Source: ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਅਰਥ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ?

गुरबाणी दे इक तों जिआदा अरथ हो सकदे ने?

कई वीरां भैणां नाल विचार करदे इह सुणन नूं मिलदा है के जिंनी वार गुरबाणी पड़्हो वखरे अरथ पता लगदे, इक वीर आखदा इह तां लोकां दे आवदे अनुभव ते निरभर करदा है के उहनां नूं की गल समझ लगणी, कई आखदे बाणी दे अंतरीव भाव वखरे हुंदे संसारी भाव वखरे हुंदे, किसे नाल विचार करदे सी तां आखदे हर मनुख लई बाणी दा वखरा संदेस़ है इसे कारण टीकिआं विच वखरे वखरे अरथ दसे हन। इह सब गलां उदों हन जदों साडी निज मति जां मनमति खतम ना होई होवे। किसे वी लिखत नूं मनुख आपणे नजरीए नाल वेख समझ सकदा है पर किआ इह सही है? जे गुरमति दे दो अरथ निकलदे होण तां गुरमति दुहागण हो गई फेर तां। इक गल तां पकी है के गुरमति धुर की बाणी है ते दुहागण नहीं हो सकदी। "मनमुखी दुहागणि नाहि भेउ॥ मनमुखी मति दुहागण है जिसनूं भेद नहीं पता, गुरमति दुहागण नहीं साडी मति कुचजी है। गुरबाणी विच गुरमति वाले राम, नाम, गुर, हिरदा, घट ते अनेकां स़बद हन जिहनां दे दो अरथ नहीं हो सकदे। बाहरी राम क्रिस़न आदी सब इस़ारे वांग आए हन ते जिथे वी इहनां स़बदां दी संसारी उदाहरणां दी वरतो होई है उथे नाल नाल सपस़ट कीता गिआ है के इह बाहरी इस़ारे हन। इहनां स़बदां दे जदों गुरमति अरथ होणगे तां इक तों जिआदा अरथ नहीं होणगे। गुरमति परीभास़ा किसे वी स़बद दी हमेस़ा इको ही रहेगी।

आओ गुरमति दी द्रिस़टी तों समझीए के गुरमति दे दो जां इक तों जिआदा अरथ हो सकदे हन के नहीं।

पहिलां इह समझणा है के गुरमति दा विस़ा की है। गुरबाणी ब्रहम दा गिआन है इह समझणा है के हरेक जीव दे विच ब्रहम वसदा है " देखै सुणै हदूरि सद घटि घटि ब्रहमु रविंदु ॥, " घट घट मै हरि जू बसै संतन कहिओ पुकारि ॥ जे घट बारे स़ंका है तां गुरबाणी विच खोजो घट/ घर किसनूं कहिआ है। जीव दी जोत अकाल है अजर है जोत कदे खरदी नहीं ते इसदा गिआन इसदी सोझी कदे नहीं नदलदी इही "आदि सचु जुगादि सचु॥ है अते इसदा गिआन ही गुरमति गिआन दा विस़ा है। गुरबाणी दा फुरमान है के "सचु पुराणा होवै नाही सीता कदे न पाटै ॥ सच कदे वी पुराणा नहीं हुंदा ते बदलदा नहीं ते बाकी जो संसार है, जो जो द्रिस़टमान पसारा है इसनूं गुरमति झूठ आखदी "जग रचना सभ झूठ है जानि लेहु रे मीत॥ कहि नानक थिरु ना रहै जिउ बालू की भीति ॥४९॥" जो दिख रहिआ है इक दिन बिनस जाणा बालू/बारू (रेते) दी कंध वांग है। मनुखा सरीर ने बिनस जाणा ते जे जीव ने गुण धारण कीते होणे सचे दे दां पंजां विच जा समाउणा नहीं तां फेर चौरासी दे गेड़ विच। "सचु सलाही सचि लगा सचै नाइ त्रिपति होइ॥ गुण वीचारी गुण संग्रहा अवगुण कढा धोइ॥ आपे मेलि मिलाइदा फिरि वेछोड़ा न होइ॥ नानक गुरु सालाही आपणा जिदू पाई प्रभु सोइ॥"। "जगि जीवनु ऐसा सुपने जैसा जीवनु सुपन समानं॥। गुरमति संसारी जीवन नूं भरम दी नींद आखदी "तिही गुणी संसारु भ्रमि सुता सुतिआ रैणि विहाणी॥ ते जागणां उहनां ने जिहनां नूं हरि दा नाम (सोझी) प्रापत हो जावे "गुर किरपा ते से जन जागे जिना हरि मनि वसिआ बोलहि अंम्रित बाणी॥। तिही गुणी अरथ त्रै गुण माइआ रजो, सतो अते तमो गुणां नूं भरम आखदी। त्रै गुण माइआ बारे पहिलां ही विचार कर चुके हां।

