Source: ਕੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਤੀਰਥ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ?
Source: ਕੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਤੀਰਥ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ?
kii dsm grrunth tiirth isshnaan krn nuuun khiundaa hai ?
bhekhii jogn bhekh dikhaae ॥ naahn jṭaa bibhuut nkhn mai naahin bstrr rungaae ॥ jau bn bsai jog khu paiiai punchhii sdaa bst bn ॥ kuunchr sdaa dhuur sir melt dekhhu smjh tumhii mn ॥ daadr miin sdaa tiirth mo kryo krt isshnaanaa ॥ dhyaan biṛaal bkii bk laavt tin kiaa jogu pchhaanaa ॥ jaise ksshṭ ṭhgn kh ṭhaaṭt aise hri hit kiijai ॥ tbhii mhaaṁ gyaan ko jaanai prm pyuukhhi piijai ॥24॥98॥
bhaav – pkhunḍii jogii bhekh dikhaa ke, jṭaavaaṁ vdhaa ke svaah sriir te ml ke, lunbe noh vdhaa ke bhgve kpṛe paa ke bhekh krde ne… je jungl vich rhi ke hii jog paaiaa jaaṁdaa taaṁ punchhii jungl vich rhiunde ne, haathii hmesshaaṁ miaṭii vich hii baiṭhaa rhiundaa hai… siaaṇaa bundaa is chiij nuuun dekh ke hii smrhj jaaṁdaa ke ih saaraa pkhunḍ hai। ḍaḍu te mchhiiaaṁ hmesshaaṁ paaṇii vich rhiunde ne so phir je tiirth naatiaaṁ hii kuchh mildaa taaṁ phir ihnaa nuuun mil jaaṇaa sii ! bglaa dhiaan laa ke baiṭhaa rhiundaa। so je dhiaan laaiiaaṁ jog huundaa taaṁ phir ih vii jogii bṇ jaaṁdaa। tuuun sriir te ksshṭ shi ke lokaaṁ nuuun ṭhgdaa phirdaa hai। je iunnaa jor prmesrvr dii bundgii vich laaiaa huundaa taaṁ prm purkh prmesrvr de giaan dii prraaptii kr ke prm rs pii laiṁdaa
tiirth naan diaa dm daan su sunjm nem anek bisekhai ॥ bed puraan kteb kuraan jmiin jmaan sbaan ke pekhai॥ pun ahaar jtii jt dhaar sbai su bichaar hjaar k dekhai ॥ srrii bhgvaan bhje binu bhuupti ek rtii binu ek n lekhai ॥4 ( srrii dsm grrunth )
tiirth nhaa ke dekh liaa lokaaṁ ne, daan pun kr liaa tuuun, sunjm , nem anekaaṁ kism de kr ke dekh le। bed , puraan , baaiibl , kuraan aadik jiniiaaṁ vii jmiin asmaan diiaaṁ kitaabaaṁ sbh dekh liiaaṁ tuuun। hvaa daa aahaar kr liaa, jtii stii aadik krrm hjaaraaṁ baar bichaar ke dekh le। pr prmesrvr dii bundgii binaa ih saariiaaṁ chiijaaṁ ik koḍii diiaaṁ vii nhiiṁ
khuuun nivlii krm krunt ॥ khuuun pun ahaar durunt ॥ khuuun tiirth daan apaar ॥ khuuun jag krm udaar ॥13॥43॥ khuuun agn hotrr anuup ॥ khuuun niaai raaj bibhuut ॥ khuuun saastrr siunmrriti riit ॥ khuuun bed siu biprriit ॥14॥44॥ kii des des phirunt ॥ kii ek ṭhaur isthunt ॥ khuuun krt jl mhi jaap ॥ khuuun sht tn pr taap ॥15॥45॥ khuuun baas bnhi krunt ॥ khuuun taap tnhi shunt ॥ khuuun grrihst dhrm apaar ॥ khuuun raaj riit udaar ॥16॥46॥ khuuun rog rht abhrm ॥ khuuun krm krt akrm ॥ khuuun sekh brrhm sruup ॥ khuuun niit raaj anuup ॥17॥47॥ khuuun rog sog bihiin ॥ khuuun ek bhgt adhiin ॥ khuuun runk raaj kumaar ॥ khuuun bed biaas avtaar ॥18॥48॥ kii brrhm bed rṭunt ॥ kii sekh naam uchrunt ॥ bairaag khuuun sunniaas ॥ khuuun phirt ruup udaas ॥19॥49॥ sbh krm phokṭ jaan ॥ sbh dhrm nihphl maan ॥ bin ek naam adhaar ॥ sbh krm bhrm bichaar ॥20॥50॥
