Source: ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਅਰਥ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ?
Source: ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਅਰਥ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ?
kii viiraaṁ bhaiṇaaṁ naal vichaar krde ih suṇn nuuun mildaa hai ke jiunnii vaar gurbaaṇii pṛrho vakhre arth ptaa lagde, iak viir aakhdaa ih taaṁ lokaaṁ de aavde anubhv te nirbhr krdaa hai ke uhnaaṁ nuuun kii gl smjh lagṇii, kii aakhde baaṇii de auntriiv bhaav vakhre huunde sunsaarii bhaav vakhre huunde, kise naal vichaar krde sii taaṁ aakhde hr mnuakh lii baaṇii daa vakhraa sundessh hai ise kaarṇ ṭiikiaaṁ viach vakhre vakhre arth dase hn। ih sb galaaṁ udoṁ hn jdoṁ saaḍii nij mti jaaṁ mnmti khtm naa hoii hove। kise vii likht nuuun mnuakh aapṇe njriie naal vekh smjh skdaa hai pr kiaa ih shii hai? je gurmti de do arth niklde hoṇ taaṁ gurmti duhaagṇ ho gii pher taaṁ। iak gl taaṁ pakii hai ke gurmti dhur kii baaṇii hai te duhaagṇ nhiiṁ ho skdii। “mnmukhii duhaagṇi naahi bheu॥” mnmukhii mti duhaagṇ hai jisnuuun bhed nhiiṁ ptaa, gurmti duhaagṇ nhiiṁ saaḍii mti kuchajii hai। gurbaaṇii viach gurmti vaale raam, naam, gur, hirdaa, ghṭ te anekaaṁ sshbd hn jihnaaṁ de do arth nhiiṁ ho skde। baahrii raam krrisshn aadii sb isshaare vaaṁg aae hn te jiathe vii ihnaaṁ sshbdaaṁ dii sunsaarii udaahrṇaaṁ dii vrto hoii hai uathe naal naal spsshṭ kiitaa giaa hai ke ih baahrii isshaare hn। ihnaaṁ sshbdaaṁ de jdoṁ gurmti arth hoṇge taaṁ iak toṁ jiaadaa arth nhiiṁ hoṇge। gurmti priibhaasshaa kise vii sshbd dii hmesshaa iako hii rhegii।
aao gurmti dii drrisshṭii toṁ smjhiie ke gurmti de do jaaṁ iak toṁ jiaadaa arth ho skde hn ke nhiiṁ।
philaaṁ ih smjhṇaa hai ke gurmti daa visshaa kii hai। gurbaaṇii brrhm daa giaan hai ih smjhṇaa hai ke hrek jiiv de viach brrhm vsdaa hai “ dekhai suṇai hduuri sd ghṭi ghṭi brrhmu rviundu ॥”, “ ghṭ ghṭ mai hri juu bsai suntn khio pukaari ॥” je ghṭ baare sshunkaa hai taaṁ gurbaaṇii viach khojo ghṭ/ ghr kisnuuun khiaa hai। jiiv dii jot akaal hai ajr hai jot kde khrdii nhiiṁ te isdaa giaan isdii sojhii kde nhiiṁ ndldii ihii “aadi schu jugaadi schu॥” hai ate isdaa giaan hii gurmti giaan daa visshaa hai। gurbaaṇii daa phurmaan hai ke “schu puraaṇaa hovai naahii siitaa kde n paaṭai ॥” sach kde vii puraaṇaa nhiiṁ huundaa te bdldaa nhiiṁ te baakii jo sunsaar hai, jo jo drrisshṭmaan psaaraa hai isnuuun gurmti jhuuṭh aakhdii “jg rchnaa sbh jhuuṭh hai jaani lehu re miit॥ khi naank thiru naa rhai jiu baaluu kii bhiiti ॥49॥“ jo diakh rhiaa hai iak din bins jaaṇaa baaluu/baaruu (rete) dii kundh vaaṁg hai। mnukhaa sriir ne bins jaaṇaa te je jiiv ne guṇ dhaarṇ kiite hoṇe sache de daaṁ punjaaṁ viach jaa smaauṇaa nhiiṁ taaṁ pher chauraasii de geṛ viach। “schu slaahii schi lgaa schai naai trripti hoi॥ guṇ viichaarii guṇ sungrrhaa avguṇ kḍhaa dhoi॥ aape meli milaaidaa phiri vechhoṛaa n hoi॥ naank guru saalaahii aapṇaa jiduu paaii prrbhu soi॥“। “jgi jiivnu aisaa supne jaisaa jiivnu supn smaanun॥”। gurmti sunsaarii jiivn nuuun bhrm dii niiṁd aakhdii “tihii guṇii sunsaaru bhrrmi sutaa sutiaa raiṇi vihaaṇii॥” te jaagṇaaṁ uhnaaṁ ne jihnaaṁ nuuun hri daa naam (sojhii) prraapt ho jaave “gur kirpaa te se jn jaage jinaa hri mni vsiaa bolhi aunmrrit baaṇii॥”। tihii guṇii arth trrai guṇ maaiaa rjo, sto ate tmo guṇaaṁ nuuun bhrm aakhdii। trrai guṇ maaiaa baare philaaṁ hii vichaar kr chuake haaṁ।
saaḍii agiaantaa hii mn hai dliadr hai। jdoṁ maiṁ kuajh naa krnaa hove te dossh vii naa laiṇaa hove taaṁ aakh diundaa haaṁ meraa mn nhiiṁ krdaa dossh deṇ nuuun mn rkhiaa hoiaa asl viach mn maiṁ hai। gurmti daa visshaa hai jiiv nuuun aapṇe muul daa jot daa chetaa kraauṇaa “mn tuuun joti sruupu hai aapṇaa muulu pchhaaṇu॥ mn hri jii terai naali hai gurmtii rungu maaṇu॥ muulu pchhaaṇhi taaṁ shu jaaṇhi mrṇ jiivṇ kii sojhii hoii॥ gur prsaadii eko jaaṇhi taaṁ duujaa bhaau n hoii॥ mni saaṁti aaii vjii vdhaaii taa hoaa prvaaṇu॥ iu khai naanku mn tuuun joti sruupu hai apṇaa muulu pchhaaṇu ॥5॥“ “aatm raamu lehu prvaaṇi॥ chhuuṭai sunsaa miṭi jaahi dukh॥ suunn srovri paavhu sukh॥8॥”। mn nuuun ptaa mn nuuun giaan ne bunn laiṇaa “ giaan kaa bdhaa mnu rhai gur binu giaanu n hoi ॥5॥” is lii giaan toṁ guṇaaṁ dii vichaar toṁ bhajdaa। sb kuajh kr luu pr giaan jaaṁ guṇaaṁ dii vichaar toṁ bhaj khṛaa huundaa। mnukh dii ṭek labdaa koii hor mainuuun baaṁh phṛke drgaah tak lai jaave jaaṁ maiṁ duuje dii nkl krke phuunch jaaṁvaaṁ, tiirth kr luu, iak sshbd daa raṭṇ kr luu, maalaa pher luu pr giaan toṁ bhajdaa। duujaa isnuuun dliadr daa rog lagiaa aals viach duuje te aas rakhdaa aap nhiiṁ vichaardaa duuje dii mti laiṁdaa। guruu te aapṇe viachkaar daa phaaslaa nhiiṁ miṭaa rhiaa jisdaa kaarṇ hai ke guruu te puurṇ bhrosaa nhiiṁ hai। guruu nuuun guruu munnṇ dii thaaṁ chele nuuun guruu bṇaa laiṁdaa। duujaa