साडी अगिआनता ही मन है दलिदर है। जदों मैं कुझ ना करना होवे ते दोस़ वी ना लैणा होवे तां आख दिंदा हां मेरा मन नहीं करदा दोस़ देण नूं मन रखिआ होइआ असल विच मन मैं है। गुरमति दा विस़ा है जीव नूं आपणे मूल दा जोत दा चेता कराउणा "मन तूं जोति सरूपु है आपणा मूलु पछाणु॥ मन हरि जी तेरै नालि है गुरमती रंगु माणु॥ मूलु पछाणहि तां सहु जाणहि मरण जीवण की सोझी होई॥ गुर परसादी एको जाणहि तां दूजा भाउ न होई॥ मनि सांति आई वजी वधाई ता होआ परवाणु॥ इउ कहै नानकु मन तूं जोति सरूपु है अपणा मूलु पछाणु ॥५॥" "आतम रामु लेहु परवाणि॥ छूटै संसा मिटि जाहि दुख॥ सुंन सरोवरि पावहु सुख॥८॥। मन नूं पता मन नूं गिआन ने बंन लैणा " गिआन का बधा मनु रहै गुर बिनु गिआनु न होइ ॥५॥ इस लई गिआन तों गुणां दी विचार तों भजदा। सब कुझ कर लऊ पर गिआन जां गुणां दी विचार तों भज खड़ा हुंदा। मनुख दी टेक लबदा कोई होर मैनूं बांह फड़के दरगाह तक लै जावे जां मैं दूजे दी नकल करके पहुंच जांवां, तीरथ कर लऊ, इक स़बद दा रटण कर लऊ, माला फेर लऊ पर गिआन तों भजदा। दूजा इसनूं दलिदर दा रोग लगिआ आलस विच दूजे ते आस रखदा आप नहीं विचारदा दूजे दी मति लैंदा। गुरू ते आपणे विचकार दा फासला नहीं मिटा रहिआ जिसदा कारण है के गुरू ते पूरण भरोसा नहीं है। गुरू नूं गुरू मंनण दी थां चेले नूं गुरू बणा लैंदा। दूजा तरू नाल मैनूं वी लै लऊ पर इह कदे वी नहीं हो सकदा। कोई किसे नूं मुकती दा मारग नहीं दस सकदा इसनूं आप ही गिआन लैणा पैणा ते आपणे विकार खतम करने पैणे। फेर तीजा इस अगिआनता विच कई मतां दी खिचड़ी बणी होई है। किसे ने आख दिता मास ना खाण नाल रब मिलदा, किसे ने आख दिता गौणा कीरतन है इह वाजे ढोलक लैके बह गिआ, किसे ने कहिआ तीरथ कर लै मुकती लई इह तुर पिआ तीरथ सथानां वल। इसने कदे विचार नहीं कीता की सारी स्रिसटी गा रही है परमेसर दी धुन ते, गौणा अरथ हुकम विच खुस़ रहिणा पर इसने विचारिआ ही नहीं के कीरतन किस नूं कहिआ गुरबाणी ने, गाउणा किसनूं कहिआ गुरबाणी ने। जे पड़्हिआ हुंदा समझिआ हुंदा तां तीरथ बाहर नहीं लबदा नाम (गिआन तों सोझी) लैंदा "तीरथि नावण जाउ तीरथु नामु है॥ तीरथु सबद बीचारु अंतरि गिआनु है॥ गुर गिआनु साचा थानु तीरथु दस पुरब सदा दसाहरा ॥। गुरमति गिआन लैण लई आपणी मति पूरी तरह तिआगणी सी "भांडा धोइ बैसि धूपु देवहु तउ दूधै कउ जावहु॥, मन दे भांडे नूं चंगी तरह खाली कर साफ़ कर धूदै कउ जाणा दी, धूधा कौण? गुरबाणी। गोलक विच पैसे लई, लोकां नूं मगर लाउण लई सानूं जाण के वी गुमराह कीता जांदा तां के असीं गिआन छड करमकथडां वल तुर पईए, दूजे दुआरा कीती अरदास ते निरभर करीए। इस लई कई तरीके वरते जांदे रहे ने जिवें कथा कहाणीआं सुणाउणा। लोकां नूं रुलां के भावुक करके स़रदा दा वापार हुंदा। अंनी स़रधा ने सिखां नूं बहुत आसानी नाल गुरमति दी सोझी तों दूर रखिआ है। असली स़रधा सी राम नाम (राम दी सोझी) दी "जिन सरधा राम नामि लगी तिन॑ दूजै चितु न लाइआ राम॥ इह दसणा, समझणा ते विचारना सी पर इस वल किसे धिआन नहीं कीता। गुरबाणी दा फुरमान है "गुरि कहिआ सा कार कमावहु॥ गुर की करणी काहे धावहु॥ फेर वी गुरमति दी विचार छड गुर इतिहास ते जोर दिंदे ने। गुर इतिहास पड़्हना माड़ी गल नहीं पर सारा जोर केवल इतिहास ते जां साखीआं ते लाउणा वी सही नहीं है। कई तां साखीआं वी मनघड़त सुणा रहे ने। इक उदाहरण है लालो दा। गुरमति विच लालो कौण है? "गुरमुखि लालो लालु है जिउ रंगि मजीठ सचड़ाउ॥ गुरमति वाला लालो है जिसनूं गिआन दी सोझी दी लाली चड़्ही होवे ते गुणां नूं मुख रखदा होवे। "लालु अमोला लालो॥ अगह अतोला नामो॥१॥ हुण जे गुरमति वाला लालो पता होवे तां भाई लालो वाली साखी कौण सुणू?

