Source: ਗੁਰੂ ਦੀ ਅਦਬ

guruu dii adb

guruu dii adb kii hai te kiveṁ kiitii jaave? guruu kauṇ hai te kis kis nuuun guruu daa ptaa hai? guruu kisdaa hai te guruu saaḍe toṁ kii chaahuundaa hai? kii kraaṁ ke guruu khussh ho jaave?

asiiṁ beadbii baare suṇde haaṁ pr beadbii hai kii? beadbii daa mslaa bhut ghunbhiir te naajshuk mslaa hai। kii pothii/grrunth jaaṁ biiṛ de punne paaṛ ke beadbii huundii hai? ih ghṭnaavaaṁ nit ho rhiiaaṁ hn। iste chrchaa krnaa bhut ahm ho jaaṁdaa hai, ihnaaṁ ghṭnaavaaṁ baare siakhaaṁ de vakh vakh njshriie hn। je beadbii nuuun hoṇ toṁ rokṇaa hai taaṁ saanuuun gurmti toṁ ih smjhṇaa pvegaa ke saanuuun kii krnaa chaahiidaa। iste chrchaa krn toṁ philaaṁ kujh galaaṁ spsshṭ hoṇiiaaṁ jshruurii hn ke beadbii te adb hai kii। beadbii kauṇ kr te krvaa rhiaa hai? adb kiveṁ hove?

gurbaaṇii viach punktiiaaṁ aauṁdiiaaṁ hn “koii aakhai bhuutnaa ko khai betaalaa॥ koii aakhai aadmii naanku vechaaraa॥1॥ bhiaa divaanaa saah kaa naanku buraanaa॥” – naank paatisshaah das rhe ne ke kiveṁ naank paatisshaah diiaaṁ galaaṁ suṇ ke log uhnaaṁ nuuun bhuutnaa betaalaa aakh rhe ne। saanuuun sochṇaa ih hai ke naank paatisshaah nuuun bhuutnaa betaalaa khṇ vaale kauṇ sn te naank paatisshaah ne kii kiitaa? naank paatisshaah ne isnuuun kiveṁ rokiaa? bhaṭ sataa blvunḍ jii baaṇii viach likhde ne “naanki raaju chlaaiaa schu koṭu staaṇii niiv dai ॥”। naank paatisshaah ne sach daa prrchaar kiitaa। binaaṁ lokaaṁ diiaaṁ galaaṁ dii prvaah kiitiaaṁ sch daa, prrem daa sundessh saare jgt nuuun diataa। aaj lokaaṁ de sir jhukde hn naank paatisshaah dii baaṇii pṛrh ke suṇ ke।

kbiir jii nuuun brrhm daa giaan sii, jdoṁ uh gurmti daa prrchaar krde sii taaṁ punḍt uhnaaṁ nuuun kuukr (kuataa) aakhde sii te khiunde sii ih bhauṁkdaa hai। kbiir jii ne jvaab diataa te gurbaaṇii viach likhiaa hai “kbiir kuukru raam ko mutiiaa mero naau॥ gle hmaare jevrii jh khiunchai th jaau ॥74॥“ – maiṁ raam (naam viach rme hoe) daa kuukr (kuataa) haaṁ te meraa naam motii hai। mere gle viach jevrii (ḍorii/rasii/chen) hai jiathe uh khiachdaa hai maiṁ jaanaaṁ haaṁ। jo uh (raam) hukm krdaa hai maiṁ uh krdaa haaṁ।

naank paatisshaah dii aapṇe puat ne gl naa munnii te vakhraa dhrm chlaa liaa jis baare baaṇii viach likhiaa hai “schu ji guri phurmaaiaa kiu eduu bolhu hṭiiai॥ putrrii kulu n paalio kri piirhu kunnrh murṭiiai॥”। sach daa prrchaar krn lii guruuaaṁ ne privaar dii lokaaṁ dii, risshtiaaṁ dii prvaah nhiiṁ kiitii। privaar vaar diate, srbuns vaariaa pr sach de raaj dii raakhii kiitii।

guruu nuuun chhaḍ ke jaaṇ vaale, bedaavaa de ke jaaṇ vaale kitne sii? kitne muṛe te baakiiaaṁ naal kii hoiaa? je aaj de sme kmeṭii maiṁbr dii iak duuje naal vichaar naa rle taaṁ guruughr nuuun chhaḍ guru nuuun chhaḍ bedaavaa de ke tur paiṁde ne te nvaaṁ guruughr thaap laiṁde hn। piunḍaaṁ viach, sshhiraaṁ viach, videsshaaṁ viach vii thoṛii thoṛii duurii te kii kii guruughr hn। jhgṛe nit huunde ne, ḍaaṁgaaṁ vrdiiaaṁ hn, pagaaṁ vii lath jaaṁdiiaaṁ hn। kihṛii gal asiiṁ guruu dii munnii ke bh ke gurmti vichaar kr skiie। kii guruu dii gl naa suṇnaa, naa smjhṇaa, naa munnṇaa beadbii nhiiṁ? hunkaar duur ho ske te aapsii piaar vdhe, is lii kii kiitaa?