truu naal mainuuun vii lai luu pr ih kde vii nhiiṁ ho skdaa। koii kise nuuun muktii daa maarg nhiiṁ das skdaa isnuuun aap hii giaan laiṇaa paiṇaa te aapṇe vikaar khtm krne paiṇe। pher tiijaa is agiaantaa viach kii mataaṁ dii khichṛii bṇii hoii hai। kise ne aakh diataa maas naa khaaṇ naal rab mildaa, kise ne aakh diataa gauṇaa kiirtn hai ih vaaje ḍholk laike bh giaa, kise ne khiaa tiirth kr lai muktii lii ih tur piaa tiirth sthaanaaṁ vl। isne kde vichaar nhiiṁ kiitaa kii saarii srrisṭii gaa rhii hai prmesr dii dhun te, gauṇaa arth hukm viach khussh rhiṇaa pr isne vichaariaa hii nhiiṁ ke kiirtn kis nuuun khiaa gurbaaṇii ne, gaauṇaa kisnuuun khiaa gurbaaṇii ne। je pṛrhiaa huundaa smjhiaa huundaa taaṁ tiirth baahr nhiiṁ labdaa naam (giaan toṁ sojhii) laiṁdaa “tiirthi naavṇ jaau tiirthu naamu hai॥ tiirthu sbd biichaaru auntri giaanu hai॥ gur giaanu saachaa thaanu tiirthu ds purb sdaa dsaahraa ॥”। gurmti giaan laiṇ lii aapṇii mti puurii trh tiaagṇii sii “bhaaṁḍaa dhoi baisi dhuupu devhu tu duudhai ku jaavhu॥”, mn de bhaaṁḍe nuuun chungii trh khaalii kr saaphsh kr dhuudai ku jaaṇaa dii, dhuudhaa kauṇ? gurbaaṇii। golk viach paise lii, lokaaṁ nuuun mgr laauṇ lii saanuuun jaaṇ ke vii gumraah kiitaa jaaṁdaa taaṁ ke asiiṁ giaan chhaḍ krmkthḍaaṁ vl tur piie, duuje duaaraa kiitii ardaas te nirbhr kriie। is lii kii triike vrte jaaṁde rhe ne jiveṁ kthaa khaaṇiiaaṁ suṇaauṇaa। lokaaṁ nuuun rulaaṁ ke bhaavuk krke sshrdaa daa vaapaar huundaa। aunnii sshrdhaa ne siakhaaṁ nuuun bhut aasaanii naal gurmti dii sojhii toṁ duur rakhiaa hai। aslii sshrdhaa sii raam naam (raam dii sojhii) dii “jin srdhaa raam naami lgii tinੑ duujai chitu n laaiaa raam॥” ih dasṇaa, smjhṇaa te vichaarnaa sii pr is vl kise dhiaan nhiiṁ kiitaa। gurbaaṇii daa phurmaan hai “guri khiaa saa kaar kmaavhu॥ gur kii krṇii kaahe dhaavhu॥” pher vii gurmti dii vichaar chhaḍ gur itihaas te jor diunde ne। gur itihaas pṛrhnaa maaṛii gl nhiiṁ pr saaraa jor kevl itihaas te jaaṁ saakhiiaaṁ te laauṇaa vii shii nhiiṁ hai। kii taaṁ saakhiiaaṁ vii mnghṛt suṇaa rhe ne। iak udaahrṇ hai laalo daa। gurmti viach laalo kauṇ hai? “gurmukhi laalo laalu hai jiu rungi mjiiṭh schṛaau॥” gurmti vaalaa laalo hai jisnuuun giaan dii sojhii dii laalii chṛrhii hove te guṇaaṁ nuuun muakh rakhdaa hove। “laalu amolaa laalo॥ agh atolaa naamo॥1॥” huṇ je gurmti vaalaa laalo ptaa hove taaṁ bhaaii laalo vaalii saakhii kauṇ suṇuu?