bhaav – smet tiirth asthaan de isshnaan krn de uapr jiine vii krm dite hoe ne , ihnaa saariiaaṁ nuuun ” phokṭ krm ” jaano। ihnaa daa kdiiṁ koii phl nhiiṁ milṇaa। ik prmesrvr de naam de adhaar binaa jiine vii ih pkhunḍ krm ne ih bhrm jaal hn
khuuun bed riiti jg aadi krm ॥ khuuun agnihotrr khuuun tiirth dhrm ॥12॥132॥ kii desi desi bhaakhaa rṭunt ॥ kii desi desi bidiaa pṛrhunt ॥ kii krt bhaati bhaatn bichaar ॥ nhii neku taasu paayt n paar ॥13॥133॥
bhaav – bhut lok bed pṛii jaaṁde ne, jg krii jaaṁde ne , agnii puujaa krde ne , tiirthaaṁ te jaaṁde ne, vkh vkh boliiaaṁ rṭii jaaṁde ne, vidiaa pṛii jaaṁde ne… kii anekaaṁ vichaar krii jaaṁde ne … pr prmesrvr ih teraa pr nhiiṁ paa skde
kii tiirth tiirth bhrmt su bhrm ॥ kii agnihotrr kii dev krm ॥ kii krt biir bidiaa bichaar ॥ nhiiṁ tdpi taasu paayt n paar ॥14॥134॥
bhaav – kii tiirthaaṁ te bhṭkde rhiunde ne, kii aag dii puujaa krde rhiunde ne, kii devte puujii jaaṁde ne, kii bhaaṁt bhaaṁt dii vidiaa vichaarii jaaṁde ne… pr he prmesrvr teraa pr koii vii nhiiṁ paa skdaa
tiirth jaatrr n dev puujaa gor ko n adhiin ॥
bhaav prmesrvr tiirth jaan naal nhiiṁ mildaa , devte puujn naal nhiiṁ mildaa , kbraaṁ te jaa ke prmesrvr prraaptii nhiiṁ huundii
tiirth koṭ kiie isnaan diie bhu daan mhaa brrt dhaare ॥ des phirio kr bhes tpo dhn kes dhre n mile hri piaare ॥ aasn koṭ kre asṭaaṁg dhre bhu niaas kre mukh kaare ॥ diin diaal akaal bhje binu aunt ko aunt ke dhaam sidhaare ॥10॥ ( srrii dsm grrunth )
tuuun tiirthaaṁ te jaa ke dekh liaa, mhaa daan de ke dekh liaa , vrt rkh ke dekh le … bhes dhaarn kr le , jṭaavaaṁ vdhaa ke baiṭh giaa pr prmesrvr nhiiṁ miliaa… anekaaṁ aasn lgaa lai, niaas kr lai …pr diin diaal dii dii bundgii kiite binaa sbh sunsaar vich jiivn nuuun kaal htho gvaa baiṭhe
anunt tiirth baasnun ॥ n ek naam ke smun ॥11॥89॥
bhaav anekaaṁ tiirthaaṁ te isshnaan kr lai , pr ik naam de tul hor kuchh nhiiṁ ( srrii dsm grrunth )
brrtaadi daan sunjmaadi tiirth dev krmṇun ॥ hai aadi kuunj med raajsuu binaa n bhrmṇun ॥ nivl aadi krm bhekh anek bhekh maaniiai ॥ adekh bhekh ke binaa su krm bhrm jaaniiai ॥3॥106॥
bhaav tiirth jaaṇaa vrt rkhṇaa , devte puujne , nivl krrm krne sbh bhekh hai
anunt tiirth aadi aasnaadi naard aasnun ॥ bairaag au sunniaas au anaadi jog prraasnun ॥ anaadi tiirth sunjmaadi brt nem pekhiiai ॥ anaadi agaadhi ke binaa smst bhrm lekhiiai ॥5॥108॥
bhaav – anekaaṁ tiirthaaṁ te jaa aa, anekaaṁ aasn rkh lai , bairaagii bṇ jaa … pr prmesrvr bundgii toṁ binaa sbh bhrm hai
