Source: ਬ੍ਰਹਮ, ਬ੍ਰਹਮਾ, ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ, ਪੂਰਨਬ੍ਰਹਮ
aaj siakhaaṁ viach prrchlit arthaaṁ kaarṇ, adhuure prrchaar kaarṇ ihnaaṁ sshbdaaṁ dii smjh naa de braabr hai। siakhaaṁ nuuun auntr naa ptaa hoṇ kaarṇ kde guruu nuuun kde akaal nuuun brrhm, puurnbrrhm te paarbrrhm khii jaaṇge। kde kise prrchaark, giaanii ne aap smjhaaiaa nhiiṁ ke je akaal hii brrhm hai te pher puurn brrhm kauṇ hai। te je akaal hii puurn brrhm hai taaṁ paar brrhm kauṇ hai? naa hii siakh khojde ne te baaṇii nuuun smjhṇaa aaj kise daa visshaa nhiiṁ hai। bs muntraaṁ vaaṁg baaṇii pṛrhii jaaṁde jiaadaatr siakh। jdoṁ aakhiaa “gaavni tudhno iisru brrhmaa devii sohni tere sdaa svaare॥” ate “so stiguru jisu ridai hri naau॥ anik baar gur ku bli jaau॥srb nidhaan jiia kaa daataa॥ aaṭh phr paarbrrhm rungi raataa॥ brrhm mhi jnu jn mhi paarbrrhmu॥”। ihnaaṁ punktiiaaṁ dii vichaar kriie taaṁ itnaaṁ spsshṭ ho jaaṁdaa hai ke brrhm te paarbrrhm viach phrk hai।
gurbaaṇii daa phurmaan hai “bbaa brrhmu jaant te brrhmaa॥” ate “kaaiaa brrhmaa mnu hai dhotii॥ giaanu jneuu dhiaanu kuspaatii॥” । ṭiikiaaṁ ne anrth kiitaa kdoṁ kaaiaa nuuun mnukh daa sriir dasiaa। jihṛii ghṭ jaaṁ dehii hai uh mnukh de giaan de bhaaṁḍe nuuun aakhiaa। ih kaaiaa bdehii jaaṁ haaḍ maas daa sriir nhiiṁ hai। gurmti aakhdii “aunmrritu naamu nirunjn paaiaa giaan kaaiaa rs bhogun ॥1॥”, “kunchn kaaiaa joti anuupu ॥” ithe arth hai sone vrgii kaaiaa (giaan daa bhaaṁḍaa) jis viach jot anuup vasdii। je hje vii sshunkaa hove taaṁ bhut udaahrṇ hn gurmti viach isnuuun spsshṭ krn lii “suukhm muurti naamu nirunjn kaaiaa kaa aakaaru ॥” isnuuun vichaar lvo। “kaaiaa kaagdu mnu prvaaṇaa॥” ih alunkaar dii bhaasshaa hai metaphorical hai ke kaaiaa kaagdu (hirdaa) jiste giaan toṁ prraapt sojhii arth naam likhiaa jaaṇaa।
”sukhiie ku pekhai sbh sukhiiaa rogii kai bhaaṇai sbh rogii॥ krṇ kraavnhaar suaamii aapn haathi sunjogii॥1॥ mn mere jini apunaa bhrmu gvaataa॥ tis kai bhaaṇai koi n bhuulaa jini sglo brrhmu pchhaataa॥ rhaau॥ sunt sungi jaa kaa mnu siitlu ohu jaaṇai sglii ṭhaaṁḍhii॥ humai rogi jaa kaa mnu biaapit ohu jnmi mrai billaatii॥2॥ giaan aunjnu jaa kii netrrii pṛiaa taa ku srb prrgaasaa॥ agiaani aundherai suujhsi naahii bhuṛi bhuṛi bhrmaataa॥3॥ suṇi benuntii suaamii apune naanku ihu sukhu maagai॥ jh kiirtnu teraa saadhuu gaavhi th meraa mnu laagai॥4॥6॥ (raagu sorṭh m 5, 610)”
brrhm baare bilkul spsshṭ hii likhiaa hai “ghṭ ghṭ auntri brrhmu lukaaiaa ghṭi ghṭi joti sbaaii ॥” ate “aunḍj jerj setj utbhuj ghṭi ghṭi joti smaaṇii॥” jis naal spsshṭ huundaa hai ke hrek jiiv aunḍj (aunḍe toṁ paidaa hoṇ vaale), setj (jraasiim / germs), jerj (maat grbh toੳn paidaa hoṇ vaale) te utbhuj (bhuj jmiin ut – utptii yaanii jmiin toṁ paidaa hoṇ vaale peṛ paude) saariaaṁ vich jihṛii jot hai uh brrhm hai। is nuuun jaanṇ vaale smjhṇ vaale nuuun aakhiaa “bbaa brrhmu jaant te brrhmaa॥”