मन (अगिथानता/दलिदर/ विकार/मनमति) दे मरन तों बिनां भगती स़ुरू नहीं हुंदी " मन अंतरि बोलै सभु कोई॥ मन मारे बिनु भगति न होई ॥२॥"। मन नूं काबू करना है, ना होवे तां मारना है नहीं तां विकार निरंतर पैदा हुंदे रहिणे। मन (अगिआनता/दलिदर) नूं मारन दा इको राह है गुरमति गिआन दी सहज विचार। "गुर का सबदु सहजि वीचारु ॥ इही असली गुर (गुणां) दी सेवा वी है "गुर की सेवा सबदु वीचारु॥ हउमै मारे करणी सारु ॥७॥"। सारीआं मतां ने पंज विकार मंने हन ते आख दिता इहनां नूं खतम नहीं कीता जा सकदा काबू करना पैणा करम नाल ते वखरे वखरे करम कांड लब लए नानक पातिस़ाह ने दसिआ इहनां पंजां विकारां दी मां है छेवां विकार जिसनूं मारन ते सारे विकार खतम हो जांदे। उह छटा विकार जो नानक पातिस़ाह ने दसिआ है ते दसम बाणी विच विसतार नाल समझाइआ है उह है भरम। जीव नूं भरम है इह करता है ते कुझ कर सकदा। जदों तक करता भाव है भरम नहीं खतम हुंदा। "गुर परसादि भरम का नासु॥ इह भरम दूर हुंदा गुर प्रसाद नाल गुर (गुणां) दा प्रसाद है सोझी। सोझी हुकम दी।

जिहड़े आखदे ने गुरमति दे इक तों जिआदा अरथ हुंदे ने उहनां मन नहीं मारिआ, गुणां दी विचार नहीं कीती, गुरमति दा विस़ा नहीं बूझिआ। गुरबाणी असीं परमेसर लई नहीं पड़्हनी, ना पड़्हन नाल उसनूं कोई फरक नहीं पैंदा। रोज पड़्हदे हां "जे सभि मिलि कै आखण पाहि॥ वडा न होवै घाटि न जाइ ॥२॥" जे सारे मिल के वी आखण उह वडा है तां उसने वडा नहीं हो जाणा उह पहिलां ही सब तों वडा है, ना आखण ते उसने घट नहीं हो जाणा छोटा नहीं हो जाणा। असीं बाणी विचारनी आपणे लई है आपणे आतम दरस़न लई। गुण धारण करन लई तां के पंचा विच मुकत हो के रलिआ जा सके। इह जोर जबर नाल नहीं होणा, जोर नाल प्रापती नहीं होणी। सहज नाल होणी। सहज आउणा हुकम मंनण नाल। जिस नो तू जाणाइहि सोई जनु जाणै॥ हरि गुण सद ही आखि वखाणै॥ जिनि हरि सेविआ तिनि सुखु पाइआ॥ सहजे ही हरि नामि समाइआ ॥३॥"। जदों हरि दी सेवा होई, जदों सहज आ जावे, गुण प्रापत हो जाण, सोझी आ जावे फेर समझो नाम विच समा गए। सहजे ही अरथ सहज दुआरा।