guruu ghr de puatraaṁ ne dgaa kiitaa guru teg bhaadur saahib jii te golii chlaaii, naank daa dstkht krke kachii baaṇii likhii te prrchaarii। siakhaaṁ nuuun aaj vii auntr nhiiṁ ptaa te kachii baaṇii vii pṛrhii jaa rhe ne। kii ih beadbii nhiiṁ? jihnaaṁ aapṇii phshth bṇaa lii guruu daa hukm nhiiṁ munniaaṁ uhnaaṁ daa kii bṇiaa। guruu de hukm dii khilaaphsht sshuruu toṁ hii huundii aaii hai te guruughr de naal iirkhaa rakhṇ vaale vii hmesshaa toṁ rhe hn te gurmti toṁ ulṭ jaa ke beadbii krde rhe hn। jihnaaṁ dhrm nuuun dhundaa bṇaa liaa gurmti de arth glt kiite, gurmti daa prrchaar rokiaa, golk lii saare kunm gurmti de ulṭ krde rhe ne, uh vaḍe apraadhii hn jaaṁ nhiiṁ? kii uh beadbii nhiiṁ? koii maas piachhe jhgṛ rhiaa hai, koii aunmrrit nuuun lai ke, koii mriaadaa nuuun, koii kiirtn viach raul naa milṇ kaarṇ jhgṛ rhiaa hai koii jathedaarii mgr। kise ne guruu toṁ puachhiaa kii glt te shii kii hai? guruu ne saare dhrmaaṁ de lokaaṁ dii iajsht kiitii bhaaveṁ saaiiṁ miiaamiir jii hoṇ, bhaaveṁ kaajii rukmudiin jii hoṇ, bhaaveṁ bhaaii mrdaanaa jii hoṇ jaaṁ rungreṭaa jii hoṇ, guruu ne sb nuuun naal liaa। iak smaa sii jdoṁ hiunduu viir, muslmaan viir guruu dii phauj viach bhrtii ho ke muglaaṁ de khilaaphsh lṛe। aaj daa siakh vunḍiaa hoiaa hai jaat paat uuch niich viach phsiaa piaa kii ih gurmti de aadessh dii khilaapht nhiiṁ hai?

raajaa je tkht te baiṭhiaa hove te usdaa hukm saarii prjaa nuuun munnṇaa huundaa hai। saanuuun ih sochṇ dii loṛ hai ke kii asiiṁ raaje daa hukm munn rhe haaṁ ke nhiiṁ? asiiṁ gurbaaṇii dii kitnii gal munnii? roj siakh hukmnaamaa laiṁdaa hai, usde viach dase hukm nuuun aadessh nuuun munndaa hai jaaṁ nhiiṁ? saanuuun iak jhunḍe de heṭh kaṭhe ho ke gurmti dii vichaar krnii sii te gurmti updessh lokaaṁ viach prrchaar ke giaan daa chaanṇaa krnaa sii। kii asiiṁ ih kiitaa? aaj vakh vakh dhṛebundiiaaṁ bṇ giiaaṁ ne te saare hii aapṇe aap nuuun iak duuje toṁ uapr dasde hn kii ih hukm dii naaphshrmaanii/beadbii nhiiṁ? jdoṁ asiiṁ eke daa prrchaar nhiiṁ kr rhe taaṁ asiiṁ kiadaaṁ ih soch skde haaṁ ke aam jntaa saaḍii sshrdhaa dii kdr kre? je prrchaar shii hove taaṁ lokaaṁ de bhrm, vikaar, dukh drd duur hoṇ।

guruu pothii hai jaaṁ pothii viachlaa giaan? “pothii prmesr kaa thaanu॥” arth kii bṇiaa pothii prmesr jaaṁ prmesr dii thaaṁ? pher baaṇii aakhdii “giaan guruu aatm updeshu naam bibhuut lgaao ॥1॥” pher uhii svaal dubaaraa bṇdaa ke giaan guruu hai, pothii vichlaa giaan te sojhii guruu hai jaaṁ pothii guruu hai? baaṇii guruu hai te baaṇii baare likhiaa hai “vaahu vaahu baaṇii nirunkaar hai tisu jevḍu avru n koi॥” nirunkaar daa arth huundaa maaiaa daa aakaar naa hoṇaa। maaiaa toṁ pre hoṇaa। jo maaiaa toṁ pre hai usdii beadbii kauṇ kr skdaa hai?