। huṇ saukhaa smjh aa skdaa ke “kaaiaa aundri brrhmaa bisnu mhesaa sbh opti jitu sunsaaraa॥” gurmti vaale brrhmaa bisnu mhes ih giaan duaaraa jiiv de hii maansik sthitii nuuun drsaauunde। ihii gl ved aakhde sii jihnaaṁ toṁ baahrii kthaa khaaṇiiaaṁ bṇaa liiaaṁ giiaaṁ te simrrit sshaastr likhe ge। ise kaarṇ jiathe gutmti vedaaṁ baare aakhdii “vedaa mhi naamu utmu so suṇhi naahii phirhi jiu betaaliaa॥”, simrrit sshaastੲ baare aakhde “simrriti saastrr puunn paap biichaarde ttai saar n jaaṇii॥” ate “simrriti bed puraaṇ pukaarni pothiiaa॥ naam binaa sbhi kuuṛu gaalੑii hochhiiaa॥1॥”
gurbaaṇii daa giaan saariaaṁ nuuun prraapt nhiiṁ huundaa kiuṁ? kii siakh viir bhaiṇaaṁ baaṇii roj pṛrhde ne pr gl smjh nhiiṁ aauṁdii kiuṁ? isdaa jvaab tiije paatisshaah ne diataa hai, aakhde “guru saairu stiguru schu soi॥ puurai bhaagi gur sevaa hoi॥ so buujhai jisu aapi bujhaae॥ gurprsaadii sev kraae॥1॥ giaan rtni sbh sojhii hoi॥ gur prsaadi agiaanu binaasai andinu jaagai vekhai schu soi॥1॥”। je aagiaa nhiiṁ giaan laiṇ dii taaṁ jor naal nhiiṁ lai skde “joru n surtii giaani viichaari॥ joru n jugtii chhuṭai sunsaaru॥” sunsaar toṁ chhuṭṇ dii koii jugt nhiiṁ jo jor laa ke kੲ skiie।
”tisu srṇaaii sdaa sukhu paarbrrhmu krtaaru ॥1॥”,
”paarbrrhmu prrbhu eku hai duujaa naahii koi ॥”
puurṇ brrhm ate paarbrrhm dii sojhii lii philaaṁ ek ate ik daa bhed smjhṇaa jshruurii hai। iak singular 1 (1) hai jiveṁ ik prraaṇii/bunde de aundr iak ghṭ hai jis viach iak jot hai। ek vrtiaa jaaṁdaa eke lii ektaa lii। ih collective noun hai। jiveṁ piunḍaaṁ de srpunchaaṁ dii ek mti hove। jdoṁ jiiv dii giaan duaaraa akaal naal ek mti hoṇaa uh ekaa hai। punchaaṁ (uatm/ srresshṭh) naal ek mti hoṇaa “punchaa kaa guru eku dhiaanu॥”, punch yaanii srresshṭh jotaaṁ daa gur (guṇ) te dhiaan (sojhii) ek hai। bhgtaaṁ guruuaaṁ daa giaan uhnaaṁ dii sojhii krtaar naal ektaa dii hoṇaa।
”thaan thnuntri rvi rhiaa paarbrrhmu prrbhu soi॥”, “jin mni vsiaa paarbrrhmu se puure prdhaan ॥”, – mnukh ne gurmti giaan laike punchaaṁ naal ek mti hoṇaa hai। jdo giaan ho giaa jiiv ne giaan duaaraa guṇ lai ke aap puurn brrhm avsthaa prraapt krnii hai jis naal paarbrrhm daa ptaa lagṇaa pchhaaṇiaa jaaṇaa “mili naank paarbrrhmu pchhaaṇaa॥”। hukm dii sojhii laiṇii hai। mn nuuun jiat ke maiṁ toṁ ekaa maaii (eke dii mti) vaalii avsthaa prraapt krnii hai। ghṭ aundr baiṭhaa raam (rmiaa hoiaa), hri (giaan naal hriaa hoiaa) disṇ dii thaaṁ mn (agiaantaa) ne prrdhaangii lii hoii hai jis kaarṇ hje paarbrrhm de drsn nhiiṁ hoe hn। jdoṁ mn (agiaantaa/dlidr) muk giaa aundrlaa raam/ hri/prrbh/paarbrrhm) dis piaa taaṁ ptaa lagṇaa ke paarbrrhm kiho jhiaa hai “khudii miṭii tb sukh bhe mn tn bhe arog॥ naank drrisṭii aaiaa ustti krnai jogu॥1॥”। “khu naank mai so guru paaiaa॥ paarbrrhm puurn dekhaaiaa॥”। jisnuuun ghṭ aundrle brrhm daa giaan ho giaa uh hai “brrhm giaanii puurn purkhu bidhaataa॥” aaj agiaantaa vas asiiṁ kise nuuun vii brrhm giaanii aakh diunde haaṁ pr ih avsthaa asl viach bhut uachii hai।
paarbrrhm ke sgle ṭhaau॥ jitu jitu ghri raakhai taisaa tin naau॥ psrio aapi hoi ant trung॥ lkhe n jaahi paarbrrhm ke rung॥
