Source: ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਨੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ
aakhaaṁ naal sriir/bdehii, maaiaa, jg rchnaa disdii hai, netrraaṁ naal aapṇaa aapaa disdaa hai, aapṇe avguṇ, aapṇe ghṭ aundrlii avsthaa disdii hai “dehii gupt bidehii diisai॥”। netrr ghṭ diiaaṁ dehii diiaaṁ aakhaaṁ hn jis naal hukm, jot, ghṭ aundrlaa aunmrrit disdaa। giaan hai aunjn (surmaa) te naam hai (sojhii), netrr jihnaaṁ naal dib drrisṭii mildii। aau viichaariie।
gur giaan aunjnu schu netrrii paaiaa॥
gurmti sriir diiaaṁ aakhaaṁ nuuun netrr nhiiṁ munndii। vidvaan prrchaark vidiaa ate giaan nuuun netrr munnii jaaṁde। giaan taaṁ pṛrhn vaale nuuun vii ho skdaa pr sojhii vichaarn vaale nuuun huundii guṇaaṁ nuuun dhiaan viach rakhṇ vaale nuuun huundii।
”se netrr prvaaṇu jinii drsnu pekhaa॥ se kr bhle jinii hri jsu lekhaa॥ se chrṇ suhaave jo hri maargi chle hu bli tin sungi pchhaaṇaa jiiu॥2॥” – svaal ih bṇdaake jo akaal muurt hai usde drsnu kiveṁ hoṇe? ih hoṇe netrraaṁ naal “netrrii stiguru pekhṇaa srrvṇii sunṇaa gur naau॥” ate “giaan mhaa rsu netrrii aunjnu trribhvṇ ruupu dikhaaiaa॥” । dekhaa te pekhaa de viach vii phrk hai kunnaaṁ te srrvṇii viach vii phrk hai। usdii sojhii hoṇaa usde hukm dii sojhii paiṇii schu netrraaṁ naal। “giaan aunjnu guri diiaa agiaan aundher binaasu ॥”
”netrr prrgaasu kiiaa gurdev॥ bhrm ge puurn bhii sev॥1॥” – netrraaṁ daa prgaas hoṇaa gur prrsaad naal (guṇaaṁ dii vichaar naal baaṇii dii vichaar naal) jis naal bhrm daa naas huundaa।
”jini kri updesu giaan aunjnu diiaa inੑii netrrii jgtu nihaaliaa॥ – iathe vii baaṇii aakhdii bhaaii updes duaaraa giaan aunjn prraapt hoṇaa jis de naal jgtu nihaaliaa jaaṇaa।
”aklii saahibu seviiai aklii paaiiai maanu॥ aklii pṛiੑ kai bujhiiai aklii kiichai daanu॥ naanku aakhai raahu ehu hori glaaṁ saitaanu॥1॥” – paatisshaah aakhde aklii saahib dii sevaa hoṇii jo hai “gur kii sevaa sbdu viichaaru॥”, giaan pṛrhiaa jaa skdaa suṇiaa jaa skdaa pr binaa buujhe sojhii nhiiṁ prraapt huundii। jiveṁ skuulaaṁ viach bache 2 sṭrrok iunjn 4 sṭrrok iunnjn te ḍiisl iunjn kiveṁ kunm krdaa isde baare pṛrhde ne। ih iunjn daa giaan ho giaa। pher kuajh huunde ne jihṛe is giaan viach vaadhaa krde ne। jiveṁ mkainik iunjn ṭhiik kr laiṁdaa khol ke vekhiaa vii huundaa ke iunjn aundroṁ disdaa kiho jihaa hai। uhnaaṁ de giaan viach thoṛaa jiaadaa vaadhaa huundaa kiuṁke uhnaaṁ iunjn vekhiaa। kii virle huunde jihnaaṁ iunjn kunm kiveṁ krdaa de naal naal iunjn bṇaaiaa vii huundaa। uhnaaṁ nuuun sojhii huundii ke iunjn viach kii bdlaav kriie kev uh tej chale vdhiiaa maaiilej deve। asiiṁ roj baaṇii pṛ rhe haaṁ। kiiaaṁ nuuun baaṇii kunṭh vii hai, phṭr phṭr suṇaa vii diunde hn। pr kii uhnaaṁ nuuun giaan hai baaṇii daa? kii huunde jihnaaṁ nuuun giaan ho jaaṁdaa ptaa hai ke vikaar kii hn kiveṁ kunm krde, vikaaraaṁ te jiat kiveṁ paaṇii pr jiat paa nhiiṁ ske। giaan toṁ sojhii tk nhiiṁ ge। pher hn bhgt jihnaaṁ ne sojhii vaalii avsthaa prraapt kr lii। bhaaveṁ gurbaaṇii puurii kunṭh naa hove pr uhnaaṁ viach tat giaan daa prrgaas ho giaa।
