Source: ਸੁੰਨ ਸਮਾਧ ਅਤੇ ਸਹਜ ਸਮਾਧ
Source: ਸੁੰਨ ਸਮਾਧ ਅਤੇ ਸਹਜ ਸਮਾਧ
lokaaṁ nuuun lgdaa aakhaaṁ bund krke dhiaan lauṇ naal suunn smaadh lgdii। kise nuuun lgdaa guphaa jaaṁ bhore viach baiṭhṇ naal suunn smaadh jaaṁ shj smaadh lgdii। baaṇii toṁ pṛrh ke vichaariie taaṁ ptaa lgdaa hai ih bhgt dii us avsthaa daa naam hai jdoṁ bhgt nuuun naam (sojhii) prraapt ho jaave te prmesr de hukm naal ekaa ho jaave। aakhaaṁ miiṭ ke bh jaaṇ nuuun gurmti ne smaaṁdh lauṇ nhiiṁ munniaa “kl mhi raam naamu saaru॥ akhii t miiṭhi naak pkṛhi ṭhgṇ ku sunsaaru॥”, “jis no prtiiti hovai tis kaa gaaviaa thaai pvai so paavai drgh maanu॥ jo binu prtiitii kpṭii kuuṛii kuuṛii akhii miiṭde un kaa utri jaaigaa jhuuṭhu gumaanu॥3॥”, “akhii miiṭi chliaa aundhiaaraa ghr dru disai n bhaaii॥ jm dri baadhaa ṭhur n paavai apunaa kiiaa kmaaii॥” – aakhaaṁ bund kiitiaaṁ ghru (ghṭ aundrlaa jot daa nivaas sthaan) te dr (drgaah jotaaṁ daa ekaa) nhiiṁ disdaa। dsm paatisshaah aakhde “n nainun michaauuṁ॥ n ḍiunbhun dikhaauuṁ॥ n kukrmun kmaauuṁ॥ n bhekhii khaauuṁ॥” te prrchaark prrchaar krii jaaṁde ne ke jii dsm paatisshaah ne pichhle jnm viach aakhaaṁ bund krke tp kiitaa sii। jiiv aapṇe sir uate vikaaraaṁ dii punḍ chuakii phirdaa hai “aal jaal maaiaa junjaal॥ humai moh bhrm bhai bhaar॥ duukh suukh maan apmaan॥” jdoṁ tak giaan naal ih bhaar khtm nhiiṁ huunde udoṁ tk gl nhiiṁ bṇdii। kevl giaan toṁ prraapt sojhii raahiiṁ suunn smaadh te shj smaadh lgdii hai। aakhaaṁ bund krke thoṛii der lii bhaaveṁ lage ke dhiaan duniiaa toṁ hṭ giaa hai pr mn de phurne bund nhiiṁ huunde। mn sshaaṁt nhiiṁ huundaa। shj viach aauṇ naal aakhaaṁ bund kiite binaaṁ vii mn sshaaṁt rhiundaa hai। gurbaaṇii dasdii hai ke shj dhiaan kiveṁ lgdaa hai “puuraa stiguru je milai paaiiai sbdu nidhaanu॥ kri kirpaa prrbh aapṇii jpiiai aunmrrit naamu॥ jnm mrṇ dukhu kaaṭiiai laagai shji dhiaanu॥”। naam kii hai smjhṇ lii vekho “naam, jp ate naam drriṛrh kiveṁ huundaa?”