hrek de hirde viach paarbrrhm daa nivaas hai। ṭhaau hirdaa huundaa hai। ih gal kevl aadmii nhiiṁ saare juuniiaaṁ de jiivaaṁ dii gal hai chaahe bnaasptii hai, chaahe jl de jiiv, saare hii jiathe vii chetn hai, paarbrrhm sbh aundr kunm kr rihaa hai, sshbd guruu hai paarbrrhm sachkhunḍ dii iachhaa sshktii hai paarbrrhm।
“jitu jitu ghri raakhai taisaa tin naau॥” – jiunne hirde ne sbh viach paarbrrhm hai, auntr aatmaa dii aavaajsh hai, jis jis jonii viach jiiv aatmaa rakhii hai vaisaa hii giaan diundaa hai uhnuuun, prraaimrii skuul nuuun prraaimrii vaalii te saikunḍrii skuul nuuun aage dii pṛrhaaii hai। yuuniivrsiṭii viach hor aage dii pṛrhaaii hai,oveṁ mnukhaa jnm sb toṁ uachaa hai, baakii thale diiaaṁ klaasaaṁ ne, jiunne vii jiiv ne saare hii chele prrvaaṇ kre hoe ne, aap guruu hai hukm, sshbd guruu hai, paarbrrhm hai, tini chele prvaaṇu, likhiaa vii hai।
“psrio aapi hoi ant trung ॥ lkhe n jaahi paarbrrhm ke rung ॥” – aap uhdaa psaaraa anek trrhaaṁ de giaan ho ke psriaa hai, vakh vakh trrhaaṁ dii trung hai, iko trrhaaṁ dii iachhaa nhiiṁ hai saaḍii, ant trungaaṁ ne, jaisaa kunm jistoṁ kraauṇai vaisaa phurnaa paidaa kr diundaa hai, ise krke paarbrrhm de beaunt trrhaaṁ de rung ne, lkhe nhiiṁ jaa skde, kise nuuun kise kunm, kise nuuun kise dhunde laaiaa hoiai, hrek alag triike naal sochdaa hai। sbh de phurne vakh vakh ne, subhaaa vakh vakh ne।
“jaisii mti dei taisaa prgaas॥ paarbrrhmu krtaa abinaas॥”
jaisii mat diundai kise nuuun, vaisaa prgaas ho jaaṁdaa hai, jo aundr giaan ho rhiaa hai, ohde koloṁ aa rhiaa hai। koii kise visshe daa adhiain kr rhiaa hai, koii hor pṛrhaaii kr rhiaa hai, ruuchii vii use ne paidaa krii hai। ant trung ne naaṁ, paarbrrhm krtaa hai, uh taaṁ hmesshaa hii rhiundaa hai। abinaasii hai। skuul taaṁ othe hii rhiundaa hai। vidiaarthii pṛrh pṛrh aage jaaii jaaṁde ne, paarbrrhm taaṁ sdaa hai, jiiv joniiaaṁ bdlde rhiunde ne, jihṛaa phelrh ho giaa uh othe hii rhiundai, jiivaaṁ daa sriir naassh ho jaaṁdaa hai। pr sshbd guruu lgaataar hai, sbh jaaṇdaa hai। kauṇ laaik hai te kauṇ naalaaik।
bisn mn hai bisnu mnu hai। “brrhmu paatii bisnu ḍaarii phuul sunkrdeu॥”
“srpnii te uupri nhii bliiaa॥ jini brrhmaa bisnu mhaadeu chhliiaa॥1॥” – srpnii = mnmti
“kaaiaa aundri brrhmaa bisnu mhesaa sbh opti jitu sunsaaraa ॥”
“trritiiaa brrhmaa bisnu mhesaa॥ devii dev upaae vesaa॥ jotii jaatii gṇt n aavai॥”
“sohaagni bhvn trrai liiaa॥ ds aṭh puraaṇ tiirth rs kiiaa॥ brrhmaa bisnu mhesr bedhe॥ bḍe bhuupti raaje hai chhedhe॥4॥” – sohaagni = gurmti
“brrhmaa bisnu mhesu trrai guṇ bisthaariaa॥”
“brrhmaa bisnu sire tai agnt tin ku mohu bhyaa mn md kaa॥”
