sungt, saadh sungt ate sti sungt

sungt do sshbdaaṁ daa mel hai sung (saath) ate gti (maarg, muktii)। bjshurg iak khaaṇii suṇaauṁde sii। iak prrchaark kite baiṭh ke kthaa krde sii। duuroṁ aavaajsh aaii “miaṭhe sungtre, chunge sungtre” uhnaaṁ lokaa to puachhiaa bhaaii kii krdaa। saariaaṁ aakhiaa jii sungtre (oranges) vechdaa। uhnaaṁ has ke aakhiaa ih aakhdaa miaṭhe dii sungt tre, chunge dii sungt tre। ih duniaavii udaahrṇ hai ke saaḍii sungt je maaṛe bunde dii hoii saaḍe viach maaṛe guṇ paidaa hoṇe, je saaḍii sungt chungii hoii taaṁ saaḍe aundr vii chunge guṇ paidaa hoṇe। ihii gl kbiir jii aakhde “kbiir mnu punkhii bhio uḍi uḍi dh dis jaai॥ jo jaisii sungti milai so taiso phlu khaai॥86॥” – bhaav mn jihṛaa hai ih punchhii vaaṁg uaḍdaa dasaaṁ disshaa viach। te jo jiho jhii sungt krdaa usnuuun vaisaa hii phl mildaa। te gurmukh ne guṇaaṁ dii, giaan, naam (sojhii) dii sungt kiitii hai। gurbaaṇii ne sungt dii gl kiitii hai, pher sti sungt ate saadh sungt dii gl vii kiitii hai। aao vekhde haaṁ gurmti ihnaaṁ baare kii aakhdii hai।

sungt

gurbaaṇii kisdii sungt krn nuuun aakhdii hai? sti sungt kii hai? saadh sungt kii hai? saadh hai kauṇ te usdii sungt kiveṁ huundii hai? kii lokaa daa ikaṭh sti dii jaaṁ saadh sungt hai? stisung dii gurmti pribhaasshaa kii hai?

”hri jn ke vḍ bhaag vḍere jin hri hri srdhaa hri piaas॥ hri hri naamu milai trriptaashi mili sungti guṇ prgaasi॥2॥” – bhaav hri jn, jihṛe hri de jn hn, uhnaaṁ de bhaag vaḍe hn jihnaaṁ nuuun hri viach srdhaa hai te hri milṇ dii piaas hai। hri nuuun smjh ke hri nuuun mil ke jihnaaṁ nuuun trriptii mildii hai te hri dii sungt kiitiaaṁ hii guṇaaṁ daa prgaas/chaanṇaa jihnaaṁ nuuun huundaa hai। hri baare jaanṇ lii pṛrho “hri”। bhgt suurdaas jii aakhde hn “chhaaḍi mn hri bimukhn ko sungu॥” – pher jihnaaṁ nuuun hri baare ptaa hii nhiiṁ hai uhnaaṁ daa sung krke sti sungt kiveṁ ho skdii hai?

”jo stigur srṇi sungti nhii aae dhrrigu jiive dhrrigu jiivaasi॥3॥ jin hri jn stigur sungti paaii tin dhuri mstki likhiaa likhaasi॥” – stigur kauṇ hai? kii phshrk hai gur, guru te guruu viach? gur daa arth huundaa hai guṇ। guru guṇaaṁ daa dhaarṇii te guruu maarg drsshk guṇaaṁ dii sojhii deṇ vaalaa। stigur daa arth hai sti (sach) de guṇ। so punktii daa bhaav bṇdaa jo sache de guṇaaṁ dii sshrṇ nhiiṁ aae, guṇaaṁ dii sungt nhiiṁ kiitii tirskaar hai us jiivn daa।