“jiivn mirtu n dukhu sukhu biaapai suunn smaadhi douu th naahii॥1॥” – naa jiivn dii naa maut dii prvaah, naa duakh naa suakh biaapai, mnuakh nuuun sb hukm hii jaapai us avsthaa daa naam suunn smaadh hai। suunn smaadhi (smaadhi – smaadh aundr) viach bhaiṁ nhiiṁ huunde। giaan, naam (sojhii) huundii hai। jiveṁ koii chhtrrii hove jis nuuun giaan hove sshstraaṁ daa uh nirbhai ho ke lṛdaa hai। giaan naaṁ hove taaṁ chiuntaa rhiundii hai ke dusshmn ne haavii ho jaaṇaa। iadaaṁ hii jiiv nuuun hukm dii sojhii ho jaaṇ te vikaaraaṁ naal lṛnaa saukhaa ho jaaṁdaa hai, jnm mrn, laabh haanii, nphshaa nuksaan dii chiuntaa miṭ jaaṁdii hai। mn shj viach rhiundaa hai। vikaaraaṁ toṁ suunn।
“jb dhaarii aapn suunn smaadhi॥ tb bair birodh kisu sungi kmaati॥” – jdoṁ jiiv ne suunn smaadh naam (sojhii) prraaptii naal dhaarṇ kr lii usde vair virodh kise naal nhiiṁ rhiunde। saariaaṁ viach ke jot disdii te jo ho rhiaa hai uh bhaaṇaa, prmesr daa hukm jaapdaa।
“suunn smaadhi rhhi liv laage ekaa ekii sbdu biichaar॥” – liv daa arth hai dhiaan। jdoṁ ek (prmesr) naal ekaa ho jaaṁdaa sbd vichaar raahiiṁ giaan, naam raahiiṁ liv lgdii hai taaṁ suunn smaadh vl hii dhiaan rhiundaa hai।
“mili jlu jlhi khṭaanaa raam॥ sungi jotii joti milaanaa raam॥ sunmaai puurn purkh krte aapi aaphi jaaṇiiai॥ th suunni shji smaadhi laagii eku eku vkhaaṇiiai॥ aapi guptaa aapi muktaa aapi aapu vkhaanaa॥ naank bhrrm bhai guṇ binaase mili jlu jlhi khṭaanaa॥”
“ḍigi n ḍolai kthuu n dhaavai॥ gur prrsaadi ko ihu mhlu paavai॥ bhrrm bhai moh n maaiaa jaal॥ suunn smaadhi prrbhuu kirpaal॥3॥ taa kaa auntu n paaraavaaru॥ aape guptu aape paasaaru॥ jaa kai auntri hri hri suaadu॥ khnu n jaaii naank bismaadu॥”
“suunn smaadhi shji mnu raataa॥ tji hu lobhaa eko jaataa॥ gur chele apnaa mnu maaniaa॥ naank duujaa meṭi smaaniaa॥” – shj viach aauṇ naal suunn smaadh lgdii hai। hu (humai) , lobhaa (lobh) tji (chhaḍiaaṁ) eko (prmesr, prvaan jotaaṁ daa ekaa) jaataa (jaaṇiaa) jaaṁdaa hai। aakhaaṁ bund krke ih avsthaa prraapt nhiiṁ huundii। ih taaṁ kevl naam (giaan/sojhii) naal hii prraapt huundii hai। aksr aakhaaṁ bund krke baiṭhṇ vaale, dhiaan lauṇ daa daaavaa krn vaale hor vii jiaadaa humai de sshikaar huunde ne। niraakaar aakhaaṁ bund krke nhiiṁ disdaa, jisdaa ruup naa rung, jo trrai guṇ maaiaa toṁ bhiunn hai usnuuun kevl usde guṇaaṁ raahiiṁ dekhiaa te prraapt kiitaa jaa skdaa hai। jo aundr baiṭhaa hai usnuuun sriir diiaaṁ aakhaaṁ bund krke nhiiṁ vekhiaa jaa skdaa “kbiir jaa ku khojte paaio soii ṭhuru॥ soii phiri kai tuu bhiaa jaa ku khtaa auru॥”, “dil mhi khoji dilai dili khojhu ehii ṭhur mukaamaa॥“। giaan aunjn naal “giaan aunjnu guri diiaa agiaan aundher binaasu॥”। sriir diiaaṁ aakhaaṁ vkhriiaaṁ ne kevl sunsaar nuuun vekhṇ lii hn। giaan aunjn gur (guṇ) raahiiṁ prraapt huundaa hai।
“jin auntri sbdu aapu pchhaaṇhi gti miti tin hii paaii॥15॥ ehu mnuuaa suunn smaadhi lgaavai jotii joti milaaii॥16॥ suṇi suṇi gurmukhi naamu vkhaaṇhi stsungti melaaii॥” – asl viach mn hii jot sruup hai “mn tuuun joti sruupu hai aapṇaa muulu pchhaaṇu॥ mn hri jii terai naali hai gurmtii rungu maaṇu॥” pr agiaantaa, vikaaraaṁ ate dliadr kaarṇ mailaa hai। asiiṁ aksr aakh diunde haaṁ ke meraa mn nhiiṁ krdaa jaaṁ mn nhiiṁ munndaa। mn koii vakhrii hstii nhiiṁ hai naa aundr koii phauj baiṭhii hai jiiv viach। mn vii tuuun hai jdo agiaantaa hai, hri vii tuuun haiṁ jdoṁ giaan naal hriaa hoiaa, raam vii tuuun jdoṁ guṇ viach rmiaa giaa। vikaar vii tere ne guṇ vii tere ne। bs dossh aapṇe uate naa laiṇaa hove taaṁ mn nuuun aage kr diundaa। jdoṁ ih agiaantaa duur huundii hai taaṁ jiiv nuuun aapṇii hoṁd daa ptaa lagdaa hai “mn tuuun joti sruupu hai aapṇaa muulu pchhaaṇu॥”, “jnm jnm kii isu mn ku mlu laagii kaalaa hoaa siaahu॥”। mn ne giaan naal hii nirml (ml rhit) hoṇaa hai “gur sevaa te mnu nirmlu hovai agiaanu aundheraa jaai॥” is giaan naal hii isdii suunn smaadh lagṇii, dhiaan hukm vl rhiṇaa।
“punch shaaii jn kii sobhaa bhlo bhlo n khaavugo॥ naamaa khai chitu hri siu raataa suunn smaadhi smaaugo॥” – jdoṁ mn hri siu raataa , hri de guṇaaṁ nuuun dhaarṇ kr liaa taaṁ suunn smaadh viach smaaugo।
“stigur te paae viichaaraa॥ suunn smaadhi sche ghr baaraa॥ naank nirml naadu sbd dhuni schu raamai naami smaaidaa॥”
“dehii ngrii uutm thaanaa॥ punch lok vshi prdhaanaa॥ uupri ekunkaaru niraalmu suunn smaadhi lgaaiaa॥3॥” – “dehii gupt bidehii diisai॥”, niraakaarii dehii (ghṭ) nuuun uutm thaan dasiaa hai। jis uupr ekunkaar (prrbh/hri/raam/jot) sunsaarii dhiaan/mti toṁ duur hukm naal ekaa krdiaaṁ suunn smaadh lgaa ke baiṭhaa hai।
suunn smaadh udoṁ hai jdoṁ trrai guṇ maaiaa, sunsr, avguṇaaṁ, vikaaraaṁ valoṁ dhiaan hṭ ke giaan vl hove। jdoṁ duakh suakh, maan apmaan, laabh haanii daa phrk naa pve। jiiv nuuun hukm dii sojhii ho jaave। is avsthaa nuuun shj vii aakhde ne। te ih avsthaa suate jaagde, bhiunde uṭhde hr sme lgaataar niruntr rhiundii hai। is avsthaa lii jor nhiiṁ laaṇaa paiṁdaa shje hii prraapt te bṇii rhiundii hai। is avsthaa lii aakhaaṁ bund krke tpasiaa nhiiṁ krnii paiṁdii। jiveṁ apresshn krn vele bleḍ naal kaṭṇ te drd naa hove is lii aapresshn vaalii thaaṁ nuuun suunn kr diunde hn ḍaakṭr pher drd nhiiṁ huundaa, use trh hii duakh sukh, maan apmaan, laabh haanii mnuakh nuuun eke val dhiaan toṁ duur vichlit rakhde hn te naam (sojhii) naal jiiv daa mn suunn ho ke ihnaaṁ vikaaraaṁ to duur rhiundaa hai।