mn (agithaantaa/dliadr/ vikaar/mnmti) de mrn toṁ binaaṁ bhgtii sshuruu nhiiṁ huundii “ mn auntri bolai sbhu koii॥ mn maare binu bhgti n hoii ॥2॥“। mn nuuun kaabuu krnaa hai, naa hove taaṁ maarnaa hai nhiiṁ taaṁ vikaar niruntr paidaa huunde rhiṇe। mn (agiaantaa/dliadr) nuuun maarn daa iako raah hai gurmti giaan dii shj vichaar। “gur kaa sbdu shji viichaaru ॥” ihii aslii gur (guṇaaṁ) dii sevaa vii hai “gur kii sevaa sbdu viichaaru॥ humai maare krṇii saaru ॥7॥“। saariiaaṁ mataaṁ ne punj vikaar munne hn te aakh diataa ihnaaṁ nuuun khtm nhiiṁ kiitaa jaa skdaa kaabuu krnaa paiṇaa krm naal te vakhre vakhre krm kaaṁḍ lab le naank paatisshaah ne dasiaa ihnaaṁ punjaaṁ vikaaraaṁ dii maaṁ hai chhevaaṁ vikaar jisnuuun maarn te saare vikaar khtm ho jaaṁde। uh chhṭaa vikaar jo naank paatisshaah ne dasiaa hai te dsm baaṇii viach vistaar naal smjhaaiaa hai uh hai bhrm। jiiv nuuun bhrm hai ih krtaa hai te kujh kr skdaa। jdoṁ tk krtaa bhaav hai bhrm nhiiṁ khtm huundaa। “gur prsaadi bhrm kaa naasu॥” ih bhrm duur huundaa gur prrsaad naal gur (guṇaaṁ) daa prrsaad hai sojhii। sojhii hukm dii।
jihṛe aakhde ne gurmti de iak toṁ jiaadaa arth huunde ne uhnaaṁ mn nhiiṁ maariaa, guṇaaṁ dii vichaar nhiiṁ kiitii, gurmti daa visshaa nhiiṁ buujhiaa। gurbaaṇii asiiṁ prmesr lii nhiiṁ pṛrhnii, naa pṛrhn naal usnuuun koii phrk nhiiṁ paiṁdaa। roj pṛrhde haaṁ “je sbhi mili kai aakhṇ paahi॥ vḍaa n hovai ghaaṭi n jaai ॥2॥“ je saare mil ke vii aakhṇ uh vaḍaa hai taaṁ usne vaḍaa nhiiṁ ho jaaṇaa uh philaaṁ hii sb toṁ vaḍaa hai, naa aakhṇ te usne ghṭ nhiiṁ ho jaaṇaa chhoṭaa nhiiṁ ho jaaṇaa। asiiṁ baaṇii vichaarnii aapṇe lii hai aapṇe aatm drsshn lii। guṇ dhaarṇ krn lii taaṁ ke punchaa viach mukt ho ke rliaa jaa ske। ih jor jbr naal nhiiṁ hoṇaa, jor naal prraaptii nhiiṁ hoṇii। shj naal hoṇii। shj aauṇaa hukm munnṇ naal।” jis no tuu jaaṇaaihi soii jnu jaaṇai॥ hri guṇ sd hii aakhi vkhaaṇai॥ jini hri seviaa tini sukhu paaiaa॥ shje hii hri naami smaaiaa ॥3॥“। jdoṁ hri dii sevaa hoii, jdoṁ shj aa jaave, guṇ prraapt ho jaaṇ, sojhii aa jaave pher smjho naam viach smaa ge। shje hii arth shj duaaraa।
huṇ ihnaaṁ galaaṁ dii smjh naa hove taaṁ baaṇii saariaaṁ nuuun aapṇii aapṇii mti anusaar ṭhiik jaaṁ glt lagṇii। baaṇii de do arth nhiiṁ hn, saanuuun baaṇii jo kh rhii hai usdii smjh nhiiṁ hai jaaṁ mn dii kheḍ hai। iak hor vichaarn vaalii gl hai ke baaṇii dii iak iak punktii lai ke viaakhiaa kiitii jaaṁdii hai, sunsaarii arth krn naal vii ih gltii huundii hai। gurbaaṇii viach alunkaar dii bhaasshaa