Source: ਗੁਰਮਤਿ ਵਿੱਚ ਰਾਮ

gurmti viach raam

gurmti vaalaa raam hai prmesr de guṇaaṁ viach rmiaa hoiaa srbviaapii raam jo ghṭ ghṭ (hrek jiiv) de hirde viach vasdaa hai। aaj kl bhut raulaa piaa hai gurmti vaale raam nuuun dsrth puatr raam siadh krn daa। bhut saare ḍeredaar, akhautii siakh vidvaan vii is viach lagu hoe ne। philaaṁ gl kriie gurbaaṇii daa phurmaan hai “raam jpu jiia aise aise॥ dhrruu prrhilaad jpio hri jaise॥1॥” jisdaa arth hai raam dii khoj (jpṇaa – arੳt phichaan kro) jiadaaṁ dhrruu prrhilaad ne hri nuuun jpiaa (phichaaniaa/jaaṇiaa) sii, snaatn mti de grrunthaaṁ anusaar prrhlaad daa jnm dsrth puatr raam toṁ te snaatn mti de hri (krrisshn) toṁ bhut sme phile daa hai। naale jihṛe nrsiungh avtaar dii gl snaatn mti krdii hai uh visshnuuun daa avtaar snaatn mti viach dsrth puatr raam to philaaṁ daa hai। snaatn mti vaale avtaar hn mtsiaa, kurmaa, vraahaa, nrsimhaa, vaamn, paaraasshuraam, raam, krrisshnaa/blraam, buadh ate klkii (Matsya; Kurma; Varaha; Narasimha; Vamana; Parashurama; Rama; Krishna or Balarama; Buddha or Krishna; and Kalki)। huṇ tusiiun aap daso je gurmti raam/hri jpṇ lii aakhdii hai dhrruu prrhlaad lii taaṁ uh raam dsrth putr kiveṁ ho skdaa hai। duusrii gl gurmti vaale prrhlaad jn taaṁ kii hoe ne। gurmti viach prrhlaad daa arth hai piaare putr (prriie laadh) “srṇaagti prrhlaad jn aae tin kii paij svaarii ॥2॥”, “prrhlaad jn ke ikiih kul udhaare॥” prrhlaad jn aaiaa nhiiṁ aae drj hai॥ is kaarṇ gurbaaṇii daa phurmaan hai ke “bed kteb khhu mt jhuuṭhe jhuuṭhaa jo n bichaarai॥”, je ved kteb vii pṛrhe hoṇ duuje dhrm grrunth pṛrhe hoṇ te vichaare hoṇ taaṁ gurmti kiuṁ vakhrii mti hai is baare ptaa lage। koੲ bhṭkaa nhiiṁ skdaa। siakhaaṁ viach prrchaar dii kmiiṁ, gurmti dii sojhii laiṇ dii thaaṁ sshrdhaa te golk daa vaapaar bhut vaḍaa kaarṇ hai jo aaj siakhaaṁ dii smjh viach giraavṭ hai। chlo aapaaṁ gurmti vaale raam baare viichaariie।

“kbiir raam khn mhi bhedu hai taa mhi eku bichaaru॥ soii raamu sbhai khhi soii kutkhaar॥190॥”

gurbaaṇii vaalaa raam vakhraa hai “ik raam dsshrth kaa beṭaa ek raam ghṭ ghṭ meṁ leṭaa ।”, te paaṁḍe vaale raam chund baare gurmti viach drj hai “paaṁḍe tumraa raamchund so bhii aavt dekhiaa thaa॥ raavn setii srbr hoii ghr kii joi gvaaii thii॥3॥“ – bhgt naam dev jii paaṁḍe nuuun puachhde sii tuhaaḍaa raam chund vii bhvsaagr viach aaiaa dekhiaa hai, ih uhii hai naa jisne raavṇ kaarṇ ghr dii joii(jnaanii) gvaaii sii। ih ṭiachr nhiiṁ hai। uhnaaṁ khiaa saaḍaa raam vakhraa hai tuhaaḍaa vakhraa।

