Source: ਸਾਖੀ

saakhii

guru itihaas baare prrchaarkaaṁ ne kii saakhiiaaṁ ghṛiiaaṁ hoiiaaṁ hn। kujh saakhiiaaṁ taaṁ gurmti toṁ ulṭ vii hn। jihnaaṁ gurmti pṛrhii, smjhii te vichaarii nhiiṁ uhnaaṁ daa dossh nhiiṁ pr prrchaark ih kiuṁ krde hn khiṇaa musshkl hai। guru daa naam laa ke rojsh nviiṁ saakhii ghṛ diunde hn te koii srrot jaaṁ prrmaaṇ nhiiṁ mungdaa। saaḍe kol kii udaahrṇ hn jiathe mithihaas te likhit khaaṇiiaaṁ hii itihaas smjhiaa jaaṇ lag piaa hai। is kaarṇ siakhii daa aslii itihaas pichhle 550 saalaaṁ daa koii vii shii nhiiṁ jaaṇdaa jd ke kii desshaaṁ ilaakiaaṁ daa 5000 saal daa itihaas vii lokaaṁ nuuun ptaa hai। saakhii daa shii arth huundaa hai siakhiaa। kuajh sajṇ isdaa arth gvaahii vii munnde hn। gvaahii deṇ lii taa likhaarii nuuun uathe aap maujuud hoṇaa pegaa te gurmti sikhiaa lii srrot kevl gurbaaṇii hii hai। so aao vichaar krde haaṁ ke saakhii gurmti kis nuuun munndii hai।

naank paatisshaah aakhde hn ke jot dii saakhii bhaav sikhiaa raahiiṁ giaan daa chaanṇ prgṭ huundaa hai “sbh mhi joti joti hai soi॥ tis dai chaanṇi sbh mhi chaanṇu hoi॥ gur saakhii joti prgṭu hoi॥ jo tisu bhaavai su aartii hoi॥3॥(m 1, raagu dhnaasrii, 13)” – bhaav saariaaṁ viach ek jot hai is jot naal hii sojhii daa chaanṇaa prgṭ huundaa hai। prgṭ giaan jaaṁ sojhii hii ho skdii hai gvaahii nhiiṁ। gur (guṇaaṁ) dii siakhiaa prgṭu huundii hai kiuṁke hr jiiv ih giaan dhuroṁ hii laike paidaa huundaa hai isdaa prrmaaṇ hai “biij muntrru srb ko giaanu॥”, “ghr hii mhi aunmrritu bhrpuuru hai mnmukhaa saadu n paaiaa॥”, ”jete ghṭ aunmrritu sbh hii mhi bhaavai tishi piiaaii ॥2॥“, “”baahri ḍhuuḍht bhutu dukhu paavhi ghri aunmrritu ghṭ maahii jiiu ॥”, bs is giaan de aunmrrit nuuun bhaav gurmti raahiiṁ phichaanṇ dii loṛ hai prgṭ krn dii loṛ hai। ihii saakhii bhaav siakhiaa hai taa hiiṁ gurmti viach drj hai ke “schii saakhii updesu schu sche schii soi॥”। jihṛe mn kaarṇ maaiaa de mgr bhajde hn bhaav mnmukh hn mn nuuun muakh rakhṇ vaale uhnaaṁ nuuun isdaa giaan nhiiṁ huundaa।

punḍt itnaa sshaatir hai ke naamdev jii dii baaṇii “bhgt jnaaṁ ku dehuraa phirai॥” te saakhii ghṛii ke naamdev jii ne mundr ghumaa diataa sii। jihṛe munnde hn ke naamdev jii me mundr ghumaa diataa sii guruu grrunth saahib jii dii baaṇii diiaaṁ punktiiaaṁ daa hvaalaa diunde hn

jiu jiu naamaa hri guṇ uchrai॥ bhgt jnaaṁ ku dehuraa phirai॥

ju gurdeu kundhu nhii hirai॥ ju gurdeu dehuraa phirai॥ ju gurdeu t chhaapri chhaaii॥ ju gurdeu sihj niksaaii॥6॥

