Source: ਜਾਤ ਗੋਤ ਕੁਲ

jaat got kul

gurmti viach siakhaaṁ lii jaat got kul vrjit hai। gurmti brrhm daa giaan hai te saare mnuakhaaṁ viach ek jot (smaan jot) dekhṇ daa hii aadessh hai। naa jaat, naa kul, naa got, naa rung naa hii koii hor bhed bhaav munnṇ dii maaṛii jhii vii chhuuṭ hai। pr asiiṁ guruu ghr vakhre rakhe hoe ne ate asiiṁ vekhiaa iak bhuat vaḍe raagii jdoṁ akaal chlaaṇaa kr ge taaṁ uhnaaṁ daa sunskaar krn lii do gaj jshmiin vii kise naa diatii। aaj vii baaṭe vakhre rakhe hoe ne kii gursiakh khaauṇ vaale dhiṛiaaṁ ne। je puachho taaṁ aakhde ne ke rungreṭiaaṁ ne iak yuadh viach dhokhaa kiitaa sii is kaarṇ uhnaaṁ daa udoṁ to baaṭaa vakhraa hai। bhrosaa nhiiṁ kr skde। te maiṁ puachhiaa iak gltii piachhe tusiiṁ saariaaṁ daa baaṭaa vkhraa kr diataa? bhual ge ke rungreṭaa guruu kaa beṭaa vii itihaas viach drj hai। gurbaaṇii toṁ taa koii ih bhedbhaav khtm krn daa phurmaan koii suṇdaa nhiiṁ। aapaaṁ vichaar kraaṁge ke gurbaaṇii viach jaat got kul aadii baare kii khiaa। te siakh dii jaati kii hoṇii chaahiidii gurmti de aadhaar te ih vii smjhaaṁge।

”jaati julaahaa mti kaa dhiiru॥ shji shji guṇ rmai kbiiru॥” – ihnaaṁ punktiiaaṁ nuuun pṛrh ke lgdaa kii kbiir jii aapṇii jaat das rhe ne। iathe alunkaar dii vrto hai। julaahaa uhnaaṁ khaas khiaa te aage spsshṭ kiitaa hai ke julaahaa daa arth “jo laahaa” lve uh julaahaa hai। kiveṁ “ochhii mti merii jaati julaahaa॥ hri kaa naamu lhio mai laahaa॥3॥” ate “kbiir jaati julaahaa kiaa krai hirdai bse gupaal॥ kbiir rmiiaa kunṭhi milu chuukhi srb junjaal॥82॥”। uh taaṁ hri de naam (sojhii) daa laahaa laiṇ dii gl krde pe ne। “naamaa chhiibaa kbiiru joulaahaa puure gur te gti paaii॥ brrhm ke bete sbdu pchhaaṇhi humai jaati gvaaii॥”

”ulṭi jaati kul douu bisaarii॥ suunn shj mhi bunt hmaarii॥1॥” – kbiir jii aakhde ne ke jaat ate kul donoṁ bisaar ditiiaaṁ hn।

jihṛe maaṇ naal aapṇii jaat got kul aadii dasde ne uhnaaṁ nuuun gurmti daa sundessh hai ke aage drgaah viach naa jaat naa deh jaaṇii uathe taaṁ kevl jot ne jaaṇaa te jot dii koii vakhrii pchhaaṇ nhiiṁ rhṇii। pchhaaṇ taaṁ sriir kaarṇ hai iathe hii rhe jaaṇii sriir/deh naal sṛ jaaṇii “dehii jaati n aagai jaae॥ jithai lekhaa mungiiai tithai chhuṭai schu kmaae॥ stiguru sevni se dhnvunte aithai othai naami smaavṇiaa॥3॥” aage taaṁ sach (naam/sojhii/hukm/guṇ) hii naal jaaṇaa।”gurmukhi jaati pti sbhu aape॥ naank gurmukhi naamu dhiaae naame naami smaavṇiaa॥”, “vdii su vjgi naankaa schaa vekhai soi॥ sbhnii chhaalaa maariiaa krtaa kre su hoi॥ agai jaati n joru hai agai jiiu nve॥ jin kii lekhai pti pvai chunge seii kei॥3॥”