aakhde dsm baaṇii viach raamaavtaar likh ke dsshrth puatr raam dii vḍiaaii kiitii hai। dsm paatsshaah ne raamaavtaar likhiaa, pr is nuuun dhiaan naal pṛo jii। raamaavtaar viach raamchundr dii ustti nhiiṁ kiitii gii hai। vḍiaaii taaṁ lv kussh dii kiitii hai। raam daa taaṁ bdh krtaa lv kussh ne “dekhi siiaa pti mukh ro diinaa॥ khyo puut bidhvaa muhi kiinaa ॥819॥ iti srrii bchitrr naaṭke raamvtaar lv baaj baadhve raam bdhh॥”। dsm paatsshaah dii raamaaiṇ niraakaarii hai। ithe raam nuuun maarke jiiṁdaa vii kiitaa jaaṁdaa hai । “ath siitaa ne sbh jiivaae kthnun॥” – ih saarii niraakaarii gal hai pr tuusiiṁ raamchundr dii hii ustti krn lag pe। phir dsm paatsshaah raamchundr nuuun avtaar taaṁ munnde nhiiṁ। “ek siv bhe ek ge ek pher bhe raamchundrr krrisn ke avtaar bhii anek hai॥”

“rovai raamu nikaalaa bhiaa॥ siitaa lkhmṇu vichhuṛi giaa॥” – gurmti vaale raam toṁ siitaa (buadh) ate lksshmn (mn) dono bichhṛe ne। tulsii yaa punḍit dii raamaayṇ vich sirph siitaa jii vichhṛe sii। duujii gl raamaaiṇ viach raam roiaa nhiiṁ sii khusshii naal vnvaas te giaa sii। gurmti vaalaa raam rovai kiuṁke siitaa (buadh) ate mn (lchhmṇ) doveṁ ustoṁ vichhṛe hoe ne maasiaa de mgr bhaj rhe ne। ate nrrip kunniaa (buadh) ke kaarne bhyaa bhekh dhaarii (mn dhaariaa giaa)।

gurbaaṇii vaalaa raam kauṇ hai “srrii raamchund jisu ruupu n rekhiaa॥ bnvaalii chkrrpaaṇi drsi anuupiaa॥ shs netrr muurti hai shsaa iku daataa sbh hai mungaa॥4॥”। gurbaaṇii vaalaa srrii raamchund hai jis daa n ruup hai naa rekhiaa। ih taa uh raam hai jo prmesr de guṇaa viach rmiaa hoiaa hai। ihii gurmti vaalaa raajaa raam hai jihṛaa mn te raaj krke bhvsaagr viach ate guṇaa nuuun dhaarṇ krke drgaah viach vii punchaa de raaj viach sshaaml hai।

“jaaṇii jaaṇii re raajaa raam ki khaaṇii” mn ne raaje nuuun raajaa munn liaa

“rovai dhsiru lunk (hirdai vaalshaa aasṇ) gvaae॥ jin siitaa aundii ḍuruu vaae॥” – sirph ḍmruu (mnmti ne), siitaa (budhi) nuuun apṇe naal joṛ liaa।

“mn mhi jhuure raamchund , siitaa lchhmṇ jog , hṇvuntru aaraadhiaa , aaiaa kri sunjog” (gurmti duaaraa jpu ate phir araadh ki sunjog hoiaa। ate hor punktiiaaṁ daa sunmeln krke gurmti viach dase raam de bhed nzdiik jaa skde haaṁ ।

raam + vṇ = raavṇ
bhaav vṇvaas vaalaa raam: jo philaa raajaa sii so gurmti viach raam hii raavṇ hai jisdaa drgaah toṁ nikaalaa hoiaa hai।