dehuraa nuuun saakhii dasṇ vaale baahrii mundr aakhde hn। naaṁdeṛ viach iak puuraa mundr hii bṇaa chhaḍiaa jisnuuun puaṭhaa bṇaaiaa hoiaa hai। naaṁdeṛ jaa ke koii vii vekh skdaa hai। pr je baaṇii toṁ hii puachhiie taaṁ baaṇii dehuraa sunsaarii mundr nuuun nhiiṁ munndii।

isu paanii te jini tuu ghriaa॥ maaṭii kaa le dehuraa kriaa॥ ukti joti lai surti priikhiaa॥ maat grbh mhi jini tuu raakhiaa॥1॥

gurbaaṇii dehuraa, mundr ih sb ghr/hirde/buadh nuuun munndii hai sunsshaarii miaṭii gaare siimeṁṭ de bṇii bilḍiung nuuun nhiiṁ “hri mundru ehu sriiru hai giaani rtni prgṭu hoi॥”। punḍt ne jgaa vii bṇaaii hoii hai ke jii naamdev nuuun mundr de aundr nhiiṁ jaaṇ diataa, iathe baiṭh ke uhnaaṁ biiṭhl dii puujaa kiitii। naamdev jii ne aapṇii baaṇii viach uhnaaṁ nuuun hii ih khiaa hai ke maiṁ mundr viach rab hai ih nhiiṁ munndaa। “hiunduu aunnੑaa turkuu kaaṇaa॥ duhaaṁ te giaanii siaaṇaa॥ hiunduu puujai dehuraa muslmaaṇu msiiti॥ naame soii seviaa jh dehuraa n msiiti॥”। jdoṁ naamdev jii mundr viach rab nuuun nhiiṁ munnde pher sunsaarii mundr nuuun ghumaaṇ daa svaal hii nhiiṁ uṭhdaa। naale “bhgt jnaaṁ” daa arth bṇdaa ke jitne vii bhgt jn hai uhnaaṁ daa। pher saare bhgtaaṁ de sunsaarii mundr pessh kre punḍt jisne sunsaarii mundr naal joṛ ke saakhii likhii।sshrdhaa viach aunne ne kde svaal nhiiṁ puachhṇaa baaṇii viach aae alunkaar nhiiṁ smjhṇe। sshrdhaavaan sunsaarii kraamaat nuuun saukhaa munn laiṁde hn khojde hii nhiiṁ ke gurmti kraamaat kis nuuun munndii hai taa hii punḍt jhuuṭii saakhii likhdaa। smjhṇ lii vekho “kraamaat, chmtkaar ate siadhii”। baaṇii hai “ju gurdeu dehuraa phirai॥” – bhaav jiveṁ jiveṁ gur (guṇ) deu (diundaa haiṁ) uadaaṁ uadaaṁ dehiraa (ghṭ/buadh aundrlii soch) phirai (bdldii)। ih “khi kbiir budhi hri lii merii budhi bdlii sidhi paaii॥” dii prrkrriiaa hai। aatmik guṇaaṁ dii prraaptii naal sunsaarii imaartaaṁ nhiiṁ ghuunmdiiaaṁ huundiiaaṁ।