gurbaaṇii taaṁ aakhdii “je sbhi mili kai aakhṇ paahi॥ vḍaa n hovai ghaaṭi n jaai ॥2॥“ arth kise de khṇ munnṇ naal naa uh vaḍaa hoṇaa, vaḍaa naa aakhṇ naal chhoṭaa nhiiṁ hoṇaa pher usdii beadbii kiveṁ huundii hai? usdaa hukm usdii gal naa munn ke। jdoṁ siakh vichaar nhiiṁ krdaa baaṇii daa aadessh hai ke gurmti dii vichaar kro? jihṛaa nhiiṁ kr rhiaa uh siakh khaauṇ daa hakdaar kiveṁ hai? uh kii siakh rhiaa hai siakh akhauṇ lii? naam gursiakh rakh laiṇ naal jaaṁ siakh rakh laiṇ naal koii siakh kiveṁ ho jaaṁdaa? je bachaa skuul viach daakhlaa lai lve, vrdii paa ke phirii jaave te skuul vii jaave pr siakhe naaṁ taa kii uh skuul viach rhṇ daa hakdaar huundaa?

pothii saahib te hmle vii kii vaar hoe ne, thunm saahib te biiṛ nuuun saaṛnaa, 84 viach kii biiṛaaṁ saaṛiiaaṁ giiaaṁ। jdoṁ siungh ghoṛiaaṁ dii kaaṭhiiaaṁ te sn, taaṁ vii kii vaar pothii saahib te ṭak vaje ne। pr pothii viachlaa giaan nhiiṁ bdliaa, us viach koii ghaaṭ nhiiṁ hoii। haaṁ siakhaa ne jruur chhaape diiaaṁ gltiiaaṁ kiitiiaaṁ। kii maatraa bhulekhe vas gltii naal bdliiaaṁ giiaaṁ kii maatraavaaṁ jaaṇ ke hṭaauṇiiaaṁ piiaaṁ jiveṁ lṭkaan maatrraavaaṁ kunmpyuuṭr jaaṁ chhaape dii msshiin raahiiṁ chhaapṇiiaaṁ sunbhv nhiiṁ sii। khaarii biiṛ dii maujuudgii ih dasdii hai ke guruu kaal de smeṁ toṁ hii kii iho jihe siakh akhaauṇ vaale maujuud sii jo aapṇe aap nuuun guruaaṁ toṁ jiaadaa siaaṇaa smjhde sii te uhnaaṁ baaṇii viach chheṛ chhaaṛ kiitii। aaj kii siakh khaarii biiṛ nuuun vii mathe ṭekde hn bhaaveṁ dsm paatisshaah ne aap rad kiitii sii ih biiṛ।

jdoṁ baaṇii ne khiaa “kunchn siu paaiiai nhii toli॥” ate “kunchn ke koṭ dtu krii bhu haivr gaivr daanu॥ bhuumi daanu guuaa ghṇii bhii auntri grbu gumaanu॥ raam naami mnu bedhiaa guri diiaa schu daanu॥4॥” asiiṁ gurghraaṁ viach kunchn (sonaa) daan krn vaaliaaṁ nuuun sonaaṁ lgaauṇ vaaliaaṁ nuuun maaṇ de rhe haaṁ। gurbaaṇii daa phurmaan sii ke kunchn (sonaa) taaṁ miaṭii braabr smjhṇaa hai “jo nru dukh mai dukhu nhii maanai॥ sukh snehu aru bhai nhii jaa kai kunchn maaṭii maanai॥1॥ rhaau॥ nh niundiaa nh ustti jaa kai lobhu mohu abhimaanaa॥ hrkh sog te rhai niaaru naahi maan apmaanaa॥1॥ aasaa mnsaa sgl tiaagai jg te rhai niraasaa॥ kaamu krrodhu jih prsai naahni tih ghṭi brrhmu nivaasaa॥2॥ gur kirpaa jih nr ku kiinii tih ih jugti pchhaanii॥ naank liin bhio gobiund siu jiu paanii sungi paanii॥3॥11॥”। asiiṁ kise nuuun vii guruughr viach srope paa ke maaṇ derii jaaṁde, sochṇ dii loṛ hai ke saaḍe kunm gurmti de khilaaphsh taaṁ nhiiṁ? asiiṁ aapṇe prrchaar nuuun aapṇiiaaṁ gltiiaaṁ sudhaar liie taaṁ gurmti daa prrchaar shii hoṇaa। hrek siakh daa ih phshrj hai ke gurmti daa chaanṇaa gurmti daa aasraa laike kunm kriie। “ddai dosu n deuu kisai dosu krunmaa aapṇiaa॥ jo mai kiiaa so mai paaiaa dosu n diijai avr jnaa॥21॥ dhdhai dhaari klaa jini chhoḍii hri chiijii jini rung kiiaa॥ tis daa diiaa sbhnii liiaa krmii krmii hukmu piaa॥22॥”