kirpaa krke dhiaan naal vichaaro jii 🙏
raam de abhimaan kaarṇ mn daa jnm hoiaa। raam dii hu cho maiṁ (mn) daa jnm hoiaa। ghṭ, hirdaa (Not Heart) raam daa nivaas sthaan hai। lkshmṇ (mn) nuuun consciousness snaatn mt ya Science daan khiunde ne। gurbaaṇii anusaar lksh toṁ ṭuaṭeyaa hoiaa mn, lkshmṇ suataa unconsciousness hai। raam conscious hai। buadh (siitaa) mn daa strrii ruup hai। use de piachhe chldii hai। gur giaan naal ihnuuun raam dii khoj vich laauṇaa hai। je siitaa raam nuuun suṇ lve te lkshmṇ kmzor mhisuus kregaa ate raam naal mil jaavegaa ih gurmukhi raamaayṇ hai।

“stigur jaagtaa hai dio” – aundrvaalaa jaagdaa hai , Conscious
“khaa gaaphl soiaa ” – baahrvaalaa suataa hai , Unconscious

lele ko chuunge nit bheṛ ” – lele = mn , bheṛ =buadh , buadh mn piachhe chldii hai

“kbiir supnai huu brṛaai kai jih mukhi niksai raamu ॥ taa ke pg kii paanhii mere tn ko chaamu ॥63॥” – kise traah is supne dauraan gurmti suṇ ke raam bol dve (Unclear hii shii )

raam ate mn asl vich iak hii hn – “khiṇ suṇn ko duujaa ” . sirph khiṇe sunṇ krke 2 ne। jo suṇ daa uh hisaa raam , jo khiundaa , uh munn। “raam bole , raamaa (mn) bole “

gurbaaṇii vaalaa raam niraakrii hai, paaṁḍe vaalaa raam bundaa hai “paaṁḍe tumraa raamchundu so bhii aavtu dekhiaa thaa॥ raavn setii srbr hoii ghr kii joi gvaaii thii ॥3॥ goṁḍ (bh. naamdev) guruu grrunth saahib – 875 “

gurbaaṇii niraakaarii raam dii gal khual ke krdii hai l is nuuun gurmti viach aatm raam vii khiaa jaaṁdaa hai ate ih ghṭ ghṭ viach hai। is nuuun prrbh, hri ate gur vii likhiaa giaa hai pr jaaṇe-anjaaṇe saare ṭiikaakaar is nuuun vaahiguruu jaaṁ prmaatmaa likhde hn jo ki sraasr glt hai। ih jiiv daa muul hai ate muul muntr is ik sunpuurṇ raam de hii aaṭh guṇ dsdaa hai।

is nuuun is prkaar naal gurbaaṇii ne pessh kiitaa hai।.

hri aatm raamu psaariaa mere goviundaa hri vekhai aapi hduurii jiiu॥3॥
guṛii (m: 4) 174

hri hii ( auntir aatmaa ) raam hai ate ih hr ghṭ vich psriaaṁ hai। meraa gshauvidaa 1 tau 2 ho raam tau ( mn krrisn ) bṇ ki apṇe aap tau duur ho ki vekh rihaa jdoṁ tk jiiv is nuuun nhiiṁ khojdaa jnm mrṇ toṁ nhiiṁ chhuṭ skdaa।

anik joni jnmhi mrhi aatm raamu n chiin ॥
guṛii b.a. (m: 5) 254

aatm raam nuu nrhii chiiniiaa ( khojiaa ) anek jnm mrn juuniaa viach turiaa phirdaa hai jiiv tau jd mn gur ( giaan )dii pichhe turiaa taa gur mukh ne is nuuun khoj liaa hai ate aavaa gvṇ daa chakr miṭaa liaa hai।

gurmukhi jhgṛu chukaaionu iko rvi rhiaa ॥

sbhu aatm raamu pchhaaṇiaa bhujlu tri giaa ॥

gurmukhi daa kise naal vaad vivaad ( jhgṛaa ) mukaa ki iko aatm raam naal rvi rihaa bhaav mn chit 1 ho ge saare ghṭaa ch vs rihaa aatm raam nuuun pchhaaṇ ki bhv saagr dii siimaa paar kr giaa bhaav surit ṭik gii e