gurmti viach ih phurmaan aauṁdaa hai “hri ke sunt suṇhu jn bhaaii hri stigur kii ik saakhii॥ jisu dhuri bhaagu hovai mukhi mstki tini jni lai hirdai raakhii॥ hri aunmrrit kthaa sresṭ uutm gur bchnii shje chaakhii॥ th bhiaa prrgaasu miṭiaa aundhiaaraa jiu suurj raiṇi kiraakhii॥ adisṭu agochru alkhu nirunjnu so dekhiaa gurmukhi aakhii॥12॥” – ghṭ viach agiaantaa daa hneraa hai te naam (sojhii) chaanṇaa krdii hai “aundhiaare diipku chhiiai॥ bstu agochr lhiiai॥ bstu agochr paaii॥ ghṭi diipku rhiaa smaaii॥2॥”। iako hii saakhii bhaav siakhiaa hai hri stigur dii। hri jot daa giaan hai sache de guṇ। hri baare jaanṇ kii vekho “hri”, jisnuuun ih bhaag ih prmesr daa daan mile usnuuun hii ih gl smjh aauṁdii hai te uhii aapṇe hirde viach is diipk dii rosshnii krdaa hai “hri kaa naamu dhiaai kai hohu hriaa bhaaii ॥”। ihii hri dii kthaa ihii aunmrrit giaan hai jis naal hirde viachoṁ agiaantaa daa hneraa duur huundaa hai te ghṭ viach chaanṇaa huundaa hai। joṁ adrrisṭ hai, agochr hai niraakaar hai alakh hai jisdaa vkhiaaṇ nhiiṁ kiitaa jaa skdaa uh guṇaaṁ nuuun mukh rakhṇ vaale nuuun giaan raahii sojhii diiaaṁ aakhaaṁ naal disdaa hai। ihii maaiaa diiaaṁ aakhaaṁ te ghṭ de netrraaṁ daa phrk hai। hor smjhṇ lii vekho “aakhaaṁ ate netraaṁ viach phrk”। is giaan dii saakhii (siakhiaa) ne hii jihṛe kunm lii jnm liaa hai arth eke bhaav prmesr de hukm naal ek mti hoṇ lii, uh kunm puuraa hoṇaa hai “kiitaa loṛiiai kunmu su hri phi aakhiiai॥ kaarju dei svaari stigur schu saakhiiai॥ suntaa sungi nidhaanu aunmrritu chaakhiiai॥ bhai bhunjn mihrvaan daas kii raakhiiai॥ naank hri guṇ gaai alkhu prrbhu laakhiiai॥”। ih saakhii bhaav siakhiaa milṇii hai gur kii sevaa naal “gur kii sevaa sbdu viichaaru॥”, jis naal hoṇaa kii hai? “gur sevaa te sdaa sukhu paaiaa॥ humai meraa ṭhaaki rhaaiaa॥ gur saakhii miṭiaa aundhiaaraa bjr kpaaṭ khulaavṇiaa॥6॥”। pr aaj daa siakh gur kii sevaa, shj dii vichaar, sbd dii vichaar chhaḍ ke kthaa khaaṇiiaaṁ suṇdaa hai te baaṇii kevl muntrraaṁ vaaṁg pṛrhdaa hai, guruaaṁ ne kii kiitaa, kii hoiaa vl jiaadaa dhiaan hai siakhiaa vl nhiiṁ। guru saahibaan daa spsshṭ phurmaan hai ke “guri khiaa saa kaar kmaavhu॥ gur kii krṇii kaahe dhaavhu॥ naank gurmti saachi smaavhu॥”। asl gal hai ke mn nuuun ptaa hai ke giaan ne mn nuuun bunn laiṇaa hai is lii giaan vichaar toṁ bhajdaa hai। kthaa khaaṇiiaaṁ nuuun chṭkaare lai ke suṇdaa hai, kii vaar ṭesuu vii bhaauṁdaa hai pr giaan vichaar toṁ kinaaraa krdaa hai। jo ho giaa uh bhaaṇaa sii, hukm sii “jo hoaa hovt so jaanai॥prrbh apne kaa hukmu pchhaanai॥” te siakh nuuun updes hai ke “gur kii mti tuuun lehi iaane॥ bhgti binaa bhu ḍuube siaane॥” te mn de mre binaaṁ, mnmti de khtm hoe binaaṁ bhgtii nhiiṁ huundii “mn maare binu bhgti n hoii॥”। so sachii saakhii sachii siakhiaa vl dhiaan deṇaa hai naa ke gur itihaas, kthaa khaaṇiiaaṁ vl। gur itihaas, aapṇaa virsaa saaṁbhṇaa jshruurii hai pr sachaa taaṁ hove, ate gur daa updessh smjhṇaa jiaadaa jshruurii hai। gur itihaas viach kurbaaniiaaṁ taaṁ hii hoiiaaṁ kiuṁke gurmti de updessh de naal punḍt te dhrm de ṭhekedaaraaṁ dii dukaan bund huundii sii। dhrm de naam te jo maaiaa kaṭhii krde sii, lokaaṁ daa sshosshṇ krde sii uhnaaṁ nuuun gurmti raas nhiiṁ aaii। aaj je gurmti dii siakhiaa siakh ne chhaḍ diatii taaṁ uh kurbaanii uh sshhiidiiaaṁ viarth ho jaaṇiiaaṁ। vidvaan punḍt ne golk lii aaj pher siakh nuuun giaan toṁ duur krn dii saajissh kiitii hoii hai।