”jaati vrn turk aru hiunduu॥ psu punkhii anik joni jiunduu॥ sgl paasaaru diisai paasaaraa॥ binsi jaaigo sgl aakaaraa॥5॥” – mnuakh nuuun chete kraaiaa jaa rhiaa hai ke jaati vrn turk hiunduu joni sunsaar psaaraa ih sb bins jaaṇaa te kevl jot hii ajr amr hai। maaiaa to pre। “jaaṇhu joti n puuchhhu jaatii aagai jaati n he॥1॥”, “aagai jaati ruupu n jaai॥ tehaa hovai jehe krm kmaai॥ sbde uucho uuchaa hoi॥ naank saachi smaavai soi॥”

naam (gurmti giaan dii sojhii) to binaaṁ sb hii niiviiṁ jaat hai “bhgti rte se uutmaa jti pti sbde hoi॥ binu naavai sbh niich jaati hai bisṭaa kaa kiiṛaa hoi॥7॥”, kiiaaṁ ne vaahiguruu vaahiguruu naa raṭṇ vaaliaaṁ nuuun niichii jaati smjh ke hunkaar vdhaa liaa। binaaṁ smjhe ke gurmti naam kisnuuun aakhdii। “philii kruupi kujaati kulkhnii saahurai peiiai burii॥ ab kii sruupi sujaani sulkhnii shje udri dhrii॥1॥ ” – ihnaaṁ punktiiaaṁ viach kise aurt nuuun kujaati kulkhṇii nhiiṁ khiaa। iathe budh dii gl ho rhii hai jis philii buadh nuun giaan nhiiṁ , ahunkaar hai, haume hai, maaiaa mgr bhaj rhii hai, sruupi sujaan sulkhṇii hai naam (sojhii) prraapt kr chuakii buadh jisnuuun hukm dii sojhii pai gii hai, vikaaraaṁ de rog nhiiṁ hn।”e mnaa ati lobhiiaa nit lobhe raataa॥ maaiaa mnsaa mohṇii dh dis phiraataa॥ agai naau jaati n jaaisii mnmukhi dukhu khaataa॥ rsnaa hri rsu n chkhio phiikaa bolaataa॥ jinaa gurmukhi aunmrritu chaakhiaa se jn trriptaataa॥15॥”

”gurmukhi jaati pti schu soi॥ gurmukhi auntri skhaaii prrbhu hoi॥2॥” – gurmukhi – guṇaaṁ nuuun mukh rakhṇ vaaliaaṁ dii jaat kevl sach hai, sach kevl naam/sojhii/giaan, hukm, akaal hai jo kde nhiiṁ khrdaa। guṇaaṁ nuuun mukh rakhṇ vaaliaaṁ dii skhaaii (dostii) prrbh naal huundii hai। dostii huundii do + stii arth do sti sruupaaṁ daa ekaa। bhgt jii taaṁ aapṇe aap nuuun niich jaat aakhde hn, bhaaveṁ uhnaaṁ kol brrhm daa giaan sii।

“merii jaati kmiinii paaṁti kmiinii ochhaa jnmu hmaaraa॥ tum srnaagti raajaa raam chund khi rvidaas chmaaraa॥5॥6॥”,

“naamu jaati naamu merii pti hai naamu merai prvaarai॥ naamu skhaaii sdaa merai sungi hri naamu mo ku nistaarai॥1॥”

”hmrii jaati paati guru stiguru hm vechio siru gur ke॥ jn naank naamu prio gur chelaa gur raakhhu laaj jn ke॥”

”kbiir ko ṭhaakuru and binodii jaati n kaahuu kii maanii॥”

”niich jaati hri jptiaa utm pdvii paai॥” – aakhde niich jaat sii, hri jptiaa (hri de naam dii sojhii liaaṁ, hri nuuun pchhaaṇdiaa) utm pdvii paaii hai।

gurbaaṇii viach sshbd aauṁdaa hai “niich jaati hri jptiaa utm pdvii paai॥ puuchhhu bidr daasii sutai kisnu utriaa ghri jisu jaai॥” – ihnaaṁ punktiiaaṁ nuuun pṛrh ke bhulekhaa lg skdaa hai ke gurmti jaat paat nuuun prrvaangii diundii hai। ih gl sraasr glt hai। gurmti viach niich jaat uhii hai jo giaan naa lve। naam (sojhii) dii vichaar naa kre। maaiaa mgr bhaje। hri smjhṇ lii vekho “hri”। iathe dasiaa ih jaa rhiaa hai ke mnmukh vii giaan laike, naam daa aunmrrit laike hriaa ho jaaṁdaa hai te uatm pdvii paa laiṁdaa hai।