हुण इहनां गलां दी समझ ना होवे तां बाणी सारिआं नूं आपणी आपणी मति अनुसार ठीक जां गलत लगणी। बाणी दे दो अरथ नहीं हन, सानूं बाणी जो कह रही है उसदी समझ नहीं है जां मन दी खेड है। इक होर विचारन वाली गल है के बाणी दी इक इक पंकती लै के विआखिआ कीती जांदी है, संसारी अरथ करन नाल वी इह गलती हुंदी है। गुरबाणी विच अलंकार दी भास़ा है, उदाहरण हन, जिहनां नूं अंग्रजी विच metaphor जां references वी आखिआ जांदा है। उदाहरण दे तौर ते इक स़बद आउंदा है "नारद सारद करहि खवासी॥ दे अरथ करदे टीकिआं ने नारद सनातन मति दे सारद मुनी ते सारद देवी लए हन। जे गुरमति दा गिआ होवे अते सोझी होवे के इह अलंकार दी भास़ा है तां पता लगे के नारद कदे ना रद होण वाला गुरमति गिआन है ते सारद संसारी रद होण वाली मति बारे वरतिआ है अते भाव बणदा के गुरमति माइआ दी संसारी मति दी खवासी करदी है धिआन माइआ तो हटा के अकाल वल़ करदी है। जे इह समझ ना होवे तां "भगति नारदी रिदै न आई काछि कूछि तनु दीना॥ वी समझ नहीं आउणा ते दूजी मति वाली खिचड़ी बण जाणी। बाणी विच किथे सवाल हन किथे जवाब है, किथे कुझ कही गल नूं होर बारीकी नाल समझाइआ इह बाणी दे अरथ बाणी विचों खोजण ते पता लगणा। इह वी समझणा है के इक पदे तों दूजे विच की फरक है।जिवें इक बचा इक कलास तों दूजी विच तरकी करदा है सिधा पी ऐच डी दी कलास नहीं पड़्हदा उदां ही गुरबाणी गल समझाउण लई खंडां दा उदाहरण वरतदी है जिवें धरम खंड, गिआन खंड, करम खंड अते सच खंड दी गल करदी है। गुरबाणी पदारथां दा उदाहरण वी वरतदी है जिस बारे पहिलां ही विचार कीती जा चुकी है। इक सटेज विच आखदी है "गावीॲै सुणीऐ मनि रखीऐ भाउ॥ जदों भावना पैदा हो जांदी है तां फेर आखदी "लोगु जानै इहु गीतु है इहु तउ ब्रहम बीचार॥ जिउ कासी उपदेसु होइ मानस मरती बार ॥३॥ "गुरमति सुनि कछु गिआनु न उपजिओ पसु जिउ उदरु भरउ॥ जदों गुरमति सुणीए, पड़्हीए गाईए नाल नाल भाव समझ के सोझी विच वाधा होणा जरूरी है। "किआ पड़ीऐ किआ गुनीऐ॥ किआ बेद पुरानां सुनीऐ॥ पड़े सुने किआ होई॥ जउ सहज न मिलिओ सोई॥१॥। सारी गल मन नूं समझाउण लई है "मन समझावन कारने कछूअक पड़ीऐ गिआन॥५॥, करॳी प्राणी गाउण नूं कीरतन समझ के सेवा समझ के हउमै विच फस जांदे हन ते बाणी दी विचार नहीं करदे ताहीं कहिआ "कोई गावै रागी नादी बेदी बहु भाति करि नही हरि हरि भीजै राम राजे॥ बाणी पड़ना सुणना गाउणा ठीक है पर सब तों उतम गुर सबद वीचार है "गुर की सेवा सबदु वीचारु॥ हउमै मारे करणी सारु ॥७॥" "हउमै निवरै गुर सबदु वीचारै॥। मन नूं समझाउण खातर होली होली पड़्ह के समझ के विचार करनी ज़रूरी है। गुरबाणी दा इक इक अखर परमेसर दी देन है भगतां नूं जिसनूं पिआर नाल समझण दी लोड़ है इह समझ के पड़ो के इह धूरों आई है " धुर की बाणी आई॥ तिनि सगली चिंत मिटाई॥ पातिस़ाह ने इह वी कहिआ के इह जिवें जिवें आई है मैं उवें दरज कर रहिआ हां इह ना समझ लिओ मैं लिख रहिआ हां "जिनि एहि लिखे तिसु सिरि नाहि॥ जिव फुरमाए तिव तिव पाहि॥ अते " जैसी मै आवै खसम की बाणी तैसड़ा करी गिआनु वे लालो॥ ते लालो समझाइआ कौण है " गुरमुखि लालो लालु है जिउ रंगि मजीठ सचड़ाउ॥ गुणां नूं मुख रखण वाला गिआन दी लाली विच लालो लाल है।