aage vichaar krde haaṁ। gurmti daa phurmaan hai ke “auntri joti prgṭu paasaaraa॥ gur saakhii miṭiaa aundhiaaraa॥kmlu bigaasi sdaa sukhu paaiaa jotii joti milaavṇiaa॥6॥” – jitnaa vii psaaraa hai iah ghṭ aundrlii jot daa aapṇaa kiitaa hoiaa hai। ih prrbh dii aapṇii kheḍ hai jo psaaraa kr ke maaiaa viach kheḍdaa piaa hai, prrmaaṇ bhgt kbiir jii aakhde hn ke “hri ṭhg jg ku ṭhgurii laaii॥”। huṇ hri, prrbh, raam, ghṭ aundrlii jot aap akaal ruup hai te jdoṁ ih saakhii (siakhiaa) smjh aa jaaṁdii hai taaṁ ghṭ aundrlaa agiaantaa daa hneraa miṭdaa hai jiveṁ gurbaaṇii daa phurmaan hai ke “mn tuuun joti sruupu hai aapṇaa muulu pchhaaṇu॥ mn hri jii terai naali hai gurmtii rungu maaṇu॥ muulu pchhaaṇhi taaṁ shu jaaṇhi mrṇ jiivṇ kii sojhii hoii॥”, ih gl smjh aauṇ te ghṭ aundrlii jot, srb sshktiimaan prmesr dii jot naal rl jaaṁdii hai te hukm naal ekaa ho jaaṁdaa hai। gurmti daa phurmaan hai “prthaai saakhii mhaa purkh bolde saajhii sgl jhaanai॥ gurmukhi hoi su bhu kre aapṇaa aapu pchhaaṇai॥ gurprsaadii jiivtu mrai taa mn hii te mnu maanai॥ jin ku mn kii prtiiti naahii naank se kiaa kthhi giaanai॥1॥” – jihnaaṁ mhaa purkhaaṁ nuuun prmesr ne giaan diataa uhnaaṁ saaḍe lii drj kiitaa। gurmukh bhaav guṇaa nuuun mukh rakhṇ vaaliaaṁ ne bhu bhaavnii naal isnuuun smjh ke dhaarṇ kiitaa te aap dii pchhaaṇ kiitii। duuje paase jihnaaṁ nuuun aapṇaa giaan nhiiṁ, mn dii pchhaaṇ nhiiṁ, gurmti dii pchhaaṇ nhiiṁ, uh aapṇe nijii svaarth lii lokaaṁ nuuun duniaavii maaiaa diiaaṁ, sshhiidii diiaaṁ , bhaavuk krn vaaliiaaṁ saakhiiaaṁ suṇaa ke maaiaa kaṭhii krde ne te lokaaṁ nuuun piachhe laauṁde ne। “schaa stiguru sevi schu smੑaaliaa॥ aunti khloaa aai ji stigur agai ghaaliaa॥ pohi n skai jmkaalu schaa rkhvaaliaa॥ gur saakhii joti jgaai diivaa baaliaa॥ mnmukh viṇu naavai kuuṛiaar phirhi betaaliaa॥ psuu maaṇs chunmi pleṭe aundrhu kaaliaa॥ sbho vrtai schu schai sbdi nihaaliaa॥ naank naamu nidhaanu hai puurai guri dekhaaliaa॥”

gurmti daa phurmaan he ke “gur binu giaanu dhrm binu dhiaanu॥ sch binu saakhii muulo n baakii॥23॥” – jihṛe prrchaark aapṇe mn toṁ hii saakhiiaaṁ bṇaa rhe ne uhnaaṁ dii gl taaṁ hai hii, pr siakhaaṁ nuuun sach kii hai gurmti anusaar isdaa hii ptaa nhiiṁ। sach baare jaanṇ lii ke gurmti sach kis nuuun munndii hai, vekho “sachaa saudaa (sch vaapaar)”। gur (guṇaaṁ) bin giaan, dhrm kii hai jaanṇ lii vekho “dhrm” (“srb dhrm mhi srresṭ dhrmu॥hri ko naamu jpi nirml krmu॥”)। sach kevl akaal te hukm hai। sdiiv rhiṇ vaalaa is sach de giaan toṁ binaaṁ koii vii saakhii (siakhiaa) baare ds rhe ne ke ih sb viarth kthaa khaaṇiiaaṁ hn, mn prchaave lii ṭhiik he pr gurmti maarg toṁ ate naam toṁ duur krdiiaaṁ hn।