te saaḍe viachoṁ kii viir bhaiṇ ṭeve milaa rhe huunde ne duniaavii jaati got aadii vekh ke। ih taaṁ spsshṭ ho rhiaa hai ke guruu vaalii siakhii daa prrchaar taaṁ aaj ho nhiiṁ rhiaa। siakhii taaṁ prmesr nuuun “ajaate” aakh rhii hai, naank paatisshaah kh rhe ne “ekm ekunkaaru niraalaa॥ amru ajonii jaati n jaalaa॥ agm agochru ruupu n rekhiaa॥ khojt khojt ghṭi ghṭi dekhiaa॥”, naank paatisshaah taaṁ prmesr nuuun ekunkaar nuuun ghṭ ghṭ (hrek jiiv) viach dekh rhe ne te asiiṁ jaat paat chhaḍ nhiiṁ paa rhe। mnuakhaaṁ nuuun jaati paati rung uhdaa vekh te vunḍ rhe haaṁ। “ohu sbh te uuchaa sbh te suuchaa jaa kai hirdai vsiaa bhgvaanu॥ jn naanku tis ke chrn pkhaalai jo hri jnu niichu jaati sevkaaṇu॥4॥4॥” huṇ ih saaḍii mrjshii hai ke asiiṁ ih pṛrh ke vii jaat paat munnṇii hai jaaṁ nhiiṁ। “naa mai jaati n pti hai naa mai thehu n thaau॥ sbdi bhedi bhrrmu kṭiaa guri naamu diiaa smjhaai॥2॥”

”aadi nirunjnu prrbhu nirunkaaraa॥ sbh mhi vrtai aapi niraaraa॥ vrnu jaati chihnu nhii koii sbh hukme srrisṭi upaaidaa॥1॥ lkh churaasiih joni sbaaii॥ maaṇs ku prrbhi diiii vḍiaaii॥ isu puṛii te jo nru chuukai so aai jaai dukhu paaidaa॥2॥”

ih gl usnuuun hii smjh aauṇii hai jis nuuun naam smjhaa ditaa gur ne te bhrm kaṭ diataa aapṇii mnuakh hoṇ dii gl usnuuun smjh aauṇii jisnuuun aap jot sruup hoṇ daa ptaa chl giaa।

hrek mnuakh aapṇii jaati nuuun uatm dasdaa, jaṭ aakhde asiiṁ uatm, bhaape, trkhaaṇ, brraahmṇ ih sb naam mnuakh de diate hoe ne। puachho tusiiṁ uatm kiveṁ? tuhaaḍaa khuun laal nhiiṁ? sir te klgii lai ke paidaa huunde? tuhaaḍe viach log hunkaar nhiiṁ krde, chorii ṭhagii ktl nhiiṁ krde? laalch nhiiṁ krde jaaṁ hor kise kaarṇ aapṇe aap nuuun uatm munnii baiṭhe hoṁ? ihii gl bhgt jii ne brraahmṇ to puachhii “jau tuuun brraahmṇu brrhmṇii jaaiaa॥ tu aan baaṭ kaahe nhii aaiaa॥2॥“, brraahmṇ prrchaar krde ne ke brraahmṇ brrhmaa de muuh toṁ junme hn, bhgt jii puachhde je tuuun brrhmṇii daa jaaiaa hai taaṁ brrhmṇii de muakh toṁ kiuṁ nhiiṁ jnmiaa aam mnuakh vaaṁg kiuṁ paidaa hoiaa।

”ptit jaati utmu bhiaa chaari vrn pe pgi aai॥2॥ naamdea prriiti lgii hri setii loku chhiipaa khai bulaai॥ khtrrii brraahmṇ piṭhi de chhoḍe hri naamdeu liiaa mukhi laai॥3॥” – bhgt jii nuuun ptit jaati aakhde sii, aakhde maiṁ taaṁ uatm ho giaa chaare vrn hun pairaaṁ viach hn jdoṁ toṁ prriit hri naal lagii bhaaveṁ log chhiipaa khṇ। maiṁ brraahmṇ khtrrii lii piṭh pher lii hai saare chhaḍ diate hn jdoṁ toṁ hri nuuun hri de guṇaaṁ nuuun muakh (aage) rakhiaa hai arth maaiaa vl dhiaan chhaḍ hukm de giaan daa dhiaan hai। hri hii hri de bhgt dii jaati huundii hai।