joti smaaṇii joti vichi hri naami smiaa ॥14॥
suuhii kii vaar: (m: 3) 790

jo joti (chit) tau mn paidaa hoiaa sii huṇ ose hri viach hii smaa giaa jitho raam nuu nikaalaa piaa sii othe dubaaraa smaa giaa

rovai raamu nikaalaa bhiaa ॥
siitaa lkhmṇu vichhuṛi giaa ॥

raam ( aatmaa ) ro rhi e jo us tau paidaa hoi mn ( lchhmṇ ) te siitaa ( budhi ) usdii apṇe muul tau vichhṛ gii hai bhaav saaḍaa muul hai jo atm raam hai, oh ro rhiaa is siitaa naamk budhii ate lkhmṇu naamk mn nuuun hii is raam (jiiv de muul) daa mel krvaauṇ daa jtn gurbaaṇii vich hai । jdoṁ ih tiunno hii mil jaaṇ taaṁ ih sunpurṇ munniaa jaaṁdaa hai l

trritiiaa tiine sm kri liaavai ॥
aand muul prm pdu paavai ॥ punnaa 343.

ih tiunn hn raam, siitaa ate lkhmṇuih niraakaarii rmaaiṇ hai। is nuuun hii raajaa raam kii khaanii khiaa giaa hai।

jaanii jaanii re raajaa raam kii khaanii ॥ punnaa 970.

is niraakaarii raam dii khaanii nuuun gurmukh ne bujhṇaa hai। buujhṇ naal bidhaate tk phuunchṇ daa set (setuu – arth bridge) bṇnaa। “gurmukhi baaṁdhio setu bidhaatai॥ lunkaa luuṭii dait suntaapai॥ raamchundi maario ahi raavṇu॥ bhedu bbhiikhṇ gurmukhi prchaaiṇu॥ gurmukhi saairi paahṇ taare॥ gurmukhi koṭi tetiis udhaare॥40॥” – gurmukhi ne hii mn daa ahunkaar vaalaa lunkaa (gṛrh/kilaa) jitṇaa hai te dait (vikaaraaṁ) te jiat paauṇii hai।

vedaaṁ vaalaa raam taaṁ akaal hai ajonii hai jo maaṁ de kuakhbtoṁbpaidaa nhiiṁ huundaa। kii aakhde snaatn mti vaalaa raamaaiṇ vaalaa raam ajonii hai uhii akaal purkh hai taaṁ gurbaaṇii svaal krdii

“jau kho raam ajoni ajai ati kaahe kau kausli kukh jyo juu॥ kaal huuun kaal kho jih kau kihi kaarṇ kaal te diin bhyo juu॥ sti sruup bibair khaai su kyoṁ pth ko rth haaki dhyo juu॥” – dsm baaṇii viach mhaaraaj ne trksshiil paaṁḍe nuuun puachhiaa ke je tuhaaḍaa raam hii ajoni ajai hai taaṁ kausli (kusshaliaa) dii kuakh toun kiuṁ jnmiaa?

gurmti nuuun vichaaro। vichaar kroṁ ke gurmti kii sundessh dii rhii hai। bhṭko naa। gurmti daa phurmaan hai “gurmukhi mnu smjhaaiiai aatm raamu biichaari॥2॥”, “aatm raamu pchhaaṇiaa shje naami smaanu॥”, “sbhu aatm raamu pchhaaṇiaa gurmtii nij ghri vaasu ॥3॥” raam taaṁ ghṭ ghṭ (hirde) viach hai hr jiiv de aundr hai jo prmesr de guṇaa viach rmiaa hoiaa hai, jisnuuun khojṇaa hai। gurmti daa aadessh hai ke aapṇe aatm (jot) nuuun raam (rmiaa) hoiaa prvaan kr taa ke sunsaa (sshunkaa/bhulekhaa) duur hove “saataiṁ sti kri baachaa jaaṇi॥ aatm raamu lehu prvaaṇi॥ chhuuṭai sunsaa miṭi jaahi dukh॥ suunn srovri paavhu sukh॥8॥” – aapṇe bhiitr daam vasdaa hai ihii gurmukh neṁ prvaan krnaa hai।

