Source: ਭਲਕਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲਾ, ਰਹਿਰਾਸ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾ
aaj siakhaaṁ viach kii bhulekhe paae hoe ne paakhunḍ bhgtii krn kraauṇ vaaliaaṁ ne jihnaaṁ viachoṁ iak hai aunmrrit velaa। aunmrrit daa arth huundaa hai jo mrrit naa hove jaaṁ jo mre naa, sdiiv rhe। koii aakhdaa 2 vje uaṭho, koii aakhdaa 4 vje aunmrrit velaa huundaa, koii aakhdaa 12-12ਃ30 sver de aunmrrit velaa huundaa। philaaṁ ih smjhṇaa hai ke aunmrrit kii hai “aunmrritu hri kaa naamu hai vrsai kirpaa dhaari ॥” – aunmrrit taaṁ hri daa naam (hri daa giaan hri dii sojhii) hai।
ih gl ṭhiik hai ke svere uaṭh ke baaṇii pṛrh ke chhetii smjh aa skdii hai kiuṁke sriir te dimaag thake nhiiṁ huunde। pr je sver daa smaa aunmrrit velaa hove taaṁ kde khtm naa hove jaaṁ pher us sme kise dii maut nhiiṁ hoṇii chaahiidii। gurbaaṇii aunmrrit velaa smjhaauṁdii hai। gurbaaṇii paaṭh krn de sme baare kii aakhdii aao vichaariie।
“aunmrrit velaa schu naau vḍiaaii viichaaru॥” – hr uh velaa (smaa) jdoṁ sache de naau (giaan/sojhii) dii vḍiaaii hove viichaaru hove uh smaa aunmrrit velaa hai। din de kise phir viach gurbaaṇii pṛrhii suṇii vichaarii jaave smjhii jaave uh smaa prvaan hai mrdaa nhiiṁ uh ghṛiiaaṁ sphshl ne jot de naal jaaṇiiaaṁ drgaah vich। baaṇii ih vii aakhdii ke je sme dii vichaar kriie taaṁ bhgtii nhiiṁ ho skdii। duuje dhrmaaṁ de log smaa dekh ke rab daa naam laiṁde sii saaḍe vaale vii uhii kr rhe ne। jiveṁ muslmaan vii phshjshr dii nmaajsh svere punj vje pṛrhde hn saaḍe vaale vii ihii krde ne। gurbaaṇii daa phurmaan hai ke
“je velaa vkhtu viichaariiai taa kitu velaa bhgti hoi॥ andinu naame rtiaa sche schii soi॥ iku tilu piaaraa visrai bhgti kinehii hoi॥ mnu tnu siitlu saach siu saasu n birthaa koi॥1॥”
hr uh velaa dhunn hai jdoṁ sache de guṇaaṁ dii vichaar kre guṇ haasil kiite jaaṇ।
“dhunnu su velaa jitu mai stiguru miliaa॥ sphlu drsnu netrr pekht triaa॥ dhunnu muurt chse pl ghṛiiaa dhunni su oi sunjogaa jiiu॥1॥”
“gur prsaadi kinai virlai jaaṇii॥ dhunnu su velaa jitu hri gaavt sunṇaa aae te prvaanaa jiiu॥1॥“
“velaa vkht sbhi suhaaiaa॥ jitu schaa mere mni bhaaiaa॥ sche seviai schu vḍiaaii gur kirpaa te schu paavṇiaa॥2॥“
“drgh naamu hduuri gurmukhi jaaṇsii॥ velaa schu prvaaṇu sbdu pchhaaṇsii॥4॥“
“dhunnu su velaa jitu mai stiguru miliaa so shu chiti aaiaa॥ mhaa anundu shju bhiaa mni tni sukhu paaiaa॥“
“saa velaa so muurtu saa ghṛii so muhtu sphlu hai merii jiunduṛiie jitu hri meraa chiti aavai raam॥“
“schu velaa muurtu schu jitu sche naali piaaru॥“
“kurbaaṇu jaaii usu velaa suhaavii jitu tumrai duaarai aaiaa॥“
“sbhe vkht sbhe kri velaa॥ khaalku yaadi dilai mhi mulaa॥ tsbii yaadi krhu ds mrdnu suunnti siilu bundhaani braa॥7॥“