”gur kii saakhii aunmrrit baaṇii piivt hii prvaaṇu bhiaa॥ dr drsn kaa prriitmu hovai mukti baikuunṭhai krai kiaa॥3॥” – gur kii sachii saakhii gurmti giaan dii siakhiaa hai, hukm dii sojhii hai jisnuuun grrhṇ krdiaa hii, chkhdiaaṁ hii, piiṁdiaaṁ hii mn dii piaas buajh jaadii hai te jot prvaan huundii hai। kii hor prrmaaṇ hn saakhii de gurmti viach jis toṁ arth gur dii siakhiaa gurmti giaan hii saakhii daa arth spsshṭ huundaa hai jiveṁ

”guru thiiaa saakhii taa ḍiṭhmu aakhii pir jehaa avru n diisai॥”

”gur saakhii auntri jaagii॥ taa chunchl mti tiaagii॥ gur saakhii kaa ujiiaaraa॥ taa miṭiaa sgl aundhੵaaraa॥2॥” – guṇaaṁ sii saakhii aundroṁ jaagdii hai। siakhiaa biij muntr ruup viach maujuud sii taaṁ jaagii। is saakhii bhaav siakhiaa daa ujiiaaraa hoiaa taaṁ mnmti daa agiaantaa daa aundhੵaaraa bhaav hneraa duur hoiaa।

”ustti krhu sdaa prrbh apne jini puurii kl raakhii॥ jiia junt sbhi bhe pvitrraa stigur kii schu saakhii॥3॥ bighn binaasn sbhi dukh naasn stiguri naamu drriṛaaiaa॥ khoe paap bhe sbhi paavn jn naank sukhi ghri aaiaa॥”

”prrbhi apnaa birdu smaariaa॥ hmraa guṇu avguṇu n biichaariaa॥ gur kaa sbdu bhio saakhii॥ tini sglii laaj raakhii॥3॥“

”bolaaiaa bolii teraa॥ tuu saahibu guṇii gheraa॥ jpi naank naamu schu saakhii॥ apune daas kii paij raakhii॥” – teraa, prrbh daa bulaaiaa boldaa hai jiiv। aapṇe vas viach kujh nhiiṁ sb hukm hai। jpi arth phichaan kr, pchhaaṇ kr naank us naam (sojhii) dii jo sachii siakhiaa hai, jis siakhiaa ne aapṇe daas dii paij rakhii hai। jpi baare naam baare jaanṇ lii vekho “naam, jp ate naam drriṛrh kiveṁ huundaa?”

”jn ku prrbh apne kaa taaṇu॥ jo tuu krhi kraavhi suaamii saa mslti prvaaṇu॥ rhaau॥ pti prmesru gti naaraaiṇu dhnu gupaal guṇ saakhii॥ chrn srn naank daas hri hri suntii ih bidhi jaatii॥” – bhaav gupaal de guṇaa dii saakhii arth siakhiaa hii asl dhn hai। “mn re mn siu rhu smaaii॥ gurmukhi raam naami mnu bhiijai hri setii liv laaii॥1॥ rhaau॥ meraa prrbhu ati agm agochru gurmti dei bujhaaii॥ schu sunjmu krṇii hri kiirti hri setii liv laaii॥2॥ aape sbdu schu saakhii aape jinੑ jotii joti milaaii॥ dehii kaachii puṇu vjaae gurmukhi aunmrritu paaii॥3॥ aape saaje sbh kaarai laae so schu rhiaa smaaii॥ naank naam binaa koii kichhu naahii naame dei vḍaaii॥”