suunn smaadh dii pribhaasshaa vidvaan glt krde hn। ih mn dii uh avsthaa hai jis viach durmti daa naamo nisshaan hii naa hove, kljug arth klessh naa hoṇ, te avguṇaa daa sshor khtm ho jaave “unmni mnuuaa suunni smaanaa dubidhaa durmti bhaagii॥ khu kbiir anbhu iku dekhiaa raam naami liv laagii॥”
“suunn klaa aprunpri dhaarii॥ aapi niraalmu apr apaarii॥ aape kudrti kri kri dekhai suunnhu suunnu upaaidaa॥1॥” – is suunn smaadh naal hii niruntr suunn smaadh upjdii hai। “suunnhu suunnu upaaidaa” viach suunnhu daa arth hai suunn duaaraa hii, aage lgaataar suunn avsthaa upjdii rhiundii hai।
shj smaadh
shj smaadh nuuun smjhṇ to philaaṁ shj nuuun smjhṇaa jruurii hai। shj huundaa hai ṭhhraav। mn de viach phurne uṭhṇe bund ho jaaṇ। gurmti aakhdii “bhaaii re gur binu shju n hoi॥ sbdai hii te shju uupjai hri paaiaa schu soi॥” – gur daa arth huundaa guṇ। jdoṁ sache de guṇ viichaar le smjh le dhaarṇ kr le taaṁ sbd (hukm) dii sojhii huundii hai। sbd hai prmesr daa hukm, jiiv lii naam (giaan/sojhii)। jdoṁ guṇ dhaarṇ kr ke mn ne hriaa hoṇaa “hri kaa naamu dhiaai kai hohu hriaa bhaaii ॥” hri hoṇaa udoṁ shj upjṇaa। udoṁ mn nuuun aapṇe jot sruup hoṇ daa bhaav hoṇaa। pher jo ho rhiaa duniaavii te auntriiv uh sb bhaaṇe viach huundaa disṇ lg paiṇaa। mn de chiuntaa rog miṭ jaaṇe। jdoṁ jiiv ne guṇaaṁ nuuun muakh rakh ke vichrnaa siakh liaa udoṁ shj avsthaa bṇ jaaṇii “gurmukhi naamu milai mnu bhiijai shji smaadhi lgaavṇiaa॥”, “humai rogu giaa dukhu laathaa hri shji smaadhi lgaaii॥” naa aakhaaṁ bund kr ke bh jaaṇ naal humai jaaṁdii hai naaṁ iak sshbd nuuun baar baar raṭṇ naal। humaiṁ jaaṁdii hai kevl naam (giaan/sojhii) naal।
”jpi hri hri jpi hri hri naamu merai mni bhaaiaa raam॥ mukhi gurmukhi mukhi gurmukhi jpi sbhi rog gvaaiaa raam॥ gurmukhi jpi sbhi rog gvaaiaa arogt bhe sriiraa॥ andinu shj smaadhi hri laagii hri jpiaa ghir gunbhiiraa॥” – shj smaadh daa andin, lgaataar niruntr lgdii hai। hri jpiaaṁ (pchhaaṇiaaṁ)। jdoṁ dehii nuuun lage vikaaraaṁ de rog giaan te sojhii naal khtm ho jaaṇ।
”piru schaa milai aae saachu kmaae saachi sbdi dhn raatii॥ kde n raaṁḍ sdaa sohaagṇi auntri shj smaadhii॥ piru rhiaa bhrpuure vekhu hduure rungu maaṇe shji subhaae॥” – buadh jdoṁ agiaantaa viach phsii hai, vikaaraaṁ kaarṇ bhajii phirdii hai duhaagṇ hai raaṁḍ hai। jdoṁ naam (giaan toṁ prraapt sojhii) duaaraa usnuuun ghṭ aundr hii raam (guṇaaṁ viach rmiaa hoiaa), hri (sojhii de aunmrrit naal hriaa hoiaa) pir, khsm hduure (ghṭ aundr) vikhṇ lag jaave taaṁ uh suhaagṇ huundii hai। pher budh daa dhiaan kite nhiiṁ jaaṁdaa shj smaadh taaṁ lgdii hai। “shj smaadhi upaadhi rht phuni bḍai bhaagi liv laagii॥ khi rvidaas prrgaasu ridai dhri jnm mrn bhai bhaagii॥”