”hri bhgtaa kii jaati pti hai bhgt hri kai naami smaaṇe raam॥ hri bhgti krhi vichhu aapu gvaavhi jin guṇ avgṇ pchhaaṇe raam॥ guṇ augṇ pchhaaṇai hri naamu vkhaaṇai bhai bhgti miiṭhii laagii॥ andinu bhgti krhi dinu raatii ghr hii mhi bairaagii॥ bhgtii raate sdaa mnu nirmlu hri jiiu vekhhi sdaa naale॥ naank se bhgt hri kai dri saache andinu naamu smੑaale॥2॥ ”

”jaati kaa grbu n kriiahu koii॥brrhmu biunde so brraahmṇu hoii॥1॥ jaati kaa grbu n kri muurkh gvaaraa॥ isu grb te chlhi bhutu vikaaraa॥1॥ rhaau॥ chaare vrn aakhai sbhu koii॥ brrhmu biund te sbh opti hoii॥2॥ maaṭii ek sgl sunsaaraa॥ bhu bidhi bhaaṁḍe ghṛai kumੑaaraa॥3॥ punch ttu mili dehii kaa aakaaraa॥ ghṭi vdhi ko krai biichaaraa॥4॥ khtu naank ihu jiiu krm bundhu hoii॥ binu stigur bheṭe mukti n hoii॥5॥1॥“ – jaat daa grb krn toṁ saaphsh hii mnaahii hai। te paatisshaah aakhde ne ke hrek dii utmtii brrhm biund toṁ hoii hai। sb gobiund hai। jo vii jaat daa grb krdaa hai muurkh gvaar agiaantaa viach krdaa hai। saariaaṁ dii eko miaṭii daa aakaar hai jiveṁ iako miṭii naal ghumaar vakh vakh bhaaṁḍe bṇaauṁdaa hai uadaaṁ hii prrbh ne saare jiiv ghṛe hn। koṛ ghaṭ hai kauṇ vadh isdaa phaislaa asiiṁ kiveṁ kr skde haaṁ। kisnuuun jiaadaa piaar krdaa rab kisnuuun ghaṭ ih taaṁ usnuuun hii ptaa hai। je aapṇii soch je aapṇii mti aapṇii maiṁ, aapṇaa sir sache de guṇaaṁ nuuun bheṁṭ nhiiṁ kiitaa taaṁ bhvsaagr, jm de ḍunḍ, vikaaraaṁ toṁ muktii nhiiṁ hoṇii। “hri simrn kii sglii belaa॥ hri simrnu bhu maahi ikelaa॥ jaati ajaati jpai jnu koi॥ jo jaapai tis kii gti hoi॥3॥” – mnukh dii asl jaati hai naam (sojhii “naame hii sbh jaati pti naame gti paaii॥”), te prmesr aap ajaat hai jaat vrn toṁ baahr hai ih jo jaap (pchhaaṇ) laiṁdaa hai smjh laiṁdaa hai usdii hii gti huundii hai। “tumੑraa jnu jaati avijaataa hri jpio ptit pviichhe॥ hri kiio sgl bhvn te uupri hri sobhaa hri prrbh dinchhe॥”

”in bidhi hri miliiai vr kaamni dhn sohaagu piaarii॥ jaati brn kul shsaa chuukaa gurmti sbdi biichaarii॥1॥” – gur mti sbdi dii vichaar raahiiṁ brn kul jaati daa shsaa (sshunkaa) khtm ho jaaṁdaa hai te ihii hri nuuun milṇ daa triikaa hai। jiveṁ koii vdhuu vr aapṇaa sohaag labhdii hai, jiiv dii buadh daa suhaag hri hai। “maatr pitr tiaagi kai mnu suntn paahi bechaaio॥ jaati jnm kul khoiiai hu gaavu hri hrii॥1॥”