”khṇu khai sbhu koi kevḍu aakhiiai॥ hu muurkhu niichu ajaaṇu smjhaa saakhiiai॥ schu gur kii saakhii aunmrrit bhaakhii titu mnu maaniaa meraa॥ kuuchu krhi aavhi bikhu laade sbdi schai guru meraa॥ aakhṇi toṭi n bhgti bhunḍaarii bhripuri rhiaa soii॥ naank saachu khai benuntii mnu maaṁjai schu soii॥”

”tnu mnu sbhu kichhu hri tisu keraa durmti khṇu n jaae॥ hukmu hovai taa nirmlu hovai humai vichhu jaae॥ gur kii saakhii shje chaakhii trrisnaa agni bujhaae॥gur kai sbdi raataa shje maataa shje rhiaa smaae॥6॥” – gur kii saakhii bhaav sikhiaa shj naal chaakhii (“brrhm giaanii kaa bhojnu giaan॥”) taaṁ gl smjh aauṇii taa mn dii piaas bujhṇii। je prmesr daa hukm hoiaa taa mn nirml (ml rhit) hoṇaa te hume jaaṇii। ih tn, mn, dhn sb hri daa, ghṭ aundr vasdii aunmrrit (naa mrn vaalii, sdiiv rhiṇ vaalii, giaan) dii jot daa hai।

”jnm mrn kaa bhrrmu giaa gobid liv laagii॥ jiivt suunni smaaniaa gur saakhii jaagii॥1॥”

”surti sbdu saakhii merii siunਙii baajai loku suṇe॥ ptu jholii mungṇ kai taaii bhiikhiaa naamu pṛe॥1॥”

”sunthu thaa nirunjn raamu hai॥ gur gmi chiinai birlaa koi॥ thaaṁ nirunjnu rmiiaa hoi॥1॥ rhaau॥ dev sthaanai kiaa niisaaṇii॥ th baaje sbd anaahd baaṇii॥ th chundu n suurju puṇu n paaṇii॥ saakhii jaagii gurmukhi jaaṇii॥2॥ upjai giaanu durmti chhiijai॥ aunmrrit rsi ggnuntri bhiijai॥ esu klaa jo jaaṇai bheu॥ bheṭai taasu prm gurdeu॥3॥”

gur (guṇaaṁ) dii siakhiaa chiat viach rakhṇii hai “jaagtu rhai n aliiaa bhaakhai॥ paachu iundrrii bsi kri raakhai॥ gur kii saakhii raakhai chiiti॥ mnu tnu arpai krrisn priiti॥6॥” – gurmukhi, guṇaaṁ nuuun mukh rakhiaaṁ agiaantaa dii niiṁd jiiv kde nhiiṁ soṁdaa te aapṇii giaan iundrriiaa nuuun sojhii naal, naam naal vas krke rakhdaa hai। nhiiṁ taaṁ mn agiaantaa dii niiṁd suataa hoiaa hai bhaaveṁ sriirk ruup viach jaagdaa disdaa hove “jaag lehu re mnaa jaag lehu khaa gaaphl soiaa॥”। jiiv taaṁ agiaantaa dii niiṁd sutaa piaa “tihii guṇii sunsaaru bhrrmi sutaa sutiaa raiṇi vihaaṇii॥ gur kirpaa te se jn jaage jinaa hri mni vsiaa bolhi aunmrrit baaṇii॥ khai naanku so ttu paae jis no andinu hri liv laagai jaagt raiṇi vihaaṇii॥”, is baare jaanṇ lii pṛrho “bhlkaa, aunmrrit velaa, rhiraas ate gurbaaṇii pṛrhn daa shii smaa”।

raam de naam (sojhii) de giaan de ilaavaa koii hor saakhii birthii hai। bhaaveṁ gur itihaas hove, raajiaaṁ mhaaraajiaaṁ de raaj paaṭ dii gl hove, khaalse raaj dii gl hove (gurmti viach dase raaj baare jaanṇ lii vekho “abhinaasii raaj te duniaavii raaj”), bhaaveṁ koii duniaavii siakhiaa hove sb viarth hai। kevl raam naam de giaan dii sojhii hii daas ne laiṇii hai “bed puraan simrriti saadhuu jn ih baaṇii rsnaa bhaakhii॥ jpi raam naamu naank nistriiai horu dutiiaa birthii saakhii॥2॥” te jihṛii gurmti toṁ ulṭ chlde hn, avigiaa krde hn uhnaaṁ lii updes hai ke “ghṭi ghṭi kthaa raajn kii chaalai ghri ghri tujhhi umaahaa॥ jiia junt sbhi paachhai kriaa prrthme rijku smaahaa॥4॥ jo kichhu krṇaa su aape krṇaa mslti kaahuu diinੑii॥ anik jtn kri krh dikhaae saachii saakhii chiinੑii॥5॥ hri bhgtaa kri raakhe apne diinii naamu vḍaaii॥ jini jini krii avgiaa jn kii te taiṁ diie ruṛੑaaii॥6॥”