“hri aunmrrit naamu bhojnu nit bhuunchhu srb velaa mukhi paavhu॥ jraa mraa taapu sbhu naaṭhaa guṇ gobiund nit gaavhu॥3॥” – hri daa naamu aunmrrit hai ihii gurmukhaaṁ daa brrhm de giaanvaan daa bhojn hai jo hr sme mukhi viach paauṇaa hai “brrhm giaanii kaa bhojnu giaan॥”। jiveṁ sriir daa bhojn asiiṁ daal roṭii chhkde haaṁ udaaṁ hii mnu daa bhojn giaan hai jo isdaa dhiaan isdii surt nuuun sojhii vl prmesr vl ṭikaa ke rkhdaa hai “giaan kaa bdhaa mnu rhai gur binu giaaṁnu n hoi ॥5॥”
je iak pl vii uh visr jaave usdaa hukm usde guṇ visr jaaṇ taaṁ uh pl birthaa jaaṁdaa hai।
“naank jitu velaa visrai meraa suaamii titu velai mri jaai jiiu meraa ॥5॥“
“iku dmu saachaa viisrai saa velaa birthaa jaai॥“
“iku tilu piaaraa visrai bhgti kinehii hoi॥“
huṇ ih saanuuun sochṇaa hai ke asiiṁ din de iak sme nuuun hii aunmrrit velaa munnṇaa hai jaaṁ hr sme hr pl hukm chete rakhṇaa hai। gurmti taaṁ mnukhii jiivn nuuun hii niiṁd munndii hai jis viach jiiv sunsaa (sshunkaa), agiaantaa dii niiṁd sutaa munndii “meraa meraa kri kri viguutaa॥ aatmu n chiinੑai bhrmai vichi suutaa॥1॥”। ate giaan toṁ prraapt sojhii nuuun bhlkaa munndii hai jdoṁ thoṛiiaaṁ thoṛiiaaṁ aakhaaṁ khuldiiaaṁ gurmti giaan de chaanṇe naal
”tihii guṇii sunsaaru bhrrmi sutaa sutiaa raiṇi vihaaṇii॥ gur kirpaa te se jn jaage jinaa hri mni vsiaa bolhi aunmrrit baaṇii॥” gurbaaṇii daa phurmaan hai “jaag lehu re mnaa jaag lehu। khaa gaaphl soiaa॥”। diivaanaa hoṇaa paiṁdaa hai naank vaaṁg, giaan toṁ sojhii milṇ lii gurmti vichaar viach bhiajṇaa paiṁdaa hai।
bhlkaa – bhlkaa hai jdoṁ agiaantaa, vikaaraaṁ te mnmti chhaḍ mnuakh naam (giaan toṁ prraapt sojhii) de chaanṇe viach aapṇe netrr (aakhaaṁ bdehii toṁ sunsaar vekhṇ lii, netrr bhaav sojhii jaaṁ giaan aunjn) kholdaa hai। mnuakh daa jiivn agiaantaa naal bhriaa hai is lii is nuuun raat munniaa hai je duniaavii din raat munnde haaṁ taaṁ pher bhlke uaṭh kiathe jaaṇaa kiuṁke gurbaaṇii aakhdii “raati kaarṇi dhnu sunchiiai bhlke chlṇu hoi॥ naank naali n chlii phiri pchhutaavaa hoi॥”। munn lvo je bhlke nuuun duniaavii sver munnde haaṁ taaṁ aunmrrit srovr jo ghṭ viach maujuud hai uh chhaḍ ke baahr munnṇaa paiṇaa te pher jihṛe siakh akhaauṇ vaale aunmrritsr, punjaab nhiiṁ rhiunde kde vii gurbaaṇii daa aadessh nhiiṁ munn skde kiuṁke gurbaaṇii aakhdii hai “udmu kre bhlke prbhaatii isnaanu kre aunmrrit sri naavai॥” – naavai daa arth naam huundaa hai prrmaaṇ “viṇu naavai naahii ko thaau॥”। aunmrrit (sdiiv rhiṇ vaalaa giaan daa) srovr ghṭ aundr hii munndii hai gurmti। dsm paatisshaah aapṇii saarii umr hrimundir (aunmrritsr, punjaab) nhiiṁ ge kiuṁke miiṇiaaṁ daa kbjshaa sii uathe te je sunsaarii bhlkaa, raati, isnaan, dhn aunmrritsr aadii munnde haaṁ taaṁ guruu te kiveṁ laaguu hoo?