”shj smaadhi anund suukh puure guri diin॥ sdaa shaaii sungi prrbh aunmrrit guṇ chiin॥”
”gur ke chrn ridai uri dhaare॥ agni saagr te utre paare॥ jnm mrṇ sbh miṭii upaadhi॥ prrbh siu laagii shji smaadhi॥2॥”
”humai rogu giaa sukhu paaiaa hri shji smaadhi lgaaiiai॥”
”jiia daanu dei trriptaase schai naami smaahii॥ andinu hri rviaa rid auntri shji smaadhi lgaahii॥”
jdoṁ ghṭ aundr giaan daa chaanṇaa, sveraa ho jaave jdoṁ jiiv agiaantaa dii niiṁd viachoṁ jaag jaave uh shj avsthaa hai “jnm jnm ke mhaa praachht drsnu bheṭi miṭaahio॥ bhio prrgaasu and ujiiaaraa shji smaadhi smaahio॥”
ih siakhaaṁ nuuun sochṇ dii loṛ hai ke paatisshaah ne saanuuun sutiaaṁ nuuun jgaaiaa hai। gurbaaṇii raahiiṁ smjhaaiaa hai ke ghṭ baar chhaḍ ke jungl viach, prbtaaṁ te smaadh lgaaṇ lii bhaj jaaṇ naal, aakhaaṁ bund krke bh jaaṇ naal smaadh nhiiṁ lgdii, dhiaan nhiiṁ lgdaa। giaan dii prraaptii naal guṇaaṁ vl hr vele jo dhiaan rhe, chiuntaa muak jaave, mn viach vikaar uṭhṇe bund ho jaaṇ naal, hukm dii sojhii naal jo sshaaṁt avsthaa mn dii bṇdii hai uh shj te suunn smaadh hai। is lii baar baar bentii krde haaṁ ke aap baaṇii viachoṁ khojo। “gur giaanu pdaarthu naamu hai hri naamo dei drrṛaai॥ jisu praapti so lhai gur chrṇii laagai aai॥”
gurbaaṇii to sikhṇaa hai, gurbaaṇii giaan hai, je pṛrh ke bhaav arth nhii smjhṇe taaṁ mtlb giaan nhii lai rhe, gurbaaṇii sach khunḍ daa hukm hai, ate ih hukm saanuuun khi rihaa ki gur kii mti lvo nhii taaṁ ḍub jaavoṁge, gur kii mti hai giaan।
“gur kii mti tuuun lehi iaane॥ bhgti binaa bhu ḍuube siaane॥” – gur kii mti laiṇaa hii bhgtii hai।
gurbaaṇii saaḍe lii giaan daa, naam daa sojhii daa bhut vaḍaa khjaanaa prmesr valoṁ bkhsshiaa giaa hai। hrek siakh viir bhaiṇ gurmti dii vichaar kre taa ke saanuuun ih sojhii prraapt ho ske। hjaaraaṁ dubidhaa sikhaaṁ de mn viach chl rhiiaaṁ hn। duujiiaaṁ mataaṁ dii chungii trh buadh viach khichṛii bṇii pii hai, uatoṁ mn viach hjaaraaṁ khiaal, phshurne uaṭhde rhiunde hn। sshobhaa dii laalsaa vii naal naal chalii jaaṁdii hai। kde kise nuuun suṇ liaa kde kise nuuun aapṇaa prrerṇaa daa srot munn liaa। arth ṭiikiaaṁ vaale, duniaavii jaaṁ aapṇii mnmti toṁ kr le। kde kise nuuun khussh krn lii haaṁ viach haaṁ milaa diatii। lokaachaarii te lok pchaare viach phs ge। je gurmti toṁ kuajh vii siakhiaa nhiiṁ taaṁ pher siakh akhauṇ daa hak hai saanuuun? bhaaii gurmti daa phurmaan hai “gurmti suni kchhu giaanu n upjio psu jiu udru bhru॥ khu naank prrbh birdu pchhaanu tb hu ptit tru॥”।
Source: ਸੁੰਨ ਸਮਾਧ ਅਤੇ ਸਹਜ ਸਮਾਧ