁ bhung, daaruu, miaṭhaa, jiibh daa suaad hove। bimaariiaaṁ to bcho, nsshe toṁ bcho te dhiaan giaan laiṇ vl rakho। baaṇii pṛrho smjho ate vichaaro।
Source: ਮਦੁ, ਅਮਲ, ਭਾਂਗ ਅਤੇ ਸੁੱਖਾ