”bhiunnii rainṛiiai chaamkni taare॥” – jdoṁ raat de hnere viach guṇ taariaaṁ vaaṁg disṇ lg jaaṁde ne।
”baabiihaa bhiunnii raiṇi boliaa shje schi subhaai॥”
gurbaaṇii daa phurmaan hai ke jiiv de ghṭ viach hii giaan daa aunmrrit bhriaa। bhlke (sshunke/agiaantaa dii niiṁd toṁ) jaag ke is aunmrrit srovr viach snaan krnaa hai hukm dii sojhii laiṇii hai।
”hri mundru ehu sriiru hai giaani rtni prgṭu hoi॥”
”jete ghṭ aunmrritu sbh hii mhi bhaavai tishi piiaaii ॥2॥”
”ghṭ auntri aunmrritu rkhionu gurmukhi kisai piaaii॥9॥”
”baahri ḍhuuḍht bhutu dukhu paavhi ghri aunmrritu ghṭ maahii jiiu ॥”
”mnu mundru tnu ves klundru ghṭ hii tiirthi naavaa॥”
”gur stigur kaa jo sikhu akhaae su bhlke uṭhi hri naamu dhiaavai॥ udmu kre bhlke prbhaatii isnaanu kre aunmrrit sri naavai॥ updesi guruu hri hri jpu jaapai sbhi kilvikh paap dokh lhi jaavai॥ phiri chṛai divsu gurbaaṇii gaavai bhdiaa uṭhdiaa hri naamu dhiaavai॥”
jdoṁ aunmrrit smjh aa giaa, smaa smjh aa giaa udoṁ ptaa lagṇaa ke hr sme hii gurmti toṁ prraapt sojhii chete rakhṇii hai।
gurbaaṇii aundr mnuakhii-jiivn dii raat nuuun chaar phiriaaṁ vich vunḍiaa giaa hai।
philai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa hukmi piaa grbhaasi॥
philai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa baalk budhi achetu॥
philai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa hri paaiaa udr munjhaari॥
philai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa dhri paaitaa udrai maahi॥
duuje phire।
duujai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa visri giaa dhiaanu॥
duujai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa bhri jobni mai mti॥
duujai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa mnu laagaa duujai bhaai॥
duujai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa bhri juaanii lhrii dei॥
tiije phire।
tiijai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa dhn jobn siu chitu॥
tiijai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa sri huns ulthṛe aai॥
tiijai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa mnu lgaa aali junjaali॥
tiijai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa bikhu sunchai aundhu agiaanu॥
chauthe phire।
chuthai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa laavii aaiaa khetu॥
chuthai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa birdhi bhiaa tnu khiiṇu॥
chuthai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa hri chlṇ velaa aadii॥
chuthai phrai raiṇi kai vṇjaariaa mitrraa dinu neṛai aaiaa soi॥