bin ek naahin sshaaṁti ॥ sbh tiirth kiyuun n anrhaat ॥ jb sevi hoi ki naam ॥ tb hoi puurṇ kaam ॥478॥
bhaav ik prmesrvr binaa sshaaṁtii nhiiṁ milṇii , bhaave saare hii tiirth nhaa ke kioṁ naa dekh lai… jdoṁ prmesrv daa naam jrpeungaa taaṁ hii kunm puure hoṇe ne !!! ( srrii dsm grrunth )
itihaas gvaah ke guruu saahibaa vloṁ prrchaar pheriiaaṁ kiitiiaaṁ jaaṁdiiaaṁ rhiiaaṁ ne। jis trh guruu naank dev jii ne udaasiiaaṁ kiitiiaaṁ , ose trh guruu teg bhaadur saahib ne puurb vaale paase prrchaar ḍor kiitaa। philaaṁ prrchaar vaaste koii paiunphshliṭ nhiiṁ sii vunḍe jaaṁde। prrchaar pherii de triike hor sn। hiunduaaṁ de tiirth sthaan te mele lgde huunde sn te eho jhiiaaṁ jgh te ikṭh aam hoṇ krke prrchaar vaaste chuṇ liaa jaaṁdaa sii। jis trh guruu naank dev jii hrdvaar kuunbh de mele te ge , jgṇ naath puurii ge aadik। guruu naank dev jii saahib ne hridrvaar isshnaan kiitaa। pr paaṇii ulṭ paase suṭiaa। philaaṁ koii nhaauṇ vaaste ṭuuṭiiaaṁ taaṁ lagiiaaṁ nhiiṁ sii huundiiaa। je nhaauṇaa huundaa taaṁ driaavaaṁ te hii nhaaiaa jaaṁdaa sii। huṇ je bundaa driaa vich ih soch ke isshnaan kre ke mere ithe nhaauṇ naal paap kaṭe jaaṇge taaṁ oh glt hai , pr je sriirk dii sphaaii vaaste isshnaan kr liaa taaṁ kii glt ho giaa? gur teg bhaadur saahib puurb val jdoṁ prrchaar lii ge ne taaṁ itihaas gvaah hai ke guruu saahib praag vich prrchaar pherii sme ruke te prrchaar kiitaa। huṇ guruu daan pun kii krdaa hai। guruu naam daan krdaa hai। gurmt daan krdaa hai। te loṛ vund nuuun maaiaa vii de diundaa, lungr vii chhkaa diundaa hai। ih kunm naa taaṁ gurmt de virudh hai te naa hii kise trh glt। guruu raam daas paatsshaah daa sshbd hai guruu grrunth saahib vich :
tiirth udmu stiguruu kiiaa; sbh lok udhrṇ arthaa ॥ maargi punthi chle; gur stigur sungi sikhaa ॥2॥
ise sshbd vich ih punktiiaaṁ vii aauṁdiiaaṁ ne :
hri aapi krtai, purbu kiiaa; stiguruu, kulkheti naavṇi giaa ॥ naavṇu purbu abhiichu; gur stigur drsu bhiaa ॥1॥
huṇ kii dsm virodhii is daa arth ih krn ge ke prmesrvr ne khud dyaa kiitii, ise vaaste guruu saahib( stiguru) kulkhet vich nhaauṇ ge ? jdoṁ guruu saahib tiirth vich jaa ke nhaae taaṁ ohnaa nuuun drsshn hoe? yaad rhe kulkhet kruuksshetr nuuun kihaa jaaṁdaa hai te ih hiunduaa daa tiirth asthaan hai… huṇ ise sshbd vich guruu raam daas jii paatsshaah dsde hn ke stguru ne tiirth isshnaan krn toṁ baaad kii pun daan kiitaa? pṛo :
kiirtnu puraaṇ nit puunn hovhi; gur bchni naanki hri bhgti lhii ॥ mili aae, ngr mhaa jnaa; gur stigur oṭ ghii ॥6॥4॥10॥
ik hor noṭ krn vaalii gal hai ke ithe likhiaa hai ke kiirtn “puraaṇ ” nit puunn hove… hor mere dsm virodhii viir ih naa khi deṇ ke asiiṁ guruu grrunth saahib jii nuuun vii nhiiṁ mnṇaa!