svaal bṇdaa sach jaaṁ sti kauṇ ? gurmti sach jaaṁ sti usnuuun munndii hai jo aadi toṁ aunt tk sdiiv rhiṇ vaalaa hai। jo kde naa bdle, naa mrdaa hai naa jnm laiṁdaa hai। naa ghṭdaa hai naa vadhdaa hai। sunsaar baare khiaa “sunsaa ihu sunsaaru hai sutiaa raiṇi vihaai॥” ate “jg rchnaa sbh jhuuṭh hai jaani lehu re miit॥ khi naank thiru naa rhai jiu baaluu kii bhiiti॥” bhaav jg rchnaa rete dii kundh vaaṁg hai। aaj hai kl nhiiṁ sii te aauṇ vaale sme viach nhiiṁ hoṇii। pher lokaaṁ daa ikaṭh sach jaaṁ sti kiveṁ ho skdaa hai? ih kevl sunsaarii lokaaṁ ne golk de laalch viach jaaṁ lokaaṁ nuuun mgr laauṇ lii khiṇaa te prrchaarnaa sshuruu kr diataa। jihṛaa mnukh ghre jnaanii bachiaaṁ daa dhiaan nhiiṁ rakhdaa, maaṁ baap dii kdr nhiiṁ krdaa, lokaaṁ naal ṭhagiiaaṁ krdaa, beiimaanii krdaa, kise prrkaar dii vii chorii krdaa, giaan toṁ bhajdaa, kaam, krrodh, lobh, moh, ahunkaar, iirkhaa, drvessh, jhuuṭh, niundaa, chuglii, jaat paat jiveṁ avguṇaaṁ viach phsiaa uh lokaaṁ de ikaṭh viach aa ke saadh jaaṁ sti nhiiṁ ho jaaṁdaa। haaṁ jihṛe prrchaark te prrbundhk uhnaaṁ nuuun saadh sungt jaaṁ sti sungt aakhii jaaṁde ne uhnaaṁ de ahunkaar nuuun hii hvaa diunde hn। siakh nuuun gur (guṇaaṁ) dii sungt krnii hai।

sti sungt baare hor udaahrṇ

”bhaaii re hri hiiraa gur maahi॥ stsungti stguru paaiiai ahinisi sbdi slaahi॥” – bhaav he bhaaii hri amol hiiraa hai jo guṇaaṁ viach vsdaa hai। st sungt, st guru (guṇ) prraapt huundaa hai hr vele sbd (hukm) dii slaahṇaa, vḍiaaii krke arth munn ke। gurbaaṇii te guṇaaṁ dii vichaar raahiiṁ, hukm nuuun munniaaṁ st dii hr vele sungt huundii hai।

”mnu maaṇku nirmolu hai raam naami pti paai॥ mili stsungti hri paaiiai gurmukhi hri liv laai॥ aapu giaa sukhu paaiaa mili sllai sll smaai॥2॥” – sti dii sungt kiitiaaṁ hri (sojhii de aunmrrit viach hriaa hoiaa mn) dii prraaptii huundii hai gur (guṇaaṁ) nuuun mukhi (mukh rakhiaaṁ, dhiaan viach rakhiaaṁ, dhiaa ke) hri de viach liv lgdii hai। aap gvaa ke sukh mildaa hai te hukm de prrvaah, giaan de aunmrrit de prrvaah viach smaauṇ naal। daso lokaaṁ de ikaṭh viach aap gvaaiaa jaaṁdaa? humai kiveṁ khtm huundii? “gurmukhi krm kmaavai bigsai hri bairaagu anundu॥ ahinisi bhgti kre dinu raatii humai maari nichundu॥ vḍai bhaagi stsungti paaii hri paaiaa shji anundu॥2॥” – hukm dii, guṇaaṁ dii sungt hii sti sungt hai। te sis sungt de naal shj aanund dii prraaptii huundii hai, uhii jo aanund baaṇii viach smjhaaii hai। ih nhiiṁ ke thoṛii der lii aanund bṇiaa pher duakhaaṁ ne gher liaa। ih aanund sdaa rhiṇ vaalaa hai kde nhiiṁ ghṭdaa iak vaar prraapt ho jaave bhaaveṁ tatii tvii te hii kiuṁ naa baiṭhaa hove te sir te grm ret paiṁdii hove “kbiir jisu mrne te jgu ḍrai mere mni aanundu॥ mrne hii te paaiiai puurnu prmaanundu॥22॥”, ih mn daa mrn hai te hri daa, raam daa ghṭ viach ujaagr hoṇaa hai। pher nhiiṁ mrdaa “naa ohi mrhi n ṭhaage jaahi॥ jin kai raamu vsai mn maahi॥”।

”stsungti mhi naamu hri upjai jaa stiguru milai subhaae॥mnu tnu arpii aapu gvaaii chlaa stigur bhaae॥ sd blihaarii gur apune viṭhu ji hri setii chitu laae॥”

”stsungti kaisii jaaṇiiai॥ jithai eko naamu vkhaaṇiiai॥ eko naamu hukmu hai naank stiguri diiaa bujhaai jiiu॥5॥” – istoṁ spsshṭ hor kii hoṇaa। stsungt kaisii jaaṇiie? jiathe eke dii gl hove, eke de naam (sojhii) dii vkhiaan hove, vichaar hove। te eko naam hai hukm bhaav jiathe hukm dii sojhii prraapt hove। ihii naank nuuun stiguri (sache de guṇaaṁ) ne bujhaa (smjhaaiaa) hai।

ih st daa sung virle nuuun prraapt huundaa hai “vḍbhaagii hri sungti paavhi॥ bhaaghiin bhrrmi choṭaa khaavhi॥ binu bhaagaa stsungu n lbhai binu sungti mailu bhriijai jiiu॥3॥” – jisde bhaag vaḍe hoṇ। jisnuuun sti aap jgaauṁdaa hai। “hu vaarii jiiu vaarii schu sungti meli milaavṇiaa॥ hri stsungti aape melai gursbdii hri guṇ gaavṇiaa॥”

”sphlu jnmu jinaa stiguru paaiaa॥ duujaa bhaau gur sbdi jlaaiaa॥ eko rvi rhiaa ghṭ auntri mili stsungti hri guṇ gaavṇiaa॥6॥” – bhaav uhnaaṁ daa jnm sphl hai jihnaaṁ nuuun sti de guṇ prraapt hoe hn। uh bhgt avsthaa paa ge। sti de ilaavaa (hukm, kaal/akaal de guṇaaṁ de ilaavaa) koii duujaa bhaav rhiaa hii nhiiṁ, sbd duaaraa duujaa bhaav nsshṭ ho giaa। pher ghṭ (hirde) aundr eko rvi rhiaa (prrkaasshmaan ho giaa) jisnuuun prraapt kiitiaaṁ andin, hr vele hri de guṇaaṁ nuuun gaauṁdaa hai bhaav munndaa hai।

”gobiund stsungti melaai॥” te gobiund kii hai, go (prmesr) biund (biij) so “sbhu gobiundu hai sbhu gobiundu hai gobiund binu nhii koii॥” saare paase jo prrkaasmaan hai sb prmesr daa hii biund hai isdii sojhii ne hii sti dii sungt kraauṇii। ih kise tiirth, kise khaas thaaṁ te jaa ke jaaṁ lokaaṁ de ikaṭh viach jaa ke nhiiṁ hoṇaa “uuhaaṁ tu jaaiiai ju iihaaṁ n hoi॥”। usnuuun smjhṇ lii kevl ih smjh lvo ke “sbhai ghṭ raamu bolai raamaa bolai॥ raam binaa ko bolai re॥1॥”, hri jiiv de aundr raam boldaa।

sti sungt milṇii kiadaaṁ “ekaa sungti iktu grrihi bste mili baat n krte bhaaii॥ ek bstu binu punch duhele oh bstu agochr ṭhaaii॥2॥ jis kaa grrihu tini diiaa taalaa kuunjii gur supaaii॥ anik upaav kre nhii paavai binu stigur srṇaaii॥3॥” – bhaav eke dii sungt grrih (ghr/ghṭ/hirde/dehii) viach hii hai। pr is ghr viach punch (uatm) duhele (duakh deṇ vaale) arth vikaar vii naal vasde hn jihnaaṁ ne aapṇe piachhe bstu agochr, bhaav guṇ, hri, raam, lukaa diate hn। is grrh nuuun taalaa jihaaṁ lagaa te kuunjii (chaabii) gur (guṇaaṁ) paas hai te ih kii upaav (pkhunḍ) aadik krn naal nhiiṁ prraapt hoṇii। iako maarg hai ke sache de guṇaaṁ dii srṇ laiṇii paiṇii। is sshbd viach alunkaar vrt ke guṇaaṁ dii vichaar hii dasii jaa rhii hai।

saadh sungt

saadh kauṇ hai? saadh dii gurmti pribhaasshaa kii hai? saadh de lachhṇ te phichaan kii hai? kii jisnuuun saare saadh jaaṁ saadhuu aakhṇaa sshuruu kr diunde hn uhii saadh bṇ jaaṁdaa? saadhnaa kii hai?

saadh daa arth huundaa hai kaabuu krnaa। saadh uh hai jisdaa avguṇaaṁ, vikaaraaṁ te kaabuu ho giaa। jisdaa mn bhṭkdaa naa hove। pr kii koii aapṇii mrjshii naal punch (uatm) ṭhag dase ge vikaar kaabuu kr skdaa? gurmti ne isdii vidhii kii dasii hai? aao gurbaaṇii raahiiṁ isdii vichaar kriie।

gurbaaṇii ne mn nuuun asaadh dasiaa hai। mn hor koii nhiiṁ jiiv dii aapṇii hoṁd, humai, agiaantaa daa hii naam mn hai। “mnu asaadhu saadhai jnu koi॥” ih mn hii asaadh hai, jisnuuun virlaa hii koii saadh (kaabuu) kr skdaa hai। “mmaa mn siu kaaju hai mn saadhe sidhi hoi॥ mn hii mn siu khai kbiiraa mn saa miliaa n koi॥” – mn hii hai jiathoṁ iachhaa paidaa huundii, kaamnaavaaṁ, vikaar paidaa huunde। pr mn giaan daa bhuakhaa hai। mn nuuun kaabuu krn daa triikaa dasiaa gurmti ne “giaan kaa bdhaa mnu rhai gur binu giaanu n hoi॥” – giaan mn nuuun bunn ke rakhdaa pr gur (guṇaaṁ dii vichaar) toṁ binaaṁ giaan nhiiṁ huundaa। “guṇ viichaare giaanii soi॥ guṇ mhi giaanu praapti hoi॥”। ih chete rhe ke “mn maare binu bhgti n hoii॥” jdoṁ tk mn (agiaantaa, vikaar, punch chor) mrdaa nhiiṁ bhgtii sshuruu hii nhiiṁ huundii। mn baare hor jaanṇ lii vekho “mn, punch ate mnmukh”। jdoṁ mn saadhiaa jaave pher aakhde “avri kaaj terai kitai n kaam॥ milu saadhsungti bhju kevl naam॥1॥”

sunsaar viach bhut saare saadh khaauṇ vaale bhgtaaṁ guruaaṁ de smeṁ vii ture phirde sii। jṭaa dhaarii, muuunh sir chundn laa ke baiṭhe, chungiiaaṁ galaaṁ krn vaale, lokaaṁ nuuun naitiktaa daa paaṭh pṛrhaauṇ vaale te hor anekaaṁ triikiaaṁ naal lokaaṁ nuuun prrbhaavit krde sii। pr saare hii suukhm hume de sshikaar rhe hn। lokaaṁ de duakh kaṭ ke suakh daa laalch diunde sii। paatisshaah baaṇii viach uhnaaṁ nuuun hidaait de ke aakh rhe ne “saadho mn kaa maanu tiaagu॥kaamu krrodhu sungti durjn kii taa te ahinisi bhaagu॥1॥ rhaau॥ sukhu dukhu dono sm kri jaanai auru maanu apmaanaa॥ hrkh sog te rhai atiitaa tini jgi ttu pchhaanaa॥1॥ ustti niundaa douu tiaagai khojai pdu nirbaanaa॥ jn naank ihu khelu kṭhnu hai kinhuuun gurmukhi jaanaa॥” – dukh te sukh doveṁ prmesr dii den hn। paap puunn hukm hath hn, mrnaa junmṇaa bhaaṇaa hai। ustti niundaa nuuun tiaag ke kevl hukm dii sojhii laiṇ dii hidaait krde hn। baahrii bhekh vaale saadh khaauṇ vaaliaaṁ lii paatisshaah aakhde “tpsii kri kai dehii saadhii mnuuaa dh dis dhaanaa॥ brrhmchaari brrhmchju kiinaa hirdai bhiaa gumaanaa॥ sunniaasii hoi kai tiirthi bhrrmio usu mhi krrodhu bigaanaa॥2॥ ghuuunghr baadhi bhe raamdaasaa roṭiian ke opaavaa॥ brt nem krm khṭ kiine baahri bhekh dikhaavaa॥ giit naad mukhi raag alaape mni nhii hri hri gaavaa॥3॥”

jdoṁ mn saadhiaa jaaṇaa taaṁ jihṛii avsthaa bṇnii uh vichaar krn jog hai ih sunsaarii saadh khaauṇ vaaliaaṁ daa sung kiitiaaṁ nhiiṁ blke mn saadhe jaaṇ toṁ baad ghṭ aundrlaa drrissh hai। paatisshaah aakhde “saadh kai sungi mukh uujl hot॥ saadhsungi mlu sglii khot॥ saadh kai sungi miṭai abhimaanu॥ saadh kai sungi prrgṭai sugiaanu॥ saadh kai sungi bujhai prrbhu neraa॥ saadhsungi sbhu hot niberaa॥ saadh kai sungi paae naam rtnu॥ saadh kai sungi ek uupri jtnu॥ saadh kii mhimaa brnai kunu prraanii॥ naank saadh kii sobhaa prrbh maahi smaanii॥1॥ saadh kai sungi agochru milai॥ saadh kai sungi sdaa prphulai॥ saadh kai sungi aavhi bsi punchaa॥ saadhsungi aunmrrit rsu bhuunchaa॥ saadhsungi hoi sbh kii ren॥ saadh kai sungi mnohr bain॥ saadh kai sungi n kthuuun dhaavai॥ saadhsungi asthiti mnu paavai॥ saadh kai sungi maaiaa te bhiunn॥ saadhsungi naank prrbh suprrsunn॥2॥ saadhsungi dusmn sbhi miit॥ saadhuu kai sungi mhaa puniit॥ saadhsungi kis siu nhii bairu॥ saadh kai sungi n biigaa pairu॥ saadh kai sungi naahii ko mundaa॥ saadhsungi jaane prmaanundaa॥ saadh kai sungi naahii hu taapu॥ saadh kai sungi tjai sbhu aapu॥ aape jaanai saadh bḍaaii॥ naank saadh prrbhuu bni aaii॥3॥ saadh kai sungi n kbhuu dhaavai॥ saadh kai sungi sdaa sukhu paavai॥ saadhsungi bstu agochr lhai॥ saadhuu kai sungi ajru shai॥ saadh kai sungi bsai thaani uuchai॥ saadhuu kai sungi mhli phuuchai॥ saadh kai sungi drriṛai sbhi dhrm॥ saadh kai sungi kevl paarbrrhm॥ saadh kai sungi paae naam nidhaan॥ naank saadhuu kai kurbaan॥4॥ saadh kai sungi sbh kul udhaarai॥ saadhsungi saajn miit kuṭunb nistaarai॥ saadhuu kai sungi so dhnu paavai॥ jisu dhn te sbhu ko vrsaavai॥ saadhsungi dhrm raai kre sevaa॥ saadh kai sungi sobhaa surdevaa॥ saadhuu kai sungi paap plaain॥ saadhsungi aunmrrit gun gaain॥ saadh kai sungi srrb thaan gunmi॥ naank saadh kai sungi sphl jnunm॥5॥ saadh kai sungi nhii kchhu ghaal॥ drsnu bheṭt hot nihaal॥ saadh kai sungi kluukht hrai॥ saadh kai sungi nrk prhrai॥ saadh kai sungi iihaa uuhaa suhelaa॥ saadhsungi bichhurt hri melaa॥ jo ichhai soii phlu paavai॥ saadh kai sungi n birthaa jaavai॥ paarbrrhmu saadh rid bsai॥ naank udhrai saadh suni rsai॥6॥ saadh kai sungi sunu hri naau॥ saadhsungi hri ke gun gaau॥ saadh kai sungi n mn te bisrai॥ saadhsungi srpr nistrai॥ saadh kai sungi lgai prrbhu miiṭhaa॥ saadhuu kai sungi ghṭi ghṭi ḍiiṭhaa॥ saadhsungi bhe aagiaakaarii॥ saadhsungi gti bhii hmaarii॥ saadh kai sungi miṭe sbhi rog॥ naank saadh bheṭe sunjog॥7॥ saadh kii mhimaa bed n jaanhi॥ jetaa sunhi tetaa bkhiaanhi॥ saadh kii upmaa tihu guṇ te duuri॥ saadh kii upmaa rhii bhrpuuri॥ saadh kii sobhaa kaa naahii aunt॥ saadh kii sobhaa sdaa beaunt॥ saadh kii sobhaa uuch te uuchii॥ saadh kii sobhaa muuch te muuchii॥ saadh kii sobhaa saadh bni aaii॥ naank saadh prrbh bhedu n bhaaii॥“

so sunsaarii saadh labṇ dii thaaṁ mn nirml (ml rhit) krke, gurmti giaan sbd vichaar te naam (sojhii) dii prraaptii daa jtn kro। mn ne hii saadh hoṇaa te is saadhe hoe mn dii sungt hii saadh sungt hai। is saadh dii sungt krn naal gaaphshl mn jihṛaa suataa piaa hai jaag jaaṇaa “saadhsungi mn sovt jaage॥ tb prrbh naank miiṭhe laage॥”

”dhnu dhnu vḍbhaag milio guru saadhuu mili saadhuu liv unmni laagibaa॥ trrisnaa agni bujhii saaṁti paaii hri nirml nirml gun gaaibaa॥2॥” – hri de guṇaaṁ dhaarṇ krnaa hii saadh hoṇaa hai।

so duniaavii saadh sunt khaauṇ vaaliaaṁ to bcho। paatisshaah aakhde “maanukh kii ṭek brrithii sbh jaanu॥ devn ku ekai bhgvaanu॥ jis kai diiai rhai aghaai॥ bhuri n trrisnaa laagai aai॥ maarai raakhai eko aapi॥ maanukh kai kichhu naahii haathi॥” – mnukh kise nuuun kuchh nhiiṁ de skdaa। mnuakhaaṁ de hath kujh nhiiṁ hai। “nki nth khsm hth kirtu dhke de॥”। mn ne saadh hoṇaa, mn ne hii sunt hoṇaa gurmti giaan toṁ naam (sojhii) lai ke nirml hoṇaa।mnukh dii ṭek chhaḍ ke naam (sojhii) dii ṭek krnii hai “jn naank naamu adhaaru ṭek hai hri naame hii sukhu munḍaa he॥”।

“raagu guṛii guaarerii mhlaa 5॥ tis kii srṇi naahii bhu sogu॥ us te baahri kchhuu n hogu॥ tjii siaaṇp bl budhi bikaar॥ daas apne kii raakhnhaar॥1॥ jpi mn mere raam raam rungi॥ ghri baahri terai sd sungi॥1॥ rhaau॥ tis kii ṭek mnai mhi raakhu॥ gur kaa sbdu aunmrrit rsu chaakhu॥ avri jtn khhu kun kaaj॥ kri kirpaa raakhai aapi laaj॥2॥ kiaa maanukh khhu kiaa joru॥ jhuuṭhaa maaiaa kaa sbhu soru॥ krṇ kraavnhaar suaamii॥ sgl ghṭaa ke auntrjaamii॥3॥ srb sukhaa sukhu saachaa ehu॥ gur updesu mnai mhi lehu॥ jaa ku raam naam liv laagii॥ khu naank so dhunnu vḍbhaagii॥4॥7॥76॥“ – raam dii ṭek krnii hai te raam kauṇ hai? jaanṇ lii vekho “gurmti viach raam”

so gurbaaṇii aap pṛrho vichaaro, smjho taaṁ ke koii duniaavii saadh sunt khaauṇ vaalaa tuhaanuuun ṭhag naa ske।

Source: ਸੰਗਤ, ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਅਤੇ ਸਤਿ ਸੰਗਤ