gurbaaṇii gurmt giaan phlsshphe anusaar ‘gurbaaṇii’ aundr kidhre vii ajehaa {hṭh jpu} krn lii nhiiṁ kihaa giaa। gurbaaṇii sunsaarii sme de kise khshaas phire nuuun ahimiiat nhiiṁ diundaa, blki mnuakhii-jiivn kaal de hr smeṁ nuuun sphshlaa bnaauṁṇ dii hdaait krdii hai। aunmrrivele, duphire-chauphire kaṭṇe, gurbaaṇii gurmat phlsshphe anusaar nhiiṁ hn। ik bheḍchaal bṇ gii hai। aapṇii dukaandaarii chlaauṁṇ lii paakhunḍii ḍeredaar ajehe phaaltuu kunmaaṁ daa prrchaar bṛai jshor-sshaur naal krde hn ate agiaanii jntaa bevaakuuphsh bṇ jaaṁdii hai।
“krm dhrm paakhunḍ jo diishi tin jmu jaagaatii luuṭai॥ nirbaaṇ kiirtnu gaavhu krte kaa nimkh simrt jitu chhuuṭai॥1॥ sunthu saagru paari utriiai॥ je ko bchnu kmaavai suntn kaa so gur prsaadii triiai॥1॥ rhaau ॥ koṭi tiirth mjn isnaanaa isu kli mhi mailu bhriijai ॥ saadhsungi jo hri guṇ gaavai so nirmlu kri liijai ॥2॥ bed kteb simrriti sbhi saast inrhrh pṛiaa mukti n hoii ॥ eku akhru jo gurmukhi jaapai tis kii nirml soii ॥3॥ khtrrii brraahmṇ suud vais updesu chhu vrnaa ku saajhaa ॥ gurmukhi naamu jpai udhrai so kli mhi ghṭi ghṭi naank maajhaa ॥4॥3॥50॥”
“mnhṭhi kinai n paaiaa kri upaav thke sbhu koi ॥ shs siaaṇp kri rhe mni korai rungu n hoi ॥ kuuṛi kpṭi kinai n paaio jo biijai khaavai soi ॥3॥”
duphire-chauphire kaṭṇe, gurbaaṇii gurmt phlsshphe anusaar nhiiṁ hn। ik bheḍchaal bṇ gii hai। aapṇii dukaandaarii chlaauṁṇ lii paakhunḍii ḍeredaar ajehe phaaltuu kunmaaṁ daa prrchaar bṛai jshor-sshaur naal krde hn ate agiaanii jntaa bevaakuuphsh bṇ jaaṁdii hai।
dhuape baiṭh ke paaṭh krn naal koii laabh nhiiṁ hoṇ vaalaa। blki tusiiṁ biimaar jruur ho skde ho। ajehe phaaltuu paakhunḍaaṁ toṁ tusiiṁ aap bchṇaa hai paakhunḍii saadhṛe taaṁ chhuuunde hn ki aam sungt bevaakuuphsh bṇii rhe ate uhnaaṁ dii jii hjshuurii krde rhe।
gurbaaṇii paaṭh krn daa laahaa liaa jaa skdaa hai, kevl sbd-vichaar krke। guṇaaṁ dii vichaar krke।
rhiraas
siakhaaṁ viach sunsaarii sme anusaar sshaam nuuun kiite ge gurbaaṇii paaṭh nuuun rhiraas saahib aakhde hn। rhiraas daa arth kise ne vichaarn dii kosshissh kiitii hove taaṁ ptaa lage ke ih do sshbdaaṁ daa mel hai। rhi ate raas arth usdii rjaa viach rhiṇaa। hukm viach rhiṇaa। baaṇii de viach hii dasiaa
“gurmti naamu meraa prraan skhaaii hri kiirti hmrii rhraasi ॥1॥”
isdaa arth bṇdaa gurmti giaan/sojhii mere prraaṇaaṁ dii miatr (skhaa) hai ate hri dii kiirt merii rjaa hai। huṇ ih taaṁ hr sme hii hoṇii chaahiidii hai naa ke sshaam de sme hii। rhiraas baare baaṇii daa phurmaan hai।
“mni prriiti lgii tinaa gurmukhaa hri naamu jinaa rhraasi ॥1॥ “
“saahu paatisaahu sbhu hri kaa kiiaa sbhi jn ku aai krhi rhraasi॥”
“hri kiirti rhraasi hmaarii gurmukhi punthu atiitun ॥3॥”
“rhraasi hmaarii gur gopaalaa॥”
“tisu aagai rhraasi hmaarii saachaa apr apaaro ॥”
pher kujh dhrmaaṁ viach “sundhiaa” kiitii jaaṁdii sii। ke jii sundiiaa kaal dii aartii kro। gurmti daa phurmaan hai