aao huṇ bchitr naaṭk dii os punkti val chlde haaṁ :
mur pit puurbi kiysi pyaanaa ॥ bhaaṁti bhaaṁti ke tiirthi nrhaanaa ॥ jb hii jaati trribeṇii bhe ॥ puunn daan din krt bite ॥1॥ thii prrkaas hmaaraa bhyo ॥ pṭnaa shr bikhai bhv lyo ॥ mdrr des hm ko le aae ॥ bhaaṁti bhaaṁti daaiian dulraae ॥2॥ bchitrr naaṭk a. 7 – 2 – srrii dsm grrunth saahib
bhaav mere pitaa ne puurb val piaan kiitaa, te bhaaṁt bhaaṁt de hiunduaaṁ de tiirthaaṁ te ge ne। ik aam bolii vich vich is nuuun tiirth nhaauṇ vii khi ditaa jis trh uapr dite guruu grrunth saahib jii de sshbd vich vii likhiaa hai! baakii jo dsm grrunth de likhaarii de tiirth nhaauṇ prrtii vichaar ne oh khul ke uapr dite jaa chuke ne dsm grrunth vichoṁ punktiiaaṁ lai ke। huṇ jis trh guruu grrunth saahib de upr dite sshbd vich likhiaa hai ke stguru ne tiirth te jaa ke kii pun daan kiitaa, ohii pun daan ithe vii kiitaa। huṇ kii kl nuuun guruu grrunth saahib jii de is sshbd daa vii virodh sshuruu kr devoge ? ik hor gal dhiaan naal dekho, virodhii khiunde hn ke likhaarii likh rihaa hai ke tiirthaaṁ te jaa ke daan pun kiitaa taaṁ meraa jnm hoiaa, jo viaakrn anusaar glt hai, ithe sshbd hai “thii” bhaav “othe “, naa ke “taaṁ hii” bhaav “is krke”, vichaarvaan viir noṭ krn “taaṁ hii” punjaabii daa lphj hai pr uprokt punktiiaaṁ brrij bhaasshaa diiaaṁ ne। so sshbd daa puuraa bhaav hai ke ke pitaa jii puurb val prrchaar pherii doraan ge jithe vkh vkh tiirthaaṁ te jithe lok iktr huunde sn, othe sshbd dii isshnaan kiitaa ( hri aapi krtai, purbu kiiaa; stiguruu, kulkheti naavṇi giaa॥ srrii guruu grrunth saahib ), trrrbenii praag vich vii naam daa pun daan bhaav gurmt giaan diataa (kiirtnu puraaṇ nit puunn hovhi; gur bchni naanki hri bhgti lhii ॥ mili aae, ngr mhaa jnaa; gur stigur oṭ ghii ॥6॥4॥10॥ srrii guruu grrunth saahib ), othe hii saaḍaa prrkaassh hoiaa।
aadi baaṇii tiirth kis nuuun munndii hai smjhṇ lii vekho “sshrdhaa, krm, tiirth te prmesr prraaptii” ate daan baare kii aakhdii hai smjhṇ lii vekho “diaa, daan, suntokh ate miaa”