guruu dii beadbii udoṁ huundii jdoṁ asiiṁ hukm, bhaaṇaa, aadessh naa munniie। baaṇii guruu hai “baaṇii guruu guruu hai baaṇii vichi baaṇii aunmrritu saare॥” pr isnuuun pṛrh ke sundessh kauṇ munn rhiaa hai? “guru baaṇii khai sevku jnu maanai prtkhi guruu nistaare ॥5॥”, “gur kai grrihi sevku jo rhai॥ gur kii aagiaa mn mhi shai॥”। krrodh te ahunkaar krn nuuun taaṁ gurmti mnaaṁ krdii pr saaḍe viach bhriaa piaa “ati krodh siu luujhde agai pichhai dukhu paavhi॥ hri jiiu ahunkaaru n bhaavii ved kuuki suṇaavhi॥ ahunkaari mue se vigtii ge mri jnmhi phiri aavhi ॥9॥“। saanuuun ih vii bhual giaa ke asiiṁ jisdii beadbii dii gal krde haaṁ uh taaṁ aap srv sshktiimaan hai “opti prlu khin mhi krtaa॥ aapi alepaa nirgunu rhtaa॥3॥”।

beadbii kiveṁ ruke te adb kiveṁ hove

je beadbii rokṇii hai te saanuuun kujh jtn purjor triike naal krne paiṇe। saanuuun gurbaaṇii daa aadessh smjhṇaa paiṇaa। shii prrchaar hove। gurmti lokaaṁ tk phuunchaaii jaave। vichaar hoṇ baaṇii te। jdoṁ siakhaaṁ ne baaṇii pṛrh ke vichaarnii te prrchaarnii sshuruu kr diatii taaṁ aape lokaaṁ nuuun smjh aavegaa ke baaṇii taaṁ saariaaṁ naal prrem daa sundessh de rhii hai। “sbhnaa kaa maa piu aapi hai aape saar krei॥“ je i smjh aa jaave ke meraa vii tuhaaḍaa vii saariaaṁ daa maa piu uh aap hai pher bhed bhaav kiathe rh jaaṇaa। saanuuun philaaṁ aap munnṇaa paiṇaa ke “khtrrii brraahmṇ suud vais updesu chhu vrnaa ku saajhaa॥”। aaj vii dessh viach uuch niich, chhuuaa chhuut vrge koṛrh siakhaaṁ viach vii maujuud ne। jaṭaaṁ, khatriiaaṁ, bhaapiaaṁ de, raamgṛrhiiaaṁ de, rungreṭiaaṁ, mjhbii siakhaaṁ ate horaaṁ vrnaaṁ de guruughr vakhre ne। ih guruu dii hukm naaphrmaanii nhiiṁ hai? je ghre bjshurg siaaṇaa hove, asiiṁ usnuuun roj nveṁ kpṛe puvaa diie, usde lii sshaandaar ghr, ae sii, gaḍii, sb hove, khaaṇ nuuun chungaa khaaṇaa diie, kol vii baiṭh jaaiie pr usdii gal naa suṇiie naa munn ke bs aapṇe mn dii kriie taaṁ kii bjshurg khussh houu? uadaaṁ hii guruughraaṁ viach chaur kr laiṇaa, rumaale, aadii dii sevaa kr laiṇaa, bhog laauṇaa kaaphshii hai jaaṁ guruu dii gal smjh ke munnṇii vii chaahiidii?