asl viach hr jiiv aundr hii uh hai pr mn (agiaantaa/ mnmti) kaarṇ disdaa nhiiṁ “puurn brrhmu rviaa mn tn mhi aan n drrisṭii aavai॥ nrk rog nhii hovt jn sungi naank jisu lṛi laavai॥”। disdaa bhgtaaṁ nuuun hai, uhnaaṁ naal vichaar vii krdaa। paatisshaah aakhde “suunn smaadhi guphaa th aasnu॥ kevl brrhm puurn th baasnu॥ bhgt sungi prrbhu gosṭi krt॥ th hrkh n sog n jnm n mrt॥“ bhgt uh hai jisne mn jiat liaa maar diataa “mn maare binu bhgti n hoii ॥2॥” huṇ jisnuuun hrkh (khusshii) sog (duakh) braabr disde ne hukm disdaa hai। kii kevl aakhṇ nuuun kh diunde ne ke khusshii nhiiṁ krnii gm viach gm nhiiṁ mnaauṇaa te paiṁdii saṭe ardaasaaṁ krii jaaṁde huunde mhaaraaj aah de deviiṁ mhaaraaj uh de deviiṁ। bhgtu kujh nhiiṁ mungdaa huundaa bhgt dii ardaas kevl hukm viach rhṇ dii huundii। jo ho rhiaa chungaa mundaa hukm viach ho rhiaa disdaa huundaa। usdii duniaavii jung vii aapṇe lii nhiiṁ huundii। philaaṁ mn jiatdaa pher jg। mn nuuun jiatiaaṁ brrhm ne puurn brrhm hoṇaa pher jot daa ekaa paarbrrhm naal hoṇaa।
iak viir ne duujaa drrisshṭiikoṇ isnuuun vekhṇ daa bhejiaa aap jii naal saaṁjhaa kr rhe haaṁ। asiiṁ aage vii aae svaalaaṁ de aadhaar te vichaar krde rhaaṁge 🙏🏻
guraa ik dehi bujhaaii
Two Consciousness in the same body.
Brahm (brrhm. ब्रह्म) and Brahma (brrhmaa, ब्रह्मा): The One-ness (1: iak) has two main components that make up the consciousness of sentient beings. The Brahm (brrhm, ब्रह्म) or Atam (aatm. आत्म, higher mind) that many sentient beings do not always connect to.
The second one is the outer consciousness Brahama (brrhmaa, ब्रह्मा) or Atama (aatmaa, आत्मा ) the identification of the self and the personality. Conceptually, this division can be considered as two opposed or contrasting aspects within the being, or the state of being divided.
Pooran-Brahm (puurnbrrhm, पूरनब्रह्म ): In its non- dual form the 1: iak , has its outer self (brrhmaa, ब्रह्मा) merged back into its inner or higher consciousness (brrhm, ब्रह्म). It points to the essential One-ness (wholeness, completeness). The One-ness (1: iak) now exists in this state through the contemplation (jpu) through the Spiritual Wisdom of Gurmat or Veds.
Paarbrahm (paarbrrhm, पारब्रह्म): The non-dual human consciousness is part of universal nature or consciousness through the Word, It is also known as Macro Cosmic Reality the omnipresence and omnipotent. It refers to the big picture, the Creator, which is nothing but a Micro unity to form Macro Cosmic Reality, and this reality is beyond words and concepts.
Note: The word Atma (aatmaa) as per Gurmat or Veds is an indicative of ignorance or darkness. Hence the word “Parmatma” (prmaatmaa) will indicate extreme ignorance.
Hence you will never find the usage of word Parmatma (prmaatmaa) in Gurmat or Veds.
This word comes from the Vedanta Philosophy and is widely used in Upanishads who became known to larger population than Veds.
brrhm giaanii = joti
prmesur = sbdu guruu
puṛii ॥
tkhti raajaa so bhai ji tkhtai laaik hoii ॥
jinii schu pchhaaṇiaa schu raaje seii ॥
ehi bhuupti raaje n aakhiiahi duujai bhaai dukhu hoii ॥
kiitaa kiaa saalaahiiai jisu jaade bilm n hoii ॥
nihchlu schaa eku hai gurmukhi buujhai su nihchlu hoii ॥6॥
raajaa Singular joti
puurnbrrhm schu raaje Collective noun.
prmesr sbdu guruu
bhuupti = jiiv