hai, udaahrṇ hn, jihnaaṁ nuuun aungrrjii viach metaphor jaaṁ references vii aakhiaa jaaṁdaa hai। udaahrṇ de taur te iak sshbd aauṁdaa hai “naard saard krhi khvaasii॥” de arth krde ṭiikiaaṁ ne naard snaatn mti de saard munii te saard devii le hn। je gurmti daa giaa hove ate sojhii hove ke ih alunkaar dii bhaasshaa hai taaṁ ptaa lage ke naard kde naa rad hoṇ vaalaa gurmti giaan hai te saard sunsaarii rad hoṇ vaalii mti baare vrtiaa hai ate bhaav bṇdaa ke gurmti maaiaa dii sunsaarii mti dii khvaasii krdii hai dhiaan maaiaa to hṭaa ke akaal vlsh krdii hai। je ih smjh naa hove taaṁ “bhgti naardii ridai n aaii kaachhi kuuchhi tnu diinaa॥” vii smjh nhiiṁ aauṇaa te duujii mti vaalii khichṛii bṇ jaaṇii। baaṇii viach kiathe svaal hn kiathe jvaab hai, kiathe kuajh khii gl nuuun hor baariikii naal smjhaaiaa ih baaṇii de arth baaṇii viachoṁ khojṇ te ptaa lagṇaa। ih vii smjhṇaa hai ke iak pde toṁ duuje viach kii phrk hai।jiveṁ iak bachaa iak klaas toṁ duujii viach trakii krdaa hai siadhaa pii aich ḍii dii klaas nhiiṁ pṛrhdaa uadaaṁ hii gurbaaṇii gl smjhaauṇ lii khunḍaaṁ daa udaahrṇ vrtdii hai jiveṁ dhrm khunḍ, giaan khunḍ, krm khunḍ ate sach khunḍ dii gl krdii hai। gurbaaṇii pdaarthaaṁ daa udaahrṇ vii vrtdii hai jis baare philaaṁ hii vichaar kiitii jaa chuakii hai। iak sṭej viach aakhdii hai “gaaviiੲai suṇiiai mni rkhiiai bhaau॥” jdoṁ bhaavnaa paidaa ho jaaṁdii hai taaṁ pher aakhdii “logu jaanai ihu giitu hai ihu tu brrhm biichaar॥ jiu kaasii updesu hoi maans mrtii baar ॥3॥” “gurmti suni kchhu giaanu n upjio psu jiu udru bhru॥” jdoṁ gurmti suṇiie, pṛrhiie gaaiie naal naal bhaav smjh ke sojhii viach vaadhaa hoṇaa jruurii hai। “kiaa pṛiiai kiaa guniiai॥ kiaa bed puraanaaṁ suniiai॥ pṛe sune kiaa hoii॥ ju shj n milio soii॥1॥”। saarii gl mn nuuun smjhaauṇ lii hai “mn smjhaavn kaarne kchhuuak pṛiiai giaan॥5॥”, krੳii prraaṇii gaauṇ nuuun kiirtn smjh ke sevaa smjh ke humai viach phs jaaṁde hn te baaṇii dii vichaar nhiiṁ krde taahiiṁ khiaa “koii gaavai raagii naadii bedii bhu bhaati kri nhii hri hri bhiijai raam raaje॥” baaṇii pṛnaa suṇnaa gaauṇaa ṭhiik hai pr sb toṁ uatm gur sbd viichaar hai “gur kii sevaa sbdu viichaaru॥ humai maare krṇii saaru ॥7॥“ “humai nivrai gur sbdu viichaarai॥”। mn nuuun smjhaauṇ khaatr holii holii pṛrh ke smjh ke vichaar krnii jshruurii hai। gurbaaṇii daa iak iak aakhr prmesr dii den hai bhgtaaṁ nuuun jisnuuun piaar naal smjhṇ dii loṛ hai ih smjh ke pṛo ke ih dhuuroṁ aaii hai “ dhur kii baaṇii aaii॥ tini sglii chiunt miṭaaii॥” paatisshaah ne ih vii khiaa ke ih jiveṁ jiveṁ aaii hai maiṁ uveṁ drj kr rhiaa haaṁ ih naa smjh lio maiṁ likh rhiaa haaṁ “jini ehi likhe tisu siri naahi॥ jiv phurmaae tiv tiv paahi॥” ate “ jaisii mai aavai khsm kii baaṇii taisṛaa krii giaanu ve laalo॥” te laalo smjhaaiaa kauṇ hai “ gurmukhi laalo laalu hai jiu rungi mjiiṭh schṛaau॥” guṇaaṁ nuuun muakh rakhṇ vaalaa giaan dii laalii viach laalo laal hai।
jdoṁ dhiaan naal, piaar naal, vichaar krdiaaṁ sache de gur saanuuun prraapt ho jaaṁde ne jdoṁ mn vs ho jaaṁdaa, iirkhaa drvessh jhuuṭh niundaa chuglii visshe vikaar kaabuu ho jaaṁde hn taaṁ ih gl smjh aauṁdii hai ke gurmti daa updessh taaṁ iako hii hai punchaaṁ naal ektaa, raas rakhṇ daa hai, hukm munnṇ daa hai। punchaaṁ daa gur ek hai te ek dhiaan hai। “andu bhiaa merii maae“ kevl khṇ naal atnund ho jaaṇaa ke “stiguruu mai paaiaa॥” dii avsthaa bṇnii paiṇii?
is lii bhaaii gurbaaṇii nuuun vichaaro। bhgt jo iak duuje naal kde nhiiṁ mile uh vii is ekaa maaii de dhaarṇii sii uhnaaṁ nuuun gurmti updessh smjh aaiaa gurmti dii sojhii prrkṭ hoii। uhnaaṁ daa dhiaan ek sii। udoṁ vii jdoṁ baaṇii likhtii ruup viach nhiiṁ sii ih bhgt hr jug jug viach upjde rhe hn। gurbaaṇii kete (kii) prrhlaad (prriie laad – piaare puatr) jnaaṁ dii gl krdii “srṇaagti prrhlaad jn aae tin kii paij svaarii॥2॥”। giaanii uh nhiiṁ jo duniaavii upaadhii lai ke naam aage giaanii likhdaa, gurmti anusaar giaanii uh hai jo prmesr de guṇaaṁ dii vichaar kre “guṇ viichaare giaanii soi॥ guṇ mhi giaanu praapti hoi॥” pr iho jhe virle hii huunde hn “gur kaa sbdu ko virlaa buujhai॥ aapu maare taa trribhvṇu suujhai॥ phiri ohu mrai n mrṇaa hovai shje schi smaavṇiaa॥4॥” jdoṁ tk maiṁ hai, mn hai aapṇii nij mti jaaṁ hoṁd hai udoṁ tk giaan toun sojhii nhiiṁ huundii। “maaiaa mhi phiri chitu n laae॥ gur kai sbdi sd rhai smaae॥ schu slaahe sbh ghṭ auntri scho schu suhaavṇiaa॥5॥ schu saalaahii sdaa hjuure॥ gur kai sbdi rhiaa bhrpuure॥ gurprsaadii schu ndrii aavai sche hii sukhu paavṇiaa॥6॥ schu mn aundri rhiaa smaai॥ sdaa schu nihchlu aavai n jaai॥ sche laagai so mnu nirmlu gurmtii schi smaavṇiaa॥7॥”
baaṇii nuuun pṛrho, khojo, vichaaro। jihṛe asiiṁ dhrmii sbd vrtde haaṁ uhnaaṁ de arth gurbaaṇii viach khojo, vichaaro te smjho। jdoṁ tak asiiṁ siakh rhe haaṁ khojii birtii hai ke paatisshaah kii smjhaa rhe ne, guruu te siakh (chele) viach auntr khtm hai udoṁ tk asiiṁ shii raah te haaṁ। aapṇe svaal bhejde rho saaḍe email id te। aapaaṁ rl ke vichaar krde rhaaṁge। mil ke khoj kriie baaṇii nuuun vichaariie। dhunnvaad।