jihṛe pṛrh suṇ te rhe ne pr buujh nhiiṁ rhe, vichaarde nhiiṁ uhnaaṁ lii aakhiaa “pṛi pṛi gḍii ldiiahi pṛi pṛi bhriiahi saath॥ pṛi pṛi beṛii paaiiai pṛi pṛi gḍiiahi khaat॥ pṛiiahi jete brs brs pṛiiahi jete maas॥ pṛiiai jetii aarjaa pṛiiahi jete saas॥ naank lekhai ik gl horu humai jhkhṇaa jhaakh॥1॥”
jisne sojhii prraapt kr ke pṛrhiaa vichaar ke pṛrhiaa pher kii hoṇaa? jvaab diunde ne paatisshaah baaṇii viach “giaan aunjnu jaa kii netrrii pṛiaa taa ku srb prrgaasaa ॥” usnuuun tat giaan dii dib drrisṭii prraapt hoṇii, baakii saarii duniiaaṁ bhrm dii niiund viach agiaantaa dii raat viach suatii pii huundii te uhnaaṁ nuuun giaan daa chaanṇaa huundaa। “jnm jnm ke kilvikh dukh bhaage guri giaan aunjnu netrr diit ॥”
ihii giaan dii aas bhgtaaṁ ne kiitii hai “naank ku prrbh kirpaa kiijai netrr dekhhi drsu teraa॥1॥”
jdoṁ ih netrr prraapt ho ge taaṁ sojhii toṁ baahr sb kujh baad lagṇaa “aisii pekhii netrr mhi puure gur prsaadi॥ raaj milkh dhn jobnaa naamai binu baadi॥1॥”
jdoṁ dih giaan toun sojhii ho jaaṁdii hai sb gobiund (prmesr daa biund) hii disdaa “sbhu gobiundu hai sbhu gobiundu hai gobiund binu nhii koii ॥” sb usde viach rmiaa hoiaa raam boldaa disdaa “sbhai ghṭ raamu bolai raamaa bolai॥ raam binaa ko bolai re ॥1॥“ usde viach hriaa disdaa “e netrrhu meriho hri tum mhi joti dhrii hri binu avru n dekhhu koii॥ hri binu avru n dekhhu koii ndrii hri nihaaliaa॥ ehu visu sunsaaru tum dekhde ehu hri kaa ruupu hai hri ruupu ndrii aaiaa॥ gurprsaadii bujhiaa jaa vekhaa hri iku hai hri binu avru n koii॥ khai naanku ehi netrr aundh se stiguri miliai dib drrisṭi hoii॥”, agiaantaa ne vikaaraaṁ ne jiiv nuuun aunnaa kr ke rakhiaa hoiaa hai, giaan dii vichaar krke sojhii de naam de netrraaṁ naal dib drrisṭ prraapt hoṇii hai। agiaantaa ne saaḍaa haal ih kiitaa sii ke “bhuuunḍii chaal chrṇ kr khisre tuchaa deh kumlaanii॥ netrrii dhuundhi krn bhe bhre mnmukhi naamu n jaanii॥1॥” ate “ḍgrii chaal netrr phuni aundhule sbd surti nhii bhaaii॥ saastrr bed trrai guṇ hai maaiaa aundhulu dhundhu kmaaii॥3॥” te jaagṇaa uhnaaṁ ne hii hai jihnaaṁ nuuun ih netrr mimṇe “kht naank jnu jaagai soi॥ giaan aunjnu jaa kii netrrii hoi॥6॥2॥”
so bhaaii aakhaaṁ khualiiaaṁ hoṇ jaaṁ bund hoṇ giaan naal netrr khulṇe jruurii hn “hirdai jpu netrr dhiaanu laavu srrvnii kthaa sunaae॥ chrṇii chlu maargi ṭhaakur kai rsnaa hri guṇ gaae॥2॥“
jdoṁ bhaaii sti dii sungt kiitii taaṁ netrraaṁ naal giaan guruu dii sojhii paiṇii “stsungti kii dhuuri prii uḍi netrrii sbh durmti mailu gvaaii ॥1॥”। jg rchnaa nuuun baaṇii jhuuṭh aakhdii maaiaa moh viach phse, jhuuṭh bolṇ vaale, vikaaraaṁ viach grrst lokaaṁ daa ikaṭh sti sungt nhiiṁ huundii। gurmti anusaar hukm sti hai, akaal sat hai naam (sojhii) sti hai। jdoṁ mnu ne ikaagrchiit ho ke ghṭ aundrlii jot ( ghaṭ aundrle raam/hri/saadhuu/sunt) dii sungt kiitii te guṇaaṁ dii vichaar kiitii, akaal purkh de guṇ ghṭ aundr gaae udoṁ sojhii de netrr prraapt hoṇe taaṁ guṇ upjṇe ihii khaals dhrm hai। “je iku hoi t ugvai rutii huu ruti hoi ॥”
ihii sungt khaalsaa krdaa “gur sungti kiinii khaalsaa” ihii khaalse dii asl sungt hai।
Source: ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਨੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