“jinii aatmu chiiniaa prmaatmu soii॥”

chiiniaa daa arth huundaa chinhit krnaa, identify krnaa, nisshaandehii krnaa। aatmu hai ghṭ aundrlii jot “aatm joti bhii prphuulit purkhu nirunjnu dekhiaa hjuuri॥1॥” ih prphuulit (khussh) huundii nirunjn (raam) nuuun ghṭ viach haajshir (hjuuri) dekh ke huundii।

aatmaa taaṁ maaiaa dii niiṁd viach mgn suatii pii hai। jis ne giaan de chaanṇe toੳn jaag ke aatm hoṇaa। vikaar usdii niiṁd dii phiredaarii krde ne। pher usne aap liveṁ chiin laiṇaa? koii ahunkaar dii niiṁd viach suataa, koii baaṇii suṇdiaaṁ, pṛrhdiaaṁ vichaar krdiaaṁ suataa, mere vrge nuuun taaṁ lgdaa mainuuun bhaasshaa daa, viaakrṇ daa giaan ho giaa is lii maiṁ chiin liaa। mainuuun ptaa ho skdaa jaaṁ giaan ho skdaa ke aatmaa nuuun chiinṇaa hai pr gl ih hai ke je maiṁ chiin skdaa hovaaṁ taaṁ pher krtaa ho giaa। asl viach “maiṁ” bhṭk rhiaa haaṁ suate nuuun phurne uṭhde ne bhrm huundaa giaan hoṇ daa। chiiniaa jaaṇaa hukm viach, ndr naal। pr kisdii ndr? kisdaa hukm?

jis din ih smjh aa giaa ke maiṁ nhiiṁ aundr raam/hri tuuun haiṁ। tuuun aap akaal ruup haiṁ jot haiṁ। maiṁ hoṇ daa bhrm khtm ho giaa us din ndr ho jaaṇii। vikaaraaṁ dii ml utr nirml ho jaaṇaa। mn mrn toṁ philaaṁ nirml bhgtii sshuruu hii nhiiun ho skdii। bs iadhr uadhr diiaaṁ ṭakraaṁ hii hn।

ik hor udaahrṇ hai jis toṁ bhrm paidaa huundaa ke gurmti vaalaa raam te raamaaiṇ vaalaa raam iako hii hai। aao viichaariie

aundhulai dhsiri muuunḍu kṭaaiaa raavṇu maari kiaa vḍaa bhiaa॥1॥

muuunḍu kṭaaiaa te muuunḍu kṭiaa viach phrk hai। naale khaaṇii viach raahṇ dii naabhii viach tiir maariaa sii naa ke muuunḍh kaṭiaa sii। ghṭ vaalaa raam hai ih। je raavṇ (vṇvaas vaale raam arat bhrm ) nuuun maar ih ik ho vii jaaṁdaa taaṁ vii aje biij ruup hai, ugiaa nhiiṁ। bhrm (vikaar) dhi siraa hai। ik sir vaḍho, nvaaṁ nikl aauṁdaa। bhrm daa ise lii naas krnaa saukhaa nhiiṁ। jdoṁ raavṇ mr jaave taaṁ siitaa ( mt ) ate lkssh mn aapṇe grrhi ayudhiaa ( jithe koii yuadh nhiiṁ vilaaraaṁ daa arth thir ghr ) vaapis prtde ne gurmti vaale ghṭ aundr vaale raam।

Also read: gurmukhi baaṁdhio setu bidhaatai – Basics of Gurbani

Source: ਗੁਰਮਤਿ ਵਿੱਚ ਰਾਮ