जदों धिआन नाल, पिआर नाल, विचार करदिआं सचे दे गुर सानूं प्रापत हो जांदे ने जदों मन वस हो जांदा, ईरखा द्वेस़ झूठ निंदा चुगली विस़े विकार काबू हो जांदे हन तां इह गल समझ आउंदी है के गुरमति दा उपदेस़ तां इको ही है पंचां नाल एकता, रास रखण दा है, हुकम मंनण दा है। पंचां दा गुर एक है ते एक धिआन है। "अनदु भइआ मेरी माए" केवल कहण नाल अतनंद हो जाणा के "सतिगुरू मै पाइआ॥ दी अवसथा बणनी पैणी?

इस लई भाई गुरबाणी नूं विचारो। भगत जो इक दूजे नाल कदे नहीं मिले उह वी इस एका माई दे धारणी सी उहनां नूं गुरमति उपदेस़ समझ आइआ गुरमति दी सोझी प्रकट होई। उहनां दा धिआन एक सी। उदों वी जदों बाणी लिखती रूप विच नहीं सी इह भगत हर जुग जुग विच उपजदे रहे हन। गुरबाणी केते (कई) प्रहलाद (प्रीए लाद – पिआरे पुतर) जनां दी गल करदी "सरणागति प्रहलाद जन आए तिन की पैज सवारी॥२॥। गिआनी उह नहीं जो दुनिआवी उपाधी लै के नाम अगे गिआनी लिखदा, गुरमति अनुसार गिआनी उह है जो परमेसर दे गुणां दी विचार करे "गुण वीचारे गिआनी सोइ॥ गुण महि गिआनु परापति होइ॥ पर इहो जहे विरले ही हुंदे हन "गुर का सबदु को विरला बूझै॥ आपु मारे ता त्रिभवणु सूझै॥ फिरि ओहु मरै न मरणा होवै सहजे सचि समावणिआ॥४॥ जदों तक मैं है, मन है आपणी निज मति जां होंद है उदों तक गिआन तों सोझी नहीं हुंदी। "माइआ महि फिरि चितु न लाए॥ गुर कै सबदि सद रहै समाए॥ सचु सलाहे सभ घट अंतरि सचो सचु सुहावणिआ॥५॥ सचु सालाही सदा हजूरे॥ गुर कै सबदि रहिआ भरपूरे॥ गुरपरसादी सचु नदरी आवै सचे ही सुखु पावणिआ॥६॥ सचु मन अंदरि रहिआ समाइ॥ सदा सचु निहचलु आवै न जाइ॥ सचे लागै सो मनु निरमलु गुरमती सचि समावणिआ॥७॥

बाणी नूं पड़्हो, खोजो, विचारो। जिहड़े असीं धरमी सबद वरतदे हां उहनां दे अरथ गुरबाणी विच खोजो, विचारो ते समझो। जदों तक असीं सिख रहे हां खोजी बिरती है के पातिस़ाह की समझा रहे ने, गुरू ते सिख (चेले) विच अंतर खतम है उदों तक असीं सही राह ते हां। आपणे सवाल भेजदे रहो साडे email id ते। आपां रल के विचार करदे रहांगे। मिल के खोज करीए बाणी नूं विचारीए। धंनवाद।


Source: ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਅਰਥ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ?