Source: ਉਤਪਤਿ ਪਰਲਉ

utpti prlu

utpti daa arth huundaa hai hoṁd viach aauṇaa। prlu huundii hai jdoṁ naas ho jaaṁdaa hai। asiiṁ sunsaarii utpti prlu baare aundaajshe hii lgaa skde haaṁ। sunsaar dii rchnaa kiveṁ hoii kdoṁ hoii। mnakh dii dhrtii te otpti toṁ vii philaaṁ kii kroḍ saal hoii sunsaarii utpti te prlo jaaṁ aauṇ vaalii prlo baare gurmti das rhii hai yaaṁ gurmti viach dasii utpti prlo daa mksd kujh hor hii hai? je “gurbaaṇii daa visshaa kii hai?” smjh aa jaave taaṁ utpti prlo saukhii smjh aa jaadii hai। jiiv sunsaar, maaiaa, bhrm, vikaar, agiaantaa, ahun (ahunkaar) kaarṇ aapṇe aap, aapṇe muul (prrbh) nuuun bhualii baiṭhaa hai। aapṇaa muulsh pdhbh ghṭ (hirde) viach hii maujuud hai ih mn bhualii baiṭhaa hai “prrbhu nikṭi vsai sbhnaa ghṭ auntri gurmukhi virlai jaataa ॥”

“bsuntu hiunḍol mhlaa 5॥ muulu n buujhai aapu n suujhai bhrmi biaapii ahun mnii॥1॥ pitaa paarbrrhm prrbh dhnii॥ mohi nistaarhu nirgunii॥1॥ rhaau॥ opti prlu prrbh te hovai ih biichaarii hri jnii॥2॥ naam prrbhuu ke jo rungi raate kli mhi sukhiie se gnii॥3॥ avru upaau n koii suujhai naank triiai gur bchnii॥4॥3॥21॥” – bhaav jo prrbh (hri।raam) hirde/ghṭ/dehii viach vs rhiaa hai uhii paarbrrhm hai। “brrhm, brrhmaa, paarbrrhm, puurnbrrhm” daa phrk smjhṇ lii vekho “brrhm, brrhmaa, paarbrrhm, puurnbrrhm”। is prrbh de hukm naal hii opti ate prlo huundii hai। phir kii ih opti, utpti ate prlo sunsaarii hai jaaṁ auntriiv is baare hor khoj krde haaṁ। philaaṁ ghṭ ghṭ viach vs rhe paarbrrhm nuuun smjhde haaṁ।

“drrisṭi dhaari apnaa daasu svaariaa॥ ghṭ ghṭ auntri paarbrrhmu nmskaariaa॥ iksu viṇu horu duujaa naahii baabaa naank ih mti saarii jiiu॥” – bhaav ghṭ ghṭ viach prrbh vsdaa hai “ghṭ ghṭ mai hri juu bsai suntn khio pukaari॥”। is lii paarbrrhm ate hri iako hii hn। mn, mnu, brrhm, brrhmaa, puurnbrrhm te paarbrrhm ih sb mn dii hii giaan dii avsthaa de naam hn। naam (sojhii) ne hii brrhm toṁ paarbrrhm daa phshaaslaa tai huundaa। naam baare hor jaanṇ lii vekho “naam, jp ate naam drriṛrh kiveṁ huundaa?”

“utpti prlu sbde hovai॥” – bhaav utpti prlu doveṁ sbd duaaraa huundiiaaṁ hn। ih sbd hii niraakaar daa hukm hai। sbd hai krtaar daa sunvidhaan te hukm hai isdaa vrtaaraa। smjhṇ lii vekho “akaal, kaal, sbd ate hukm”

“aadi purkh krtaar krṇ kaarṇ sbh aape॥ srb rhio bhrpuuri sgl ghṭ rhio biaape॥ bੵaaptu dekhiiai jgti jaanai kunu terii gti srb kii rkhੵaa krai aape hri pti॥ abinaasii abigt aape aapi utpti॥” – prrbh bhaav mn aap hii krtaar hai। aapṇii mauj viach aap hii mn hoiaa hai “aapn khelu aapi kri dekhai॥ khelu sunkochai tu naank ekai॥7॥”, ih aap hii visriaa hai te visrnaa hii prlo hai te jdoṁ aap khel sunkochdaa hai, naam dii utptii ghṭ viach huundii hai usnuuun hii gurmti ne opt munniaaṁ hai। “je iku hoi t ugvai rutii huu ruti hoi॥”

huṇ tak daa bhaav – pitaa paarbrrhm taaṁ ghṭ ghṭ viach psriaa hai। ghṭ hr srreṇii de jiiv daa hirdaa hai “aunḍj jerj setj utbhuj ghṭi ghṭi joti smaaṇii॥”, “aunḍj jerj setj utbhuj sbhi vrn ruup jiia junt upiiaa॥”। jisde sbd (hukm) naal utpti prlo huundii hai। pr utpti prlo kis vstuu dii? ih smjhde haaṁ hor vistaar naal।

“sti purkh sbh maahi smaaṇii॥ sti krmu jaa kii rchnaa sti॥ muulu sti sti utpti॥” – bhaav – sti taaṁ hmesshaa rhiundaa। pr isdii sojhii hirde viach upjṇ nuuun gurmti ne utpti khiaa hai। hor udaahrṇ

“auntri utbhuju avru n koii॥ jo khiiai so prrbh te hoii॥ jugh juguntri saahibu schu soii॥ utpti prlu avru n koii॥1॥”,

”opti prlu prrbh te hovai ih biichaarii hri jnii॥2॥”

”aunmrrit prrvaah sri atul bhunḍaar bhri prai hii te prai apr apaar pri॥ aapuno bhaavnu kri muntrri n duusro dhri opti prlau ekai nimkh tu ghri॥aan naahii smsri ujiiaaro nirmri koṭi praachht jaahi naam liie hri hri॥ jnu naanku bhgtu dri tuli brrhm smsri ek jiih kiaa bkhaanai॥ haaṁ ki bli bli bli bli sd blihaari॥2॥” – bhaav utpti prlau naam (sojhii) dii ghri (ghṭ aundr hii) huundii hai।

“se hri naamu dhiaavhi jo hri rtiaa॥ hri iku dhiaavhi iku iko hri stiaa॥ hri iko vrtai iku iko utptiaa॥ jo hri naamu dhiaavhi tin ḍru sṭi ghtiaa॥ gurmtii devai aapi gurmukhi hri jpiaa॥” – bhaav – isne gurmti duaaraa chete krnaa aapṇii hoṁd nuuun, aapṇaa muul pchhaanṇaa taaṁ naal dii utpti hirde viach hoṇii hai।

”humai sbhu sriiru hai humai opti hoi॥ humai vḍaa gubaaru hai humai vichi bujhi n skai koi॥2॥”

”humai ehaa jaati hai humai krm kmaahi॥ humai eii bundhnaa phiri phiri jonii paahi॥ humai kithhu uupjai kitu sunjmi ih jaai॥ humai eho hukmu hai piai kirti phiraahi॥ humai diirgh rogu hai daaruu bhii isu maahi॥ kirpaa kre je aapṇii taa gur kaa sbdu kmaahi॥ naanku khai suṇhu jnhu itu sunjmi dukh jaahi॥” – bhaav, humai rog hai te is humaiṁ viach hii daaruu hai, jisdaa jvaab mildaa hai ”kaaiaa aundri brrhmaa bisnu mhesaa sbh opti jitu sunsaaraa॥ schai aapṇaa khelu rchaaiaa aavaa guṇu paasaaraa॥ puurai stiguri aapi dikhaaiaa schi naami nistaaraa॥7॥ saa kaaiaa jo stiguru sevai schai aapi svaarii॥ viṇu naavai dri ḍhoii naahii taa jmu kre khuaarii॥ naank schu vḍiaaii paae jis no hri kirpaa dhaarii॥”

otpti prlo naam naal juṛe hn sunsaar naal nhiiṁ udoṁ tk smjh nhiiṁ skde jdoṁ tk ih smjh naa aave ke gurmti viach vrte sshbd kis daa alunkaar jaaṁ udaahrṇ hn। jiveṁ iak sshbd hai “gurmukhi dhrtii saachai saajii॥ tis mhi opti khpti su baajii॥ gur kai sbdi rpai rungu laai॥” je alunkaar daa naa ptaa hove taaṁ kise nuuun lg skdaa hai ke dhrtii prrithvii jaaṁ sunsaar lii vrtiaa। taahiiṁ “pvṇu guruu paaṇii pitaa maataa dhrti mhtu॥” smjh nhiiṁ aauṁdaa। ih dhrtii mti/akl lii vrtii gii hai । pvṇ hai hukm/giaan/naam, paaṇii hai aunmrrit giaan/sojhii, maataa hai mti jiathe naam dii khetii krnii hai। udaahrṇ “amlu kri dhrtii biiju sbdo kri sch kii aab nit dehi paaṇii॥ hoi kirsaaṇu iimaanu junmaai lai bhistu dojku muuṛe ev jaaṇii॥1॥” – aml daa arth huundaa hai kaarj। te paatisshaah aakhde hn mti/soch te kunm kr, sbd (hukm dii sojhii) daa biij, sch daa paaṇii/aunmrrit giaan de, gurmukh (guṇaaṁ nuuun mukh rakhṇ vaale daa) is kirsaanii naal imaan paidaa hoṇaa। saabt sidk amaal paidaa hoṇaa hirde ghṭ viach। isde hor vii udaahrṇ milde hn gurmti viach। jiveṁ

”shje khetii raahiiai schu naamu biiju paai॥ khetii junmii aglii mnuuaa rjaa shji subhaai॥ gur kaa sbdu aunmrritu hai jitu piitai tikh jaai॥ ihu mnu saachaa schi rtaa sche rhiaa smaai॥2॥”

”naamo biije naamo junmai naamo munni vsaae॥”

”hri prrbh kaa sbhu khetu hai hri aapi kirsaaṇii laaiaa॥ gurmukhi bkhsi jmaaiianu mnmukhii muulu gvaaiaa॥ sbhu ko biije aapṇe bhle no hri bhaavai so khetu jmaaiaa॥ gursikhii hri aunmrritu biijiaa hri aunmrrit naamu phlu aunmrritu paaiaa॥ jmu chuuhaa kirs nit kurkdaa hri krtai maari kḍhaaiaa॥ kirsaaṇii junmii bhaau kri hri bohl bkhs jmaaiaa॥ tin kaa kaaṛaa aundesaa sbhu laahionu jinii stiguru purkhu dhiaaiaa॥ jn naank naamu araadhiaa aapi triaa sbhu jgtu traaiaa॥”

so otpti prlo ghṭ aundr dii gl hai। isde anek udaahrṇ hn gurmti viach।

”niundu biundu nhii jiiu n jiundo॥ naa tdi gorkhu naa maachhiundo॥ naa tdi giaanu dhiaanu kul opti naa ko gṇt gṇaaidaa॥9॥”

”suunnhu raati dinsu dui kiie॥ opti khpti sukhaa dukh diie॥ sukh dukh hii te amru atiitaa gurmukhi nij ghru paaidaa॥8॥” – bhaav raat vii agiaantaa dii raat dii gl huundii hai te mn gaaphshl suataa piaa hai। jaagṇaa utpti hai te sauṇaa prlo।

”kiimti khṇu n jaaiiai schu saah aḍolai॥ sidh saadhik giaanii dhiaaniiaa kuṇu tudhuno tolai॥ bhunnṇ ghṛṇ smrthu hai opti sbh prlai॥ krṇ kaarṇ smrthu hai ghṭi ghṭi sbh bolai॥ rijku smaahe sbhsai kiaa maaṇsu ḍolai॥ ghir gbhiiru athaahu tuu guṇ giaan amolai॥ soii kunmu kmaavṇaa kiiaa dhuri mulai॥ tudhhu baahri kichhu nhii naanku guṇ bolai॥”

baar baar ih svaal uṭhdaa hai te tunj vii kase jaaṁde ne ke kihṛii gl auntriiv hai kihṛii baahr dii। te kihṛii eke dii te kihṛii nhiiṁ। hr gl nuuun tolṇaa aukhaa huundaa। gurmti brrhm daa giaan hai is toṁ koii munkr nhiiṁ hai। te brrhm gurmti ne auntriiv dasiaa, ghṭ/ghr/hirde/dehii de aundr hii dasiaa।

jihṛaa baahr bhṭk rhiaa hai sunsaar viach dhiaan hai vikaaraaṁ kaarṇ us nuuun baahrii udaahrṇ de ke khiaa jaa rhiaa hai ke baahr kuajh nhiiṁ labhṇaa, ghṭ aundrlii jot, muul nuuun khojṇaa te ghṭ aundrle aunmrrit srovr vl dhiaan kraaiaa jaa rhiaa hai। kii udaahrṇ hn gurbaaṇii viach। kuajh udaahrṇ

“sbh kichhu ghr mhi baahri naahii॥ baahri ṭolai so bhrmi bhulaahii॥ gurprsaadii jinii auntri paaiaa so auntri baahri suhelaa jiiu॥”
“aundru khojai ttu lhai paae mokh duaaru॥”
“aapu khoji khoji mile kbiiraa ॥4॥7॥”
“gurmukhi hovai su kaaiaa khojai hor sbh bhrmi bhulaaii॥”
“hri khojhu vḍbhaagiiho mili saadhuu sunge raam॥”
“khojhu sunthu hri brrhm giaanii॥”
“gurmti khojhi sbdi biichaaraa ॥”
“puhp mdhi jiu baasu bstu hai mukr maahi jaise chhaaii॥ taise hii hri bse niruntri ghṭ hii khojhu bhaaii॥1॥”
“khojt khojt shju upjiaa phiri jnmi n mrṇaa॥”
“khojt khojt prrbh mile hri kruṇaa dhaare॥”
“mnu khojt naamu nu nidhi paaii ॥1॥”
“gurmukhi hovai mnu khoji suṇaae ॥”
“ekaa khojai ek prriiti॥ drsn prsn hiit chiiti॥ hri rung rungaa shji maaṇu॥ naank daas tisu jn kurbaaṇu॥”
“jo brrhmunḍe soii piunḍe jo khojai so paavai ॥”
“khojt khojt ttu biichaario daas goviund praaiṇ॥”
“trribhvṇu khoji ḍhunḍholiaa gurmukhi khoji nihaali॥”
“jaanu nhii bhaavai kvn baataa॥ mn khoji maargu॥1॥ rhaau॥ dhiaanii dhiaanu laavhi॥ jaanu nhii bhaavai kvn baataa॥ mn khoji maargu॥1॥ rhaau॥ dhiaanii dhiaanu laavhi॥ giaanii giaanu kmaavhi॥ prrbhu kin hii jaataa॥1॥”
“jaa ku khojhi srb upaae॥ vḍbhaagii drsnu ko virlaa paae॥ uuch apaar agochr thaanaa ohu mhlu guruu dekhaaii jiiu॥3॥”
“naank duujii kaar n krṇii sevai sikhu su khoji lhai॥”
“tnu mnu khoje taa naau paae॥”
“baahru khoji mue sbhi saakt hri gurmtii ghri paaiaa ॥3॥”
“khojt khojt nij ghru paaiaa॥ amol rtnu saachu dikhlaaiaa॥ kri kirpaa jb mele saahi॥ khu naank gur kai vesaahi॥”
“jin gurmukhi khoji ḍhunḍholiaa tin aundrhu hii schu laadhiaa ॥”