“naank sundhiaa krai mnmukhii jiiu n ṭikai mri junmai hoi khuaaru॥1॥”
“ehaa sundhiaa prvaaṇu hai jitu hri prrbhu meraa chiti aavai॥”
“gurprsaadii dubidhaa mrai mnuuaa asthiru sundhiaa kre viichaaru॥”
“hri jn hri hri chudiaa sru sundhiaa gaavaar॥”
“pṛiੑ pusrtk sundhiaa baadun॥ sil puujsi bgul smaadhun॥ mukhi jhuuṭhu bibhuukhn saarun॥ trraipaal tihaal bichaarun॥ gli maalaa tilk lilaaṭun॥ dui dhotii bstrr kpaaṭun॥ jo jaansi brrhmun krmun॥ sbh phokṭ nischai krmun॥ khu naank nischau dhੵiaavai॥ binu stigur baaṭ n paavai॥1॥ “
is kaarṇ baaṇii sojhii prraapt krn lii pṛrhnii hai te vichaarnii hai jis viach sunsaarii sme naaloṁ vichaar jiaadaa jshruurii hai।saaḍaa nit daa nem hove asiiṁ baaṇii pṛrh ke naal smjhiie ke updes kii mil rhiaa hai nhiiṁ taaṁ baaṇii pṛrhnii viarth hai।
bhaaveṁ asiiṁ rhiraas baaṇii pṛrhdiaaṁ ih punktiiaaṁ naa pṛrhiie pr ihnaaṁ nuuun smjh ke rhiraas rakhṇii hai। sme dii chiuntaa chhaḍ kosshissh kiitii jaave ke jo baaṇii asiiṁ pṛrh rhe haaṁ usdaa bhaav saanuuun smjh aave, chete rhe te saaḍe hirde viach vas jaave।
iak sajṇ miatr naal gl huundii sii jisdii seht din pr din vigṛ rhii sii। aakhdaa aunmrrit velaa saaṁbhṇ dii kosshissh krdaa haaṁ। ḍiuuṭii krṛii hai lgbhg 14 ghunṭe kunm krdaa haaṁ, raat nuuun ghre muṛde haaṁ, naukrii chhaḍ nhiiṁ skde। iak ghunṭaa simrn krn lii aakhiaa hai baabiaaṁ ne, naale aunmrrit velaa saaṁbhṇ de kaarṇ bs 3-4 ghunṭe hii niiṁd mildii hai। juaak chhoṭe ne is kaarṇ svere uhnaaṁ nuuun skuul vii chhaḍṇaa huundaa। agle dii bhaavnaa vekh ke dil khussh huundaa pr ḍigdii siht vekh ke trs vii aauṁdaa। miatr nuuun ih smjhaaiaa gurbaaṇii toṁ udaahrṇ diate te aakhiaa bhaaii je teraa prrem itnaa hai taaṁ tuuun baaṇii pṛrh ke niat daa nem (niiam) rakh, baaṇii vichaar pr svere 2ਃ30 vje naa paaṭh krke je thoṛaa leṭ vii pṛrh lveṁgaa taaṁ tainuuun koii sjaa nhiiṁ milṇii। uh itnaa nirdii nhiiṁ hai ke 2ਃ30 vje je tuuun usnuuun nhiiṁ puujiaa taaṁ usne naaraajsh ho jaaṇaa। baaṇii asiiṁ usnuuun jgaauṇ lii nhiiṁ pṛrhnii blke aapṇii sojhii lii pṛrhnii hai। tere svere paaṭh krn naal baar baar iako sbd raṭṇ naal naa usne vaḍaa hoṇaa te tere naa pṛrhn naal usne chhoṭaa nhiiṁ ho jaaṇaa “vḍaa n hovai ghaaṭi n jaai ॥2॥”। jihṛii mnukhaa deh tainuuun milii hai baaṇii aakhdii “maaṇs jnmu dulunbhu hai jg mhi khṭiaa aai॥” je miliaa hai taaṁ buujhṇ lii miliaa hai “aavn aae srrisṭi mhi binu buujhe psu ḍhor॥ naank gurmukhi so bujhai jaa kai bhaag mthor॥” te baaṇii dii vichaar kr, baaṇii smjh buujh ihii gur dii sachii sevaa hai “gur kii sevaa sbdu viichaaru॥”। je jainiiaaṁ vaaṁg sriir nuuun ksshṭ de ke, thoṛaa thoṛaa krke siis vii kṭaa lveṁgaa taaṁ vii humai dii mail nhiiṁ jaaṇii “nimkh nimkh kri sriiru kṭaavai॥ tu bhii humai mailu n jaavai॥” dhrmii disṇ vaale phiraave vii paa le uusdaa vii koii laabh nhiiṁ “bhu bhekh kiiaa dehii dukhu diiaa॥”। dhrmii hoṇ daa bhekh kiitiaaṁ gl nhiiṁ bṇnii “chet re chet achet mhaa jṛ bhekh ke kiine alekh n pai hai ॥19॥”। dhrmii hoṇ daa bhekh dikhaa ke lokaaṁ nuuun taa khussh kr lvaaṁge pr drgaah viach isdaa koii laabh nhiiṁ hoṇaa “bhekh dikhaai jgt ko logn ko bsi kiin॥ aunti kaal kaatii kṭio baasu nrk mo liin ॥56॥“
je niiam rakh skde hoṁ jruur rakho ih seht lii vii chungaa huundaa hai pr je tuhaanuuun koii vii kunm bundhn bṇ jaave mjbuurii bṇ jaave taaṁ uh naa seht lii chungaa hai naa usnuuun krn naal giaan vich vaadhaa hoṇaa। usnuuun taaṁ gl smjh aa gii pr pher sochdaa haaṁ kitne hii hor prraaṇii hn jiunnaaṁ nuuun pkhunḍiiaaṁ ne bhulekhe viach dhak diataa hai। kii siakhaaṁ dii seht khraab rhṇ lag pii hai, kiiaaṁ nuuun posshṇ tataaṁ dii kmiiṁ rhiundii hai। kise daa aaern ghṭ hai kise daa bii-12 ghṭiaa। jo punḍt krde sii smaaj nuuun kmjor rakhṇ lii ke log raaje te uhnaaṁ muhre bgaavt naa kr deṇ, uhii kunm aaj de baabe kr rhe ne। jihṛaa sriir durlbh dehii khiaa hai baaṇii viach usnuuun prmesr toṁ praapt vrdaan smjhṇ dii thaaṁ tkliiphsh de ke prmesr nuuun hii khussh krn daa daaavaa krde। khaao pausshṭek bhojn, siht daa dhiaan rakho taaṁ ke dimaag tundurust rhe haildii rhe te baaṇii smjhṇii saukhii hove। paakhunḍiiaaṁ ne sriir de bhojn nuuun mnu de bhojn naal joṛ diataa। bimaar sriir te mn baaṇii smjhṇ viach dhiaan kiveṁ laa skegaa? gurbaaṇii taaṁ aakhdii “prrbh jii tuu mero sukhdaataa॥ bundhn kaaṭi kre mnu nirmlu puurn purkhu bidhaataa॥”।
gurbaaṇii smjhṇii smjhaauṇii aukhii hai jis viach smaa lgdaa, jshor lgdaa। jihṛe aap nhiiun gurmti nuuun smjhde uh lokaaṁ nuuun vii krm kaaṁḍaaṁ val dhak diunde hn taa ke naa koii svaal kre naa puachhe। muntrraaṁ vaaṁg baaṇii pṛrh ke, ih soch ke kii asiiṁ 2ਃ30 vje uaṭh jaaṁde haaṁ is lii dhrmii haaṁ, dhaarmik kpṛe paa rhe haaṁ baaṇe dumaale gaatre paa ke hii dhrmii ho ge haa, roj kesii snaan krde haaṁ is lii dhrmii haaṁ, kde pṛrhiaa nhiiṁ ke baaṇii aakhdii “jl kai mjni je gti hovai nit nit meṁḍuk naavhi॥ jaise meṁḍuk taise oi nr phiri phiri jonii aavhi॥2॥”, kiirtn kr laiṁde haaṁ is kaarṇ dhrmii haaṁ। ih duniaavii lok pchaare lii taaṁ ṭhiik hai, lokaaṁ nuuun mgr lauṇ lii taaṁ ṭhiik hai pr is naal drgaah viach koii laabh nhiiṁ। uathe taaṁ ihii dekhiaa jaaṇaa ke sojhii kitnii hai, vikaar kiunne dhote, gurmti daa giaan ate sojhii kitnii lii। guṇ kitne hn।
baaṇii pṛrho, nit daa niiam vii rakho, pr baaṇii nuuun smjho, vichaar kro te gurupdessh nuuun aapṇe jiivn viach ḍhaalo।
Source: ਭਲਕਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲਾ, ਰਹਿਰਾਸ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