mnuakh nuuun vikaar ṭhagde hn। gurmti daa phurmaan hai “raaju maalu ruupu jaati jobnu punje ṭhg॥ enii ṭhgiiṁ jgu ṭhgiaa kinai n rkhii lj॥ enaa ṭhgniੑ ṭhg se ji gur kii pairii paahi॥ naank krmaa baahre hori kete muṭhe jaahi॥2॥” pr ih gl smjhṇ vaale ghaṭ hii hn “aise jn virle jg aundri prkhi khjaanai paaiaa॥ jaati vrn te bhe atiitaa mmtaa lobhu chukaaiaa॥7॥”

naam (gurmti dii sojhii) hii jiiv dii aslii jaat hai pchhaaṇ hai। kbiir jii aakhde “kbiir merii jaati ku sbhu ko hsnehaaru॥ blihaarii is jaati ku jih jpio sirjnhaaru॥2॥” ih jo naam hai sojhii hai isde duaaraa maiṁ sirjṇhaar jpio arth jp liaa hai pchhaaṇ liaa hai। “kbiir ḍgmg kiaa krhi khaa ḍulaavhi jiiu॥ srb suukh ko naaiko raam naam rsu piiu॥3॥” naam dii giaan dii sojhii dii prriit aisii hai ke hukm, gobiund, prmesr de guṇ smjh aa jaaṁde hn te pher kise jiiv naal bhedbhaav nhiiṁ rhiundaa saariaaṁ viach ek jot ek nuur disdaa hai। ptaa lag jaaṁdaa hai ke ek nuur te hii sb jag upjiaa hai koii mundaa nhiiṁ koii maaṛaa nhiiṁ sb hukm viach hai। aakhde “kbiir hrdii piirtnu hrai chuun chihnu n rhaai॥ blihaarii ih prriiti ku jih jaati brnu kulu jaai॥57॥” pher aakhde jdoṁ maiṁ mr gii merii merii khtm ho gii taaṁ kevl tuuun hii tuuun disṇ lg piaa। “kbiir naa mouhi chhaani n chhaaprii naa mouhi ghru nhii gaau॥ mt hri puuchhai kunu hai mere jaati n naau॥60॥”

”kbiir jaati julaahaa kiaa krai hirdai bse gupaal॥ kbiir rmiiaa kunṭhi milu chuukhi srb junjaal॥82॥”

je koii aakhe maiṁ siakh haaṁ mainuuun gurmti naal piaar hai। maiṁ guruu kaa siakh haaṁ guruu naal prrem krdaa haaṁ taaṁ pher guruu dii gal pṛrh ke, smjh ke munnṇii vii paiṇii nhiiṁ taaṁ shsaa nhiiṁ chuukṇaa। vikaaraaṁ ne khaiṛaa nhiiṁ chhaḍṇaa। guruu nuuun prrem krn vaale viir bhaiṇ baaṇii nuuun smjh laiṇ te jaat paat de junjaal toṁ niklṇ, ihii prrchaar hoṇaa chaahiidaa।

aksr asiiṁ nihung siunghaaṁ se boliaa viach suṇde haaṁ

chaupii॥ naa hm chuuṛrhaa naa ghumiaar॥ naa jaṭ ar naahii luhaar॥ naa trkhaaṇ naa hm khtrrii॥ hm haiṁ siungh bhujungn chhtrrii॥ jaat got siunghn kii dungaa॥ dungaa in stigur te mungaa॥ khaalso hmro bḍ dhrm॥ mn dungo krno hmro krm॥ muurkh jo grb jaat kaa krai॥ vhi bheḍuu me haiṁ bheḍn rrai॥ jaat ar paat guruu hmro miṭaaii॥ jb paaṁch siungh hm phul piaaii॥ siidhe daaṛrhe hmro kuuunḍe muuchhhire॥ sdaa rhaiṁ hm sshstrrn phire॥ hm giidoṁ guruu ssher bnaaio॥ jiivṇe kii hai raahu btaaio॥

sti gur ne saanuuun naam (sojhii) dii giaan khṛg phṛaaii hai। isii giaan khṛrhg naal mn (agiaantaa) naal lṛaaii krnii hai vikaaraaṁ naal nit jung, vikaaraaṁ naal dungaa /dungl huundaa “kaamu krrodhu ahunkaaru nivaare॥ tskr punch sbdi sunghaare॥ giaan khṛgu lai mn siu luujhai mnsaa mnhi smaaii he॥3॥”

Source: ਜਾਤ ਗੋਤ ਕੁਲ