“isu mn ku koii khojhu bhaaii॥ tn chhuuṭe mnu khaa smaaii॥4॥”
“khkhaa khoji prai ju koii॥ jo khojai so bhuri n hoii॥ khoj buujhi ju krai biichaaraa॥ tu bhvjl trt n laavai baaraa॥40॥”
“khojt khojt khoji biichaario ttu naank ihu jaanaa re ॥”
“gurmukhi khoji lhai ghru aape ॥1॥”
“jaa ku khojhi asunkh munii anek tpe॥ brrhme koṭi araadhhi giaanii jaap jpe॥”
“e mn aisaa stiguru khoji lhu jitu seviai jnm mrṇ dukhu jaai ॥”
“khojt khojt maargu paaio saadhuu sev kriijai ॥”
“khojt khojt khoji biichaario raam naamu ttu saaraa ॥”
“mere raam hu so thaanu bhaalṇ aaiaa॥ khojt khojt bhiaa saadhsungu tinੑ srṇaaii paaiaa॥1॥”
“sevk gurmukhi khojiaa se hunsule naamu lhunni ॥2॥”
“vḍbhaagii ghru khojiaa paaiaa naamu nidhaanu ॥”
“mai khojt khojt jii hri nihchlu su ghru paaiaa॥”
“khojt khojt khojiaa naamai binu kuuru ॥”
“khojt khojt ghṭi ghṭi dekhiaa ॥”
“khojii khoji ldhaa hri suntn paahaa raam ॥”
“jaa mhi sbhi nidhaan so hri jpi mn mere gurmukhi khoji lhhu hri rtnaa ॥”
“khojt khojt duaare aaiaa॥ taa naank jogii mhlu ghru paaiaa॥”
“kaaiaa ngrii sbde khoje naamu nvun nidhi paaii ॥22॥”
“suri nr muni jn aunmrritu khojde su aunmrritu gur te paaiaa ॥”
“khojt khojt aunmrritu piiaa ॥”
“gurmukhi khojt bhe udaasii॥”
“baahri muuli n khojiiai ghr maahi bidhaataa ॥”
“mai mnu tnu khoji ḍhunḍholiaa kiu paaiiai akth khaaṇii ॥”
“ih bidhi khojii bhu prkaaraa binu suntn nhii paae ॥”
“grrihi sriiru gurmtii khoje naamu pdaarthu paae ॥8॥”
“gurprsaadii kaaiaa khoje paae jgjiivnu daataa he ॥8॥”
“aundru khoje sbdu saalaahe baahri kaahe jaahaa he ॥6॥”
“dil mhi khoji dilai dili khojhu ehii ṭhur mukaamaa ॥2॥”
“jhaa jaaiiai th jl pkhaan॥ tuu puuri rhio hai sbh smaan॥ bed puraan sbh dekhe joi॥ uuhaaṁ tu jaaiiai ju iihaaṁ n hoi॥2॥”
“dkhn desi hrii kaa baasaa pchhimi alh mukaamaa॥ dil mhi khoji dilai dili khojhu ehii ṭhur mukaamaa॥2॥”

so bhaaii gurmti giaan lvo, hukm dii sojhii lvo, guṇaaṁ dii vichaar kriaa kro। gurbaaṇii toṁ hii gurbaaṇii de arth khojo। baahr jihṛaa sunsaar sriir diiaaṁ aakhaaṁ naal disdaa hai vakhraa hai ghṭ aundrlaa giaan sojhii de aunjn/netrraa naal disdaa hai “giaan aunjnu guri diiaa agiaan aundher binaasu॥hri kirpaa te sunt bheṭiaa naank mni prgaasu॥1॥”। so baaṇii nuuun aap pṛrho, baaṇii vichoṁ baaṇii de arth khojo। sunpuurn bhrosaa gurmti te aas rakho। gurbaaṇii brrhm daa giaan hai। maanukh dii ṭek gurmti viach vrjit hai। is lii gurbaaṇii daa updessh hai “ridai ikhlaasu nirkhi le miiraa॥ aapu khoji khoji mile kbiiraa॥” – bhaav aapṇe hirde viach ikhlaas (bhrosaa), rakh miiraa (buadh), aap khojṇ te jo khoj rhe haaṁ mil jaaṁdaa hai।

Source: ਉਤਪਤਿ ਪਰਲਉ