saaḍe prrchaar viach hii kmiiṁ hai jo lokaaṁ nuuun ih smjh nhiiṁ aaiaa ke baaṇii dhur kii baaṇii hai, prrem daa sundessh de rhii hai eke daa sundessh de rhii hai। baaṇii saariaaṁ viach ek jot dekhṇ nuuun aakhdii hai। guruu ne saariaaṁ nuuun gl laaiaa sii। aaj daa siakh bhed bhaav krn lag piaa, baaṭe vakhre bṇaa le, taaṁ hii dhrm de ṭhekedaar, raajniitk lok kise nuuun vii paise de ke brglaa ke jgh jgh guruughraaṁ viach beadbii krn nuuun bhej diunde ne। ih silsilaa rukṇ daa naa nhiiun lai rhiaa bhaaveṁ kise de hath vaḍ ke ṭung taa, kise nuuun kuaṭ kuaṭ ke maar diataa, jiiundaa saaṛ ditaa, golii maar diatii। trh trh de tsiihe te drdnaak viiḍiio hoṇ de baad vii koii naa koii bhaavnaavaaṁ nuuun ṭhes phuunchaaṇ lii tur hii paiṁdaa hai। ih silsilaa ḍraa ke, lṛrh ke, guase naal hl nhiiṁ hoṇaa। jihṛe ih kunm krvaa rhe ne uh saajshissh thit krvaa rhe ne। uhnaaṁ nuuun ptaa siakhaaṁ de mn nuuun sshrdhaa nuuun ṭhes kiveṁ phuchaaṇii hai। siakhaaṁ nuuun bdnaam krn dii saajissh hai। beadbii krṇ vaalaa vii koii paise de laalch viach griibii kaarṇ kr rhiaa hai kise nuuun sshhaadt dis rhii hai, koii glt bhaavnaavaaṁ viach, aapṇe dhrm prrtii aunnii sshrdhaa, bhrm jaaṁ aapṇe dhrm nuuun bhitr siadh krn nuuun kr rhiaa hai। jdoṁ tk dhaarmik vunḍ dii thaaṁ gurmti updessh daa shii prrchaar nhiiṁ huundaa naa taaṁ lokaaṁ nuuun gurmti dii kiimt ptaa lagṇii naa bhulekhaa duur hoṇaa। hr siakh daa ih nirnaa hoṇaa chaahiidaa ke gurmti dii sojhii lve। nhiiṁ taaṁ guruu vaalii siakhii dii thaaṁ ho rhii dhaarmik te smaajik vunḍ kde nhiiṁ muakṇii। kauḍaa raaksshs lokaaṁ nuuun saaṛ ke khaaṁdaa sii, guruu kol itnaa giaan sii, prrem sii ke usnuuun vii taar diataa giaan naal usnuuun vii raahe paa diataa। lokaaṁ dii sevaa krn laa diataa।

guruughraaṁ viach surakhiaa chungii hove। guruughr jiaadaa bṇaauṇ naaloṁ sungt rl ke guruughraaṁ viach sevaa kre। dhaarmik aaguu aapsii drvessh chhaḍ ke gurmti daa shii prrchaar krn। “eku pitaa eks ke hm baarik tuu meraa gur haaii॥”, “hiunduu turk kouu raaphjii imaam saaphii maans kii jaati sbai ekai phichaanbo॥” kevl khiṇaa nhiiṁ hai munnṇaa paiṇaa। jdoṁ siakh daa siakhii giaan pakaa ho giaa, jdoṁ saaḍaa prrchaar shii ho giaa guruu dii adb vdhuu te naal kise ne beadbii krn dii sochṇii vii nhiiṁ।

baaṇii dii vichaar hove, lokaaṁ viach prrem bhaavnaa ekaa hove। khaalii hath aae jaaṇaa vii khaalii hath hai। jo sdiiv rhiṇaa uh prmesr hai sach hai। sach daa hii prrchaar kriie। ihii guruu dii sb to vaḍii adb hai।

tuu veprvaahu athaahu hai atulu kiu tuliiai॥ se vḍbhaagii ji tudhu dhiaaide jin stiguru miliiai॥ stigur kii baaṇii sti sruupu hai gurbaaṇii bṇiiai॥ stigur kii riisai hori kchu pichu bolde se kuuṛiaar kuuṛe jhṛi pṛiiai॥ onੑaa aundri horu mukhi horu hai bikhu maaiaa no jhkhi mrde kṛiiai॥9॥

Source: ਗੁਰੂ ਦੀ ਅਦਬ