bhut saariiaaṁ saakhiiaaṁ jaaṇ buujh ke vii lokaa daa dhiaan gurmti toṁ hṭaauṇ lii likhiiaaṁ giiaaṁ hn, kujh 100-200 saal philaaṁ likhiiaaṁ giiaaṁ kii taaṁ duuje dhrmaaṁ te ilaakiaaṁ diiaaṁ duntdthaavaaṁ naal huubhuu mel khaaṁdiiaaṁ hn jiveṁ likhṇ vaale nuuun lgdaa sii ke lokaaṁ dii aaps viach gl baat kde nhiiṁ hoṇii। kii taaṁ guruuaa nuuun suurmiaaṁ nuuun kraamaatii siadh krn lii ghṛiiaaṁ giiaaṁ hn pr gurmti kraamaat kis nuuun munndii hai ih smjhṇaa vichaarnaa jruurii hai, vekho “kraamaat, chmtkaar ate siadhii“। ih khiṇaa aukhaa hai ke sachii ghṭnaa hai vii jaaṁ aapṇe suurmiaaṁ dii bs vḍiaaii krn lii likhiiaaṁ giiaaṁ ne। likhiaa vii iadaaṁ ke je kde koii gurbaaṇii pṛe vii taaṁ gurbaaṇii viach aauṇ vaale lshphshjsh vekh ke dhiaan giaan dii thaaṁ kthaa khaaṇiiaaṁ vl jaave। saakhiiaaṁ ne taaṁ bhgt dhunnaa jii nuuun pathr puujk te bholaa jihaa jaaṁ buadhuu siadh kiitaa hai, uhnaaṁ te bṇii philm vii ihii kosshissh krdii hai। ate bhgt naamdev jii nuuun muurtii puujk bṇaa chhaḍiaa vekho “kii bhgt naamdev jii muurtii puujk sii?”। bhgt naamdev jii mhaaraaj ate bhgt dhunnaa jii mhaaraaj brrhm daa giaan rakhde sii kde uhnaaṁ dii baaṇii pṛrh ke vichaaro taaṁ ptaa lage ke pothii saahib viach drj uhnaaṁ daa giaan brrhm giaan hai jaaṁ nhiiṁ। jis mnuakh ne vii gurmti prraapt kr lii, baaṇii nuuun pṛrh ke smjh ke vichaar liaa usne jhuuṭhii saakhii nuuun ik pl viach hii phṛ laiṇaa te usnuuun koii vii muurkh nhiiṁ bṇaa skuu। so bhaaii ih huṇ saaḍe te hai ke asiiṁ sosshl miiḍiiaa te aauṇ vaaliiaaṁ riilaaṁ vaaṁg kthaa khaaṇiiaaṁ, philmaaṁ raahiiṁ itihaas jaanṇaa hai, mn ghṛt saakhiiaaṁ jaaṁ khaaṇiiaaṁ to siakhiaa laiṇii hai, mn prchaavaa krnaa hai, lok pchaaraa krke dhrmii disṇaa hai jaaṁ gurmti vichaar krke guruu daa bkhsshiaa giaan laiṇaa hai। gurbaaṇii dii vichaar kro jo saakhii (siakhiaa) gurbaaṇii ne saanuuun diatii hai uhii giaan laike drgaah viach prvaangii milṇii hai।

”sikhii sikhiaa gur viichaari॥ ndrii krmi lghaae paari॥”

”gur sevii gur laagu paai॥ bhgti krii raachu hri naai॥ sikhiaa diikhiaa bhojn bhaau॥hukmi sunjogii nij ghri jaau॥6॥”

Source: